وحید شقاقی شهری - عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اثرات خروج آمریکا از برجام بر میزان رشد اقتصادی اظهار کرد: واقعیت این است که اقتصاد ایران همچنان تابع نفت است. ما در سال ۱۳۹۱ در ایران رشد اقتصادی منفی ۶.۸ درصدی را تجربه کردیم که در آن سال ارزش افزوده بخش کشاورزی ۴.۷ درصد، بخش صنعت و معدن ۲.۳ درصد، خدمات ۱.۵ درصد و اما ارزش افزوده بخش نفتی ما منفی ۳۶.۵ درصد بود؛ به همین نسبت ما در سال ۱۳۹۵ که رشد اقتصادی معادل ۱۲.۵ درصد را داشته‌ایم، ارزش افزوده بخش کشاورزی ۴.۲ درصد، صنعت و معدن ۲.۲ درصد، خدمات ۳.۶ درصد و اما ارزش افزوده بخش نفتی ما حدود ۶۱.۶ درصد بود. این موضوع نشان می‌دهد که اساسا نفت اثر زیادی بر میزان رشد اقتصادی ایران دارد؛ به طوری که حدود ۹.۸ درصد از رشد اقتصادی در کشور ما سهم نفت است.

شرکت ها پیام تحریم ها را دریافت کردند

این استاد دانشگاه با تاکید بر این‌که رشد اقتصادی در ایران مبتنی بر رشد بخش نفتی بوده است، اظهار کرد: با خروج آمریکا از برجام و در حالی که هنوز تحریم‌های سه ماهه علیه ایران شروع نشده است، بسیاری از بنگاه‌های خصوصی خارجی این علامت را دریافت کرده‌اند که برای این‌که در لیست تحریم‌های دلاری آمریکا قرار نگیرند باید از ایران خارج شوند و به همین خاطر است که از حدود سه هفته قبل زمزمه‌های خروج شرکت‌های اروپایی مانند پژو و توتال از ایران شروع شده است.

شقاقی با بیان این‌که این اتفاق روی بخشی از سرمایه‌ گذاری‌های اقتصادی در ایران تاثیر منفی می‌گذارد، اظهار کرد: دولت‌های اروپایی هم نمی‌توانند برای شرکت‌های خصوصی تعیین تکلیف کنند؛ چرا که آن ها بر اساس منافع شخصی خود تصمیم می‌گیرند.

او با بیان این‌که بعد از ۱۸۰ روز از خروج آمریکا از برجام تحریم‌های نفتی هم علیه ایران اعمال خواهد شد، گفت: تلاش آمریکا برای تحقق تحریم‌های نفتی، مسدود کردن مبادلات ایران با شرکای نفتی‌ از جمله چین، کره جنوبی و ژاپن است. آمریکا می‌خواهد به جای نفت ایران، نفت عربستان سعودی و خودش را جایگزین کند که این مساله روی صادرات نفت و مشتقات آن تاثیر منفی گذاشته و در نهایت رشد اقتصادی ما را هم کاهش خواهد داد.

بیمه ها چگونه صادرات نفت ایران را محدود می کنند؟

این اقتصاددان با بیان این‌که حدود یک ماه از مهلت ۹۰ روزه شروع تحریم‌های آمریکایی علیه ایران گذشته است، تصریح کرد: در این مدت قرار است که بیمه، بانک‌ها و بخش فلزات در لیست تحریم‌ها قرار گیرند که این موضوع به شرکت‌های بیمه علامت می‌دهد تا نفت‌کش‌هایی که با ایران کار می‌کنند را بیمه نکنند که همین مساله باعث کاهش صادرات نفت ایران خواهد شد.

شقاقی با اشاره به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که پیش از این و در سال‌های گذشته مطرح شده بود اظهار کرد: هدف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در واقع خروج از تاثیرات نوسانات نفتی و ایجاد درون‌زایی در اقتصاد کشور بود که متاسفانه پیگیری نشد. ما در درون‌زایی و برون‌گرایی در اقتصاد موفق عمل نکرده‌ایم.

رشد اقتصادی بی ثباتی داریم

این استاد دانشگاه با بیان این‌که عمده واردات و صادرات ما تنها با چهار کشور است، اضافه کرد: بیش از ۵۷ درصد صادرات ما و حدود ۵۳ درصد از واردات ما تنها با چهار کشور صورت می‌گیرد که این نشان می‌دهد ما نتوانسته‌ایم به شرکای اقتصادی خودمان تنوع بدهیم. به علاوه اینکه ما نتوانسته‌ایم در جذب سرمایه‌های داخلی و تقویت رقابت‌پذیری در اقتصادمان موفق عمل کنیم.

او در پایان با اظهار این‌که رشد اقتصادی در ایران پایدار نیست، بیان کرد: در کشور ما رشد اقتصادی تابع سرمایه‌های خارجی، صادرات و واردات و در نهایت بخش نفت بوده است که هر سه اینها حکایت از بی‌ثباتی رشد اقتصادی ما دارد. به همین خاطر احتمالا در آینده‌ای نزدیک رشد اقتصادی ما با تکانه‌های شدیدی مواجه خواهد شد و اینکه چقدر رشد یا کاهش رشد داشته باشیم به رفتار شرکای خارجی و سرمایه‌های آنها و همچنین وضعیت بخش نفت بستگی دارد. به همین خاطر هم باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا اروپا می‌تواند در برابر آمریکا مقاومت کند که البته احتمال بعیدی است. همچنین ما باید منتظر رفتار چین در قبال اقتصادمان باشیم.

به گزارش ایسنا، ساعت ۲۲:۳۰ روز ۱۸ اردیبهشت رئیس جمهور آمریکا از خروج این کشور از قرارداد موسوم به برجام خبر داد. روز بعد از آن ترامپ رسماً خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و به تمامی شرکت‌ها و تجار فرصت داد تا ظرف مدت ۱۸۰ روز (شش ماه) فعالیت‌های خود را از ایران خارج کنند. با این دستور ترامپ تمامی تحریم‌ها علیه ایران، اعم از موشکی، هسته ای و… به حالت قبلی خود برگشت. عربستان سعودی، بحرین و رژیم صیهونیستی از اولین کشورهایی بودند که از این تصمیم رئیس جمهور آمریکا حمایت کردند.

با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های بانکی و پولی آنها احتمالا سعی خواهند کرد دسترسی ایران به دلار را محدود کنند تا از این طریق بتوانند ارزش ریال ایرانی را کاهش دهند؛ ریالی که حالا به دلیل حجم عظیم واردات بسیار به دلار وابسته شده است. مطابق پیش‌بینی‌ها مبنی بر خروج احتمالی ترامپ از برجام، پیش از این و با پیشنهاد رئیس بانک مرکزی ایران، "یورو" به عنوان ارز جایگزین دلار درمبادلات بین المللی انتخاب شد؛ اما اینکه یورو بتواند به عنوان جایگزینی موثر عمل کند یا خیر مساله ای است که باید در ماه‌های آینده و مخصوصا با رفتار اروپایی ها در قبال برجام مشخص شود.

انتهای پیام