به گزارش ایسنا، خونریزترین، پولدارترین، و سازمان یافته‌ترین گروه تروریستی تاریخ بشر بالاخره پس از سال‌ها جنایت و گردن کشی در سوریه رو به اضمحلال گذاشته و می‌توان گفت نفس‌هایش به شماره افتاده است.

همانطور که پیشتر هم گفته شد، در میان چهار جریان فعال در درگیری‌های نظامی سوریه، اکنون این تنها داعش است که در وضعیت بغرنجی قرار دارد و تغییر گسترده در نقشه درگیری‌های سوریه نیز تنها در سرزمین‌های باقی مانده در دست این گروه تروریستی و با افتادن این سرزمین‌ها به دست رقیبان داعش اتفاق می‌افتد؛ حال این تغییر ممکن است توسط کردها رقم بخورد یا به کام ارتش سوریه باشد و یا شورشیان سوری از این خوان نصیبی ببرنند.

در میان چهار جریان فعال در درگیری‌های نظامی سوریه، اکنون این تنها داعش است که در وضعیت بغرنجی قرار دارد و تغییر گسترده در نقشه درگیری‌های سوریه نیز تنها در سرزمین‌های باقی مانده در دست این گروه تروریستی و با افتادن این سرزمین‌ها به دست رقیبان داعش اتفاق می‌افتد.

از سال 2014 که داعش اعلام موجودیت کرد هیچگاه تا به این حد زبون نبوده است. در واقع باید گفت، داعش در سوریه اکنون همانند کفتار پیری است که دیگر نه تنها توان حمله ندارد بلکه حتی قادر به حفظ قلمروش هم نیست و حریفان هر یک برای به چنگ آوردن بخشی از این قلمرو، دندان تیز کرده‌اند.

پس از نزدیک به سه سال برتری بلامنازع داعش در جنگ سوریه اکنون نفوذ این گروه به مناطق بیابانی شرق کشور یا همان "بادیه سوریه"محدود شده که در این منطقه نیز به ویژه در یک ماه اخیر به سرعت در حال از دست داد سرزمین‌های تحت سلطه‌اش است. البته داعش مناطق کوچکی در حاشیه شهرها و مرز با لبنان و اردن را نیز در اختیار دارد که این مناطق یا همانند جنوب دمشق در محاصره ارتش است و یا در جنوب درعا توسط مخالفان سوری احاطه شده است.

بادیه سوریه

به طور کلی داعش در بادیه سوریه با هر سه جناح دیگر حاضر در جنگ سوریه یعنی کردها، ارتش سوریه و مخالفان سوری درگیر است و هر یک از این بر سر کنترل بر مناطق تحت نفوذ داعش با هم در رقابتی تنگاتنگ هستند.

به طور کلی داعش در بادیه سوریه با هر سه جناح دیگر حاضر در جنگ سوریه یعنی کردها، ارتش سوریه و مخالفان سوری درگیر است و هر یک از این بر سر کنترل بر مناطق تحت نفوذ داعش با هم در رقابتی تنگاتنگ هستند.

شدیدترین ضرباتی که اکنون به داعش وارد می‌شود از جانب کردهاست؛ در واقع همین مشغول شدن داعش به جنگ با کردها در شمال سوریه تا حد زیادی امکان حمله و پیشروی دو جناح دیگر علیه این گروه را فراهم آورده است. کردها مناطق شهری و استراتژیک داعش در شمال سوریه را هدف گرفته‌اند که شهر رقه به عنوان پایتخت خلافت خودخوانده داعش و سد فرات، بزرگترین و مهمترین سد سوریه از همین اهداف است.

داعش از زمان جدایی از گروه تروریستی النصره کنترل شهر رقه را به دست گرفته است. رقه به عنوان تنها مرکز استانی در سوریه که به کنترل داعش درآمد، خیلی زود به مرکز اصلی تشکیلات حکومتی داعش تبدیل شد، داعش در این شهر آباد، نهادهای حکومتی تاسیس کرد و دیوان‌های مختلفی برای اداره تمام سرزمین‌های تحت اشغالش در سوریه و حتی عراق دایر کرد. در واقع رقه به نماد قدرت و ثبات "دولت داعش" در سوریه تبدیل شده بود.

کردها اکنون بعد از ماه‌ها محاصره رقه از سه جهت، نبرد نهایی را کلید زده‌اند و وارد محله‌های شرقی شهر شده‌اند. شهر رقه از سه جهت در محاصره کردهای تحت حمایت آمریکاست رودخانه پهناور فرات نیز تنها بخشی باقی مانده که همان بخش جنوبی است را احاطه کرده است.

داعش که در طول سال‌ها جنگ چه در سوریه و چه در عراق به حملات سریع و غافلگیر کننده‌اش شهره بود اکنون کاملا در لاک دفاعی فرو رفته است. آنها خود به خوبی می‌دانند که با آغاز عملیات نهایی رقه سقوط شهر به دست کردها که از پشتیبانی کامل آمریکا برخوردارند، اجتناب ناپذیر است. همین موضوع باعث شده که فرماندهان تراز اول داعش شهر را ترک کنند و گروه به دنبال مرکزی جدید برای لانه گزینی باشد و شهرهای جنوبی‌تر در امتداد رود فرات به ویژه شهر دیرالزور یا المیادین اصلی‌ترین گزینه برای این تمرکز است.

کردهای سوریه علاوه بر استان رقه در استان حسکه و شمال دیرالزور نیز با داعش درگیر هستند و در ماه‌های اخیر سرزمین‌هی وسیعی از استان حسکه به ویژه در مرز با عراق را از کنترل داعش خارج کرده‌اند و اکنون در حال پیشروی در شمال دیرالزور هستند.

افتادن مرزهای مشترک عراق و سوریه به ویژه در مناطق شمالی به دست کردها عملا داعش را از یکی از اصلی‌ترین اختیارات خود که همان نقل انتقال نیرو و تجهیزات میان موصل و رقه در سوریه بود محروم کرد؛ گرچه داعشی‌ها در عرض‌های جنوبی‌تر همچنان بیش از 300 کیلومتر از مرزهای مشترک دو کشور را در اختیار دارند اما راه‌های ارتباطی در شمال سوریه هم نزدیک‌تر بود و هم به دلیل قرارگرفتن شهرها و مناطق مسکونی بیشتر در مسیر، برای رفت و آمدهای مخفیانه داعش امن‌تر می‌نمود.

از کردها که بگذریم همانطور که پیشتر هم گفته شد داعش در رویارویی با دو رقیب دیگر خود یعنی ارتش سوریه و مخالفان سوری نیز روز به روز در حال عقب نشینی است.

مهمترین کانون درگیری ارتش سوریه با داعش در جنوب و جنوب شرق استان حلب، غرب رقه و بیابان‌های شرق استانهای حماة و حمص در مرکز این کشور است.

ارتش سوریه در دو ماه گذشته با استفاده از مشغول شدن داعش به کردها، توانستند پیشروی‌های چشمگیری را در شرق و جنوب حلب محقق کند و مناطق حساسی از جمله فرودگاه نظامی الجراح را از کنترل داعش خارج کنند. در همین جبهه ارتش سوریه در روزهای گذشته برای اولین بار در سه سال گذشته توانست وارد مرزهای اداری استان رقه شود و چند کیلومتر در این استان پیشروی کند.

در این مناطق که به غیر از داعش تنها ارتش سوریه و کردها حضور دارند، نیروهای دولتی تنها با داعش روبه هستند و اصولا جز رویارویی با آنها مشکل دیگری ندارد اما در مناطق میانی‌تر یعنی در صحرای حمص و اطراف شهر تدمر در رقابتی سخت با شورشیان سوری تحت حمایت آمریکا قرار دارند. در این جبهه بارها مشاهده شده شورشیان سوری که در این منطقه با حمایت کامل آمریکا و البته براساس نقشه‌های مستشاران نظامی این کشور پیش می‌روند، با نیروهای دولتی سوریه به نبرد پرداخته‌اند.

همانطور که در بخش‌های پیشین این سلسله گزارش گفته شد، اردن و آمریکا در بادیه سوریه دغدغه‌های مشترک و البته نقشه‌های زیادی دارند. این دو به شدت نگرانند این منطقه بیابانی که با بیابان‌های عراق هم مرز است و تاکنون تحت کنترل داعش بوده به دست ارتش سوریه بیفتد و به حوزه نفوذ شبه‌نظامیان شیعه عراقی تبدیل شود؛ این نگرانی چندان هم بی‌راه نیست چرا که شبه‌نظامیان شیعه عراق اکنون از فعال‌ترین نیروهای هم‌پیمان ارتش سوریه در بادیه این کشور هستند و حتی محورهایی از جنگ با داعش در این منطقه را مدیریت می‌کنند. شاید به خاطر همین نگرانی است که تاکنون دست کم دوبار جنگنده‌های آمریکایی مواضع و تجهیزات ارتش سوریه و شبه‌نظامیان هم‌پیمانش را در منطقه بادیه بمباران کرده‌اند.

اردن و آمریکا در بادیه سوریه دغدغه‌های مشترک و البته نقشه‌های زیادی دارند. این دو به شدت نگرانند این منطقه بیابانی که با بیابان‌های عراق هم مرز است و تاکنون تحت کنترل داعش بوده به دست ارتش سوریه بیفتد و به حوزه نفوذ شبه‌نظامیان شیعه عراقی تبدیل شود.

منطقه مرزی التنف سوریه و محدوده جنوبی مرز سوریه عراق که اکنون در کنترل شورشیان تحت حمایت آمریکاست، خط قرمز واشنگتن برای پیشروی‌های ارتش سوریه است و آمریکا نشان داده به هر قیمتی مانع کنترل ارتش سوریه و هم‌پیمانانش بر این مناطق که نظامیان غربی زیادی نیز در آنجا مستقر هستند، خواهد شد.

همین اهمیت بادیه سوریه باعث شده که مخالفان سوری با کمک و البته فشار آمریکا در این منطقه با داعش درگیر باشند و در رقابت با ارتش سوریه در مناطق تحت کنترل داعش پیشروی کنند. هدف اصلی آمریکا علاوه بر دورکردن ارتش سوریه و شبه نظامیان شیعه عراقی از مرزهای اردن، تحت کنترل در آوردن کل مرز سوریه و عراق یا دست کم بخش عمده آن است. آمریکا و همپیمانان منطقه‌ای آن از جمله اسرائیل و اردن به هیچ وجه دوست ندارد دو طرف مرز عراق و سوریه که مناطقی بیابانی با امکان نظارت ضعیف است، به منطقه نفوذ شبه نظامیان عراقی تبدیل شود و راه چاره را ظاهرا در استقرار شورشیان سوری در سمت سوری مرز می‌داند.

علاوه منطقه بادیه سوریه، نقاط دیگری نیز در جنوب دمشق پایتخت، نوار مرزی با لبنان و جنوب استان درعا و در نزدیکی مرز با اردن نیز در کنترل داعش قرار دارد که همه این مناطق توسط ارتش سوریه یا مخالفان مسلح در محاصره قرار دارد.

در این جبهه مواردی مانند حومه جنوبی دمشق که مدت‌هاست در کنترل داعش است، شاهد آرامش نسبی است و مدت‌هاست در این مناطق درگیری شدیدی روی نداده است. در جنوب درعا در نزدیکی مرز اردن نیز که مناطق تحت نفوذ داعش در محاصره مخالفان سوری است اخیرا درگیری‌ها بالا گرفته و حتی جنگنده‌های آمریکایی تجمع رهبران این گروه‌ را در جنوب سوریه هدف گرفتند.

در مجموع باید گفت که کار گروه تروریستی داعش در سوریه به آن معنا که پیشتر می‌شناختیم یعنی سازمانی شبه نظامی با تجهیزات و امکانات گسترده و سرزمین‌های وسیع تحت کنترل، دیگر تمام شده است. این گروه برای نشان دادن زنده بودن خود احتمالا در ادامه به ایجاد ناامنی در مناطق بیابانی و بمب‌گذاری و حملات گذرا به شهرها پناه خواهد برد و این پدیده‌ ایست که باید انتظار آن را سال‌ها در سوریه و حتی عراق داشته باشیم.

اکنون مهمتر از حضور نظامی داعش نسلی است که با این تفکر منحط پرورش یافته‌اند، کودکان و نوجوانانی که برای سال‌ها در این جو خشونت و افراط گرایی زیسته‌اند، عزیزان خود را به دست رقیبان داعش از دست داده‌اند و اکنون یا در مسیر انتقام جویی افتاده‌اند و یا منتظر جرقه‌ای هستند که باز به افراط‌گرایی و خشونت باز گردند؛ درواقع خشونت دیگر به راهی برای تخلیه تمایلات و کینه‌های درونی‌شان تبدیل شده‌ است.

گزارش از: آرش محمدیان

انتهای پیام