یک پژوهشگر و کارشناس مسائل جهان اسلام گفت: مشهد 2017 برخلاف مقوله مشهد پایتخت معنوی ایران که یک مقوله عاطفی و اجتماعی معمولی به حساب می‌آید ، یک مقوله کاملا حقوقی است.
بهمن دهستانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)-منطقه خراسان با حضور در دفتر این خبرگزاری در خصوص میزبانی مشهد از رویداد پایتخت فرهنگ اسلامی در سال 2017 ضمن بیان این مطلب افزود: مقوله مصطلح مشهد پایتخت معنوی ایران، هیچ بار حقوقی برای هیچ ارگان و مجموعه‌ای در پی ندارد و تنها یک لقب معنوی است، ولی مشهد ٢٠١٧ یک مقوله کاملا حقوقی است.
وی ادامه داد :برای این مقوله جمهوری اسلامی ایران درخواست داده است و پرونده تشکیل شده و مستندات لازم ارائه شده و مورد بررسی قرار گرفته و با رأی اعضا مشهد به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی در سال 2017 برگزیده شده است.
این پژوهشگر مسائل جهان اسلام تصریح کرد: مشهد ٢٠١٧ و این میزبانی یک مساله فرهنگی حقوقی است و در عین حال پیچیده نیست، اینکه ابهامات زیادی پیرامون این قضیه وجود دارد به این علت است که ما نگاه و شناخت درستی از محیط و فرآیندها و مصوبات بین المللی نداریم.
مسئول سابق دفتر مطالعات مشهد ٢٠١٧ آستان قدس رضوی اظهار کرد: مساله مشهد ٢٠١٧ یک ابهام است و یک سری کاستی‌ها و عقب ماندگی‌ها را خیلی خوب به ما نشان داد و یک وزن کشی خوب بود، زیرا فهمیدیم ما سازمان آیسسکو، ظرفیت‌ها و امکانات آن را نمی‌شناسیم در حالی که می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
دهستانی با اشاره به این ابهام عنوان کرد: سال ٢٠٠٤ سازمان علمی، آموزشی، فرهنگی، تربیتی کشورهای اسلامی (آیسسکو)، تصمیم گرفت که در اجلاس وزرا فرهنگ کشورهای عضو در الجزایر مقوله پایتخت فرهنگ جهان اسلام را مصوب کند که این مقوله عجیبی نیست و غیر از آیسسکو که بازوی علمی، فرهنگی، تربیتی کشور های اسلامی است که معادلش یونسکو قرار می‌گیرد که بازوی علمی، فرهنگی، تربیتی سازمان ملل است سایر نهادهای بین المللی به این گونه مقولات توجه دارند.
وی اضافه کرد: اتحادیه عرب و اتحادیه اروپا هرساله یک شهر را به عنوان شهر فرهنگی خود انتخاب می‌کنند و همچنین سازمان کشورهای اسلامی به وسیله آیسسکو شهر فرهنگی خود را مشخص می‌کنند، اولین شهری که به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد مکه مکرمه بود که در سال ٢٠٠٥ این قضیه شروع شد و قرار شد که هرساله ٣ شهر در منطقه عربی، آسیایی و آفریقایی برای این موضوع انتخاب شوند.
این پژوهشگر مسائل جهان اسلام عنوان کرد: از سال ٢٠٠٥ تا امروز معمولا هر سال یک شهر محوریت پیدا می‌کرد که از لحاظ تاریخی و فرهنگی متمایز بوده است تا به الان دو شهر ایرانی و شیعی میزبان پایتخت فرهنگی شدند، در سال ٢٠٠٦ شهر اصفهان و درسال ٢٠١٢ نجف اشرف میزبان بودند و امروز هم فهرست پایتخت‌های فرهنگ اسلامی تا سال ٢٠٢٥ بسته شده است و نامزدهای میزبانی پایتخت فرهنگ اسلامی تعیین شده‌اند.
مسئول سابق دفتر مطالعات مشهد ٢٠١٧ آستان قدس رضوی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که تا سال ٢٠٢٥ هیچ شهر ایرانی و شیعی غیر از مشهد در این فهرست نیست، قبل ما اصفهان و نجف اشرف بودند که بنا به اذعان خودشان در این میزبانی خیلی کامیاب نبودند، اصفهان که تقریبا شکست خورد و حواشی و جنجال‌هایی هم در پی داشت اما نجف توانست یکسری کارهای محدود را انجام دهد که البته آن هم با برخی حواشی همراه شد.
دهستانی ابراز کرد: مقوله‌ای در رسانه‌ها منتشر شد تحت این عنوان که بودجه نجف اشرف به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی سال ٢٠١٢ از این شهر گرفته شد و به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب در سال بعد صرف بغداد شده است که البته اینها تایید شده نیست اما حتی در برخی رسانه‌های عربی مطالبی منتشر شد و کارشکنی‌هایی صورت گرفت که نجف نتواند بدرخشد.
وی با بیان اینکه تمام کشورهایی که حرفی برای گفتن در عرصه بین الملل دارند و فکر می‌کنند که دارای تراز و شاخص هستند تلاش می‌کنند که مناصب بین‌المللی را اخذ کنند و پیرامون این قضیه برنامه‌ریزی می‌کنند، گفت: اما متاسفانه ما در این قضیه تمرکز نداشتیم، خصوصا که این مناصب آنقدر اهمیت دارد که بر سر آن رقابتی تنگاتنگ است و به راحتی در اختیار کشور های دیگر قرار نمی‌گیرد.
این کارشناس مسائل جهان اسلام خاطر نشان کرد: خبر خوش این است که سه وزیر از هیأت دولت لایحه‌ای را در خصوص مشهد 2017 امضا کردند که در جلسه هیأت دولت مطرح شود و چه بسا این بتواند نقطه عطفی در این مقوله باشد زیرا این نوع رویدادها هنگامی که نصیب کشورها می‌شود به طور طبیعی منجر به تقویت زیر ساخت‌های آن شهرها و کشورهای میزبان خواهد شد.
مسئول سابق دفتر مطالعات مشهد ٢٠١٧ آستان قدس رضوی یادآور شد: وقتی چنین رویداد روشن و سامان‌مندی از همه لحاظ در اختیار ما قرار گرفته است به طور طبیعی موجب رشد و تقویت زیرساخت‌ها می‌شود و ارگان‌ها و نهادهای ما همین که بتوانند به صورت رسمی به تعهدی که بیان می‌کنند عمل کنند، جای تشکر دارد اما نمی‌توان به همین موارد اکتفا کرد.
باید به سراغ ظرفیت‌های غیررسمی و نخبگانی برویم
دهستانی با اشاره به وضعیت فعلی مشهد تاکید کرد: در این فرصت کم باید به سراغ ظرفیت‌های غیر رسمی و نخبگانی که کانون‌های جوشان فکر، فرهنگ، تربیت و حرف‌های تازه ما هستند برویم، زیرا آن چیزی که رهاورد ما و قابل عرضه به جهان اسلام در سال ٢٠١٧ و مایه درخشندگی است همین ظرفیت‌هاست، در حقیقت ایده‌ها و حرف‌های تازه و راه حل‌های ما در همین جا نهان است، اما این به معنای رفع مسئولیت از ارگان‌ها نیست و قطعا آستان قدس رضوی بیشترین مسئولیت را در این زمینه دارد.
وی افزود: اعلام شده که قرار است ما در سال ٢٠١٧ هفته‌های فرهنگ مشهد را در دیگر کشورهای دیگر برگزار کنیم که این یکی از اشتباه‌ترین کارها است، زیرا التقاء فرهنگی یکی از مهترین انتظارات آیسسکو از شهرهایی است که پایتخت فرهنگی می‌شوند و این التقاء فرهنگی باید در همان شهر صورت بگیرد و برگزاری آن در شهرهای دیگر مسیر درستی نیست.
این پژوهشگر مسائل جهان اسلام با توجه به حساسیت التقاء فرهنگی اضافه کرد: مشکل ما این است که نمی‌دانیم چگونه التقاء فرهنگی را در مشهد شکل دهیم و امیدی هم به تکمیل زیر ساخت‌ها توسط دولت در مشهد نداریم زیرا اگر دقت کنیم حجم بالایی از میزبانی گردشگران زائران بین‌المللی و خارجی مشهد را زیرساخت‌هایی پوشش می‌دهند که دولتی نیستند و جزء نهادهای خصوصی هستند، به همین دلیل ما موافق توسعه هتل‌ها، برج‌ها و مسائل گردشگری توسط بخش خصوصی هستیم.
مسئول سابق دفتر مطالعات مشهد ٢٠١٧ آستان قدس رضوی با تاکید بر اینکه ما نمی‌گوییم این مقولات آفت فرهنگی ندارد، اما باید نقطه قوت آن را هم نگاه کنیم، تصریح کرد: زیرا این جاذبه‌هاست که زائر و گردشگر را به مشهد می‌آورد و موجب ماندگاری او می‌شود، آخرین آمار رسمی اعلام شده از میانگین ماندگاری زائر و گردشگرخارجی در مشهد ١٨ روز است و این خیلی مهم است که چه کسی این ١٨ روز را فراهم کرده است؟ مسلما استانداری و شهرداری در تمیزی شهر مشهد و زیباسازی آن نقش داشته‌اند اما زیر ساخت‌هایی که از زائر میزبانی می‌کنند غالبا مربوط به بخش‌های خصوصی و غیر رسمی هستند.
دهستانی اظهار کرد: ما متاسفانه از لحاظ ارتباط ظرفیت‌های نخبگانی با مراکز و نهادهای تصمیم گیری و رسمی خیلی در شرایط خوبی به سر نمی‌بریم و این به شدت ما را در چند سال گذشته ضعیف کرده است، اما مسیر مسدود نیست و ظرفیت‌های نخبگانی ما ظرفیت‌های جوشانی است و ما باید بررسی کنیم که آیا مستقلا می‌شود به این ظرفیت‌ها نگاه کرد یا خیر.
وی متذکر شد: از مشهد انتظار می‌رود به عنوان شهری که خودش نامزد این رویداد شده است یک سری رهاوردها و محصولات را عرضه کند و مهم نیست چه نهادی این کار را انجام دهد، مهم این است که ما با جهان اسلام ارتباط بگیریم و التقاء فرهنگی صورت بگیرد، هر نهادی این ارتباط را برقرار کرد و این التقاء فرهنگی و سپس تبادل فرهنگی را با جهان اسلام صورت داد، او موفق، پیروز و میزبان شایسته مشهد ٢٠١٧ است.
مشهد 2017 فرصت مناسبی برای شکستن حصر فرهنگی کشور است
این کارشناس مسائل جهان اسلام عنوان کرد: ما به عنوان یک شهر اسلامی ایرانی شیعی شرایط متفاوتی با سایر شهرهای جهان اسلام داریم که مشمول میزبانی رویدادهای بین‌المللی قرار می‌گیرند، به عنوان مثال در ٥ سال گذشته به خاطر تبلیغات و هجمه‌های بی‌سابقه‌ای که علیه ایران و انقلاب اسلامی و تشیع صورت گرفته است ما در مشهد نسبت به دیگر شهرها شرایط حادتری داریم، به این معنا که بعد از مقوله موسوم به بیداری اسلامی و بهار عربی در منطقه خاورمیانه توجه‌ها به نوعی به ایران معطوف شد.
دهستانی اضافه کرد: در چند سال گذشته دشمنان انقلاب و تشیع تلاش می کردند یک حصر فرهنگی که مانع الهام بخشی ما بشود را به وجود آورند، به همین علت ما باید برای شکستن این حصر فرهنگی باید بیشتر از این فرصت استفاده کنیم و بهترین کاری که می‌توان برای تامین و تبیین محتوای مشهد ٢٠١٧ انجام داد تعیین شفاف و روشن مصادیق است.
وی یادآور شد: ما میخواهیم در سال ٢٠١٧ چیزی را عرضه کنیم که دیده، شنیده و خوانده نشده باشد، با یک مقوله درون شیعی و درون محلی و رعایت پیوست‌های مربوطه می‌توان بعد جهانی و بین‌المللی به آن بخشید، این در شهرهایی که پایتخت فرهنگی هستند تجربه می‌شود و ما اگر به رسانه‌های بین‌المللی مراجعه کنیم یکی از جذابیت‌های آن‌ها مقولات خرده فرهنگی است که به آن پیوست بین المللی داده شده است.
با عدم مسئولیت‌پذیری نهادها مواجه هستیم
مسئول سابق دفتر مطالعات مشهد ٢٠١٧ آستان قدس رضوی اظهار کرد: به طور اساسی اگر قرار است حتی اراده ملی در این حوزه صورت بگیرد باید محل آن در مشهد که میزبان است و با استفاده از نخبگان و ظرفیت‌های مشهد صورت پذیرد، زیرا در واقع ما در مشهد با عدم مسئولیت پذیری مواجه هستیم و با توجه به تجارب ٣ سال گذشته تا این لحظه اگر واقعا نهاد یا ارگانی قرار بود زیر بار مسئولیت مشهد ٢٠١٧ برود تاکنون این مساله بسته می‌شد .
دهستانی عنوان کرد: تا ژانویه ٢٠١٧ هم که این رویداد آغاز می‌شود این مشکل حل نخواهد شد، ما امیدواریم و از ارگان‌های مرتبط مطالبه می‌کنیم که مسئولیت‌پذیر باشند که دچار محتوای قشری و سوری نشویم.
وی تصریح کرد: واقعیت این است که در حوزه رسمی بیشترین انتظار و توقع از آستان قدس رضوی و در کنار آن شهرداری مشهد است و در مرحله بعدی ظرفیت‌های نخبگانی دانشگاه فردوسی و حوزه علمیه مشهد در این راستا سهیم هستند.
انتهای پیام