پنچ سال پیش وزیر سابق نیرو آرزوی خود را کلنگ‌خوردن سد بختیاری که بلند‌ترین سد دنیا نام‌گذاری شده بود عنوان کرد، اما اکنون پس از گذشت 23 سال از شروع کارهای مطالعاتی این پروژه و گذر از کش‌و قوس‌های فراوان همچنان سرنوشت "بختیاری" ناتمام باقی مانده است و با کاهش 50 متری ارتفاع، دیگر خبری از "بلندترین سد بتنی جهان" برای ایرانی‌ها نخواهد بود.

به گزارش خبرنگار ایسنا، چهار سال پیش در چنین روزهایی وزیر نیروی وقتاز تحقق آرزویش سخن گفت، یکی از سه آرزوی مهم وزیر نیروی دولت دهم حالا قرار است 50 متر کوتاه شود تا بتواند ادامه حیات دهد. موضوعی که فراتر از این سئوال که آیا بهتر نبود قبل از مانور رسانه‌ای فراوان درباره "بلندترین سد بتنی جهان" مطالعات فنی به درستی انجام می‌شد؟ این موضوع را به ذهن می‌آورد که باتوجه به مشکلات اخیری که درباره بازنگری در سرنوشت سد گتوند نیز ایجاد شده است و مطالعه مجدد برای تعیین تکلیف این سد با دانشگاه تهران واگذار شده است، مطالعات و اجرای سدها در کشور تاچه حد دقیق و فنی است.

طرح احداث سد بختیاری به عنوان بلندترین سد جهان با اهداف تولید 3000 گیگاوات ساعت در سال انرژی برق‌ آبی به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به میزان 1.905.000 تن در سال در راستای جلوگیری از ورود رسوبات رودخانه بختیاری به مخزن سد دز و در نتیجه افزایش عمر سد و نیروگاه دز،کنترل سیلاب و جلوگیری از تخریب سالیانه آن وبهبود شرایط ایمنی در پایین دست سد و در ابتدای سال 92 در استان لرستان آغاز شد.

این طرح که قرار بود به عنوانآرزوی وزیر سابق نیرو محقق شود اکنون گریبان‌گیر مسایل مادی و کمبود بودجه شده است تا جایی که سال گذشته علیرضا دائمی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو تاکید کرد با رویه‌های فعلی تامین اعتبار ساخت سد بختیاری امکان پذیر نیست و با توجه به اینکه این پروژه مشکل تامین فاینانس دارد در ابتدا باید منابع مالی آن تامین شود.

وی با اشاره به این که گفته شده صد میلیارد تومان از اعتبار وزارت نیرو برای سد بختیاری در نظر گرفته شده و بقیه سرمایه مورد نیاز از طریق فاینانس و سرمایه داخلی شرکت توسعه منابع آب و نیرو قرار است تامین شود، اظهار کرد: همین طور است؛ اما صد میلیارد تومان در مقابل چهار هزار میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز این طرح مبلغ کمی محسوب می‌شود.

از سوی دیگر نیز باید گفت سدی که قرار بود بلندترین سد بتنی دوقوسی ایران و جهان شود، پس از بازنگری وزارت نیرو با توجه به منابع آبی تعدیل ارتفاع چشم‌گیری داشته، تا جایی که به گفته حاج رسولی‌ها مدیر عامل شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران در حال حاضر ارتفاع این سد 50 متر کاهش یافته است که البته مطالعات تا زمان اجرایی شدن پروژه نیز ادامه خواهد داشت.

وی در خصوص آخرین وضعیت سد بختیاری گفت: به دلیل نبود اعتبار 27 سد در طرح اولویت‌بندی قرار گرفتند که سد بختیاری نیز یکی از این سدها بوده است و نباید صحبت‌هایی که در گذشته مبنی بر این‌که سد بختیاری بلند‌ترین سد جهان است مطرح می‌شد توجه کرد چراکه در حال حاضر مهم‌ترین مساله منافع سد است.

از سوی دیگر، محمدرضا رضازاده ،مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در فروردین ماه سال گذشته از تعیین تکلیف این سد تا پایان اردیبهشت ماه سال 93 خبر داده بود و قرار بود شرایط ساخت مخزن سد بدون توجه به نیروگاه برق‌آبی توسط مدیریت منابع آب ایران به شرکت آب‌نیرو اعلام شود و در همان زمان نیز مطالعه بر ابعاد مخزن این سد در وزارت نیرو در حال بررسی بود.

مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در مورد وضعیت ادامه احداث سد بختیاری با توجه به سیاست‌های جدید وزارت نیرو در دولت یازدهم گفته بود: ابعاد مخزن سد بختیاری در دست بررسی است و در مورد تولید برق در بختیاری نظر وزارت نیرو این است که برای تولید برق راهکارهای کوتاه‌تری وجود دارد .

قرارداد ساخت طرح سد و نیروگاه بختیاری به عنوان بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان اسفندماه 89 با حضور مجید نامجو، وزیر نیرو و یو هونگ یانگ سفیر چین در جمهوری اسلامی ایران امضا شد. این قرارداد با اعتباری نزدیک به دو میلیارد دلار به امضای سیدمحمدرضا رضازاده، مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و مهران لطفی، مدیرعامل شرکت فرآب از ایران و همچنین سون هونگ شویی، معاون مدیرعامل گروه شرکت های ساینو هیدرو رسید.

مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در آن زمان از تامین 2400 مگاوات ظرفیت نیروگاهی مستقیم و غیر مستقیم با بهره‌برداری از سد و نیروگاه بختیاری خبر داد و تاکید کرده بود که ساخت این سد 10 سال به طول می‌انجامد.

کار مطالعه این سد از سال 1371 آغاز شده و تا سال 1388 زیر نظر مشاوران و کارشناسان داخلی و خارجی مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.

سد بختیاری با عنوان اولیه بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان در 80 کیلومتری جنوب شرقی خرم آباد و در میان ارتفاعات سر به فلک کشیده زاگرس در مجاورت ایستگاه تنگ پنج راه آهن سراسری (هشتمین ایستگاه حدفاصل درود - اندیمشک) ساخته می شود.

این سد از نوع بتنی دو قوسی با ارتفاع 325 متر و طول تاج 509 متر طراحی شده و گفته شده بود برای ساخت آن چهار میلیون و 800 هزار مترمکعب بتن ریزی مورد نیاز است. قرار بود نیروگاه سد بختیاری نیز از نوع زیر زمینی و با شش واحد توربین به قدرت 250 مگاوات ساخته شده و ظرفیت تولید این نیروگاه یکهزار و 500 مگاوات و با ظرفیت تولید سالیانه سه هزار گیگاوات ساعت باشد.

رودخانه بختیاری به عنوان یکی از دو سر شاخه اصلی رودخانه دز از ارتفاعات جنوبی اشترانکوه سرچشمه می‌گیرد و در 45 کیلومتر بالاتر از سد دز به رودخانه سزار می پیوندد.

مساحت حوضه آبریز در محل ساختگاه سد در حدود 6388 کیلومترمربع و میانگین ارتفاع حوزه از سطح دریا 2212 متر و دبی متوسط سالانه رودخانه بختیاری در محل سد (بر اساس یک دوره آماری 60 ساله) معادل 144 مترمکعب بر ثانیه و متوسط بارش سالانه در حدود 1117 میلی‌متر است.

انتهای پیام