هفته گذشته کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس در بهارستان تصویب شد؛ این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند لازمه اجرایی شدن این طرح، وجود و حضور فعال احزاب به شکل پایدار است.

به گزارش ایسنا،‌یکی از طراحان طرح استانی شدن انتخابات مجلس سید شریف حسینی نماینده اهواز وباوی و عضو هیات رییسه مجلس است که در عین اینکه معتقد است در ایران حزب نمی تواند شکل بگیرد اما ادعا می‌کند که این طرح موجب فعال شدن احزاب می‌شود.

در عین حال رمضانعلی سبحانی‌فر، نماینده سبزوار، جغتای،جوین،خوشاب، داورزن و ششتمد معتقد است که این طرح مشکلات بسیاری دارد که در این مناظره به آنها اشاره کرده است.

مشروح این مناظره را که در ایسنا برگزار شد،‌ در زیر می‌خوانید:

ایسنا: لطفا به شکل فهرست‌وار نقاط مثبت طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی را بیان بفرمایید.

حسینی: اجازه بدهید در ابتدا کمی در مورد این طرح توضیح دهم، استانی شدن انتخابات طرحی است که از مجلس پنجم شروع شد و امروز با اصلاحاتی در مجلس نهم کلیات آن تصویب شده و جزییاتش در کمیسیون شوراها در حال بررسی است. شاید عده‌ای فکر می‌کنند مردم یک استان می‌توانند به 18 نفر رای دهند و از این 18 نفر هر کس از هر شهری به عنوان نماینده استان انتخاب شود و این باعث ‌شود شرایطی به وجود آید که مرکز استان‌ها که جمعیت بیشتری دارند سهم بیشتری در مجلس داشته باشند. اما این طرح این طور نیست.

‌هر فرد برای نماینده شدن در یک شهر باید سه شاخصه داشته باشد. یا باید متولد آن شهر باشد یا باید پنج سال منتهی به انتخابات در آن شهر زندگی کرده باشد و یا در دوره‌ای دیگر از مجلس نماینده آن شهر باشد. این افراد می‌توانند در حوزه انتخابیه به عنوان مثال خرمشهر ثبت نام کنند. از بین افرادی که مورد تایید صلاحیت می‌شود آن شخصی نماینده‌ی آن حوزه انتخابیه در استان می‌شود که بیشترین رای را در استان بیاورد.

‌این طرح کارآیی مجلس و سطح کیفی آن را افزایش می‌دهد و یکی از شرایطی است که کمک می‌کند یک مجلس واقعی داشته باشیم. در حال حاضر نگاهی به منحنی مجلس اول تا نهم نشان می‌دهد که این منحنی رو به کاهش است؛ با این که حداقل مدرک تحصیلی از کارشناسی به کارشناسی ارشد ارتقاء پیدا کرد اما حتی مدرک تحصیلی هم نتوانست باعث شود حرکت رو به رشدی را در مجلس شاهد باشیم.

امروز با نگاهی اجمالی می‌بینیم هرآنچه که مربوط به صنعت و اشتغال است در مرکز استان‌ها وجود دارد در حالی که این امکانات در شهرهای کوچک وجود ندارد. مثلا در مرکز یک استان پنج نماینده وجود دارد و این پنج نفر با همراهی همدیگر می‌توانند هر شرکت صنعتی که وارد آن استان می‌شود را در خود نگه دارند؛ در حالی که در شهرهای دور به دلیل این که نماینده‌شان به تنهایی این ظرفیت را ندارد چنین امکاناتی به شهر منتقل نمی‌شود و نتیجه آن این می‌شود که در استان ما 450 هزار نفر که برای دسترسی برای به اشتغال آمده‌اند در اطراف شهرهای بزرگ حاشیه‌نشین و سرگردان شده اند.

‌اگر نگاه استانی داشته باشیم تعهد یک نماینده به تمام استان چه شهرهای مرکزی و چه شهرهای دورافتاده آن به یک اندازه می‌شود. انتخابات استانی می‌تواند به وظیفه اصلی ما یعنی قانون گذاری کمک کند، اما چند درصد نماینده‌ها درگیر قانونگذاری هستند؟ چند درصد از آنها روزی که قانون مهمی در جریان است به گوشی‌های موبایلشان جواب می‌دهند؟ 68 درصد اقداماتی که ما در مجلس انجام می‌دهیم قانون‌هایی است که اصلاح می‌کنیم و این مساله به این دلیل است که در قانون گذاری دقت نکرده‌ایم. چیزی که در مجلس می‌خواهیم این است که در راس امور باشد، اما در این 9 دوره شاهد آن نبودیم.

سبحانی‌فر: من در مورد این طرح نقطه مقابل صحبت‌های آقای حسینی هستم. ایشان به حفظ سهمیه‌ی حوزه‌های انتخابیه اشاره کردند، اما من فکر می‌کنم با این طرح حفظ سهمیه به هر حوزه انتخابیه فقط در صورت مساله است؛ چیزی که در حال حاضر در این قانون می‌بینیم این است که هر فرد باید 15 درصد از رای حوزه‌ی انتخابیه اصلی را بیاورد. آیا با این 15 درصد، سهمیه حفظ شده؟

ایشان گفتند فرد یا باید پنج سال ساکن باشد و یا متولد یک شهر باشد. فرض کنیم فردی در شهرستانی متولد شده و در شهر دیگری زندگی می‌کند بعد از آن در حوزه‌ی انتخایبه که متولد شده کاندیدا می‌شود و 15 درصد آرا را به دست می‌آورد و اکثریت آراء او در مرکز استان و در شهرهای کلان است. چنین فردی خودش را متعلق به کجا می‌داند؟ غیر از این است که ما خود را متعلق به جایی می‌دانیم که رای بیشتری به ما داده است؟ آقای حسینی می‌گویند در این طرح از ظرفیت استان برای دورترین نقاط نیز استفاده می‌شود اما مساله اینجاست که من نماینده به کجا بیشتر توجه می‌کنم؟ مسلما به جایی که به من رای بیشتری داده، در نتیجه باز هم خدمت و قدرت در کلان شهرها می‌آید و مناطق محروم محرو‌م‌تر و مناطق دور افتاده دورفتاده‌تر می‌شوند و بی‌توجهی به آنها بیشتر خواهد شد.

سهمیه حوزه انتخابیه اصلی در اصل حفظ نشده و از ظرفیت هم استفاده نشده؛ اگر قرار بر استفاده از ظرفیت استانی باشد در حال حاضر هم مجمع نمایندگان هر استان وجود دارد و می‌توانند اقدامات مفیدی انجام دهند، اما در این طرح همه روی مرکز استان متمرکز می‌شوند. بعلاوه مگر غیر از این است که وقتی مردم دیدند رایشان بی اثر است و کسی به آنها سری نمی‌زند، مطالباتشان را پیگیری نمی‌کند، سوالاتشان را پاسخ نمی‌دهد، وازده می‌شوند و پای صندوق‌های رای نمی‌آیند؟

مثلا فردی که از استان خراسان رضوی می‌آید که حدود 40 شهر و شهرستان را به عنوان حوزه‌های انتخابیه دارد چطور می‌تواند بعد نظارتی روی این تعداد شهر داشته باشد؟ آقای حسینی گفتند ما به قانون نویسی نمی‌رسیم؛ در حالی که ما سه هفته اینجا هستیم و یک هفته در حوزه‌ی انتخابیه که مشکلات مردم را بشنویم و آنچه را که می‌شنویم در مجلس مطرح کنیم و از طریق دستگاه مربوطه به آن رسیدگی می‌کنیم.

ما دو وظیفه‌ی اصلی داریم: قانون گذاری و بعد نظارت. بخش عمده‌ی نظارت نیز این است که در بین مردم باشیم. نمونه بارزش این است که ما به روستاها سرکشی کردیم و دیدیم که مثلا اگر مردم می‌خواهند برای گاوداری‌شان دیوار بزنند متری ده هزار تومان هزینه می‌کنند در حالی که ما تصویب کرده‌ بودیم بیمه ساختمانی متری 20 هزار تومان باشد. بر اساس همین نظارت بود که ما قانون را اصلاح و تصویب کردیم که بیمه بر اساس عوارض ساختمانی گرفته شود. هر قدر که ارتباط با مردم بیشتر باشد به نفع مردم است و نظارتمان بیشتر است. این طور نمی‌شود که ما در تهران بنشینیم و تصمیم گیری کنیم، این طور تصمیم گیری نه منطقی است و نه نظارت دقیقی روی آن می‌شود. بعلاوه مشروعیت ما از رای مردم بوده و باید به مردم رجوع کنیم و به آنها پاسخگو باشیم.

ایسنا: این بحث در سال آخر دوره نمایندگان مطرح می‌شود و ضعفی که از آن صحبت می‌کنید از قبل بود. این شائبه را به وجود می‌آورد که در بیشتر اهداف انتخاباتی دارد. از سوی دیگر شعار سال پارسال که اقتصاد مقاومتی بود هنوز اجرایی نشده و این موضوع حتی از مذاکرات هم اهمیت بیشتری دارد؛ با توجه به این موضوع آیا این طرح و طرح‌های مشابهی که امروز در مجلس شاهد طرح‌شان هستیم دغدغه اصلی کشور ما هستند یا طرح‌هایی مثل اقتصاد مقاومتی؟

حسینی: در پاسخ به موارد مطرح شده توسط آقای سبحانی‌فر باید بگویم ما در مورد این که چند درصد از آراء از حوزه انتخابیه اصلی باشد هنوز به توافق نرسیده‌ایم. در حال حاضر 15 درصد مطرح است و پیشنهاد 20 و 25 و 30 درصد را داده‌ایم که هنوز مشخص نیست . مگر چند درصد از مردم وجود دارند که در شهری زندگی می‌کنند که متولد یک شهر دیگر هستند و در شهر دیگری نماینده می‌شوند؟ ما نماینده متولد خوزستان داریم که نماینده اصفهان است و تمام تلاشش را برای این شهر می‌کند.

در مورد ارتباط با مردم نیز، ارتباط ما با مردم باید چگونه باشد؟ فرض کنیم که من نماینده در مجلس نیز هیچ حضوری نداشته باشم و هر روز موکلانم در حوزه‌ی انتخابیه را ببینم. بیشترین تعدادی که می توانم در طول روز ببینیم 200 نفر است که در سال 292 هزار نفر می‌شود. درحالی که شهری مثل اهواز یک میلیون و 200 هزار نفر جمعیت دارد؛ در این صورت من نماینده به یک کارگزار تعداد اندکی از مردم تقلیل پیدا می‌کنم. تقریبا اکثر نمایندگان وضع‌شان این است. الان شرایط طوری شده که اگر یک کار بزرگ در منطقه انجام دهیم متولی زیادی دارد، اما اگر از یک خانواده باعث شویم یک نفر استخدام شود این فرد به بلندگوی تبلیغاتی ما در آن خانواده تبدیل می‌شود. سطح کار نمایندگان مجلس پایین آمده است. حتی دخالت در مدیریت شهری که وظیفه ما نیست. آسفالت و جدول خیابان وظیفه‌ی ما نیست. درست است که مردم انتظار دارند، اما این کارها کار نماینده مجلس نیست. اما اگر انتخابات استانی شود و ما نماینده استان باشیم و مثلا مشکلی مثل آموزش و پرورش وجود داشته باشد که همه ما با هم به آن رسیدگی کنیم بهتر است یا این که کار استخدام یک نفر را انجام دهیم؟

در کرمانشاه مقام معظم رهبری فرمودند در آینده نزدیک باید به بحث پارلمانی فکر کرد. اگر بخواهیم این فرمایش را دنبال کنیم با این مجلس و این روش انتخابات نمی‌شود. باید زیرساخت ایجاد کنیم. زیرساخت این است که افراد شاخصی وارد مجلس شوند که اگر بحث اقتصاد مقاومتی می‌شود بتوانند چند طرح و قانون را مطرح کند. در این مورد فقط دو تا طرح آورده‌ایم که داریم به قانون تبدیل می‌کنیم. یکی از آنها طرح شوراهاست. بقیه‌اش چیست؟ طرح‌هایی مثل مساجد. ما باید متوجه شویم که چه چیزی می‌خواهیم. هدف گذاری کنیم و ظرفیت دید، برنامه پنجم توسعه را خوانده باشیم و وسعت بالاتری داشته باشیم و از بحث منطقه‌ای جزء به بحث منطقه‌ای و حتی ملی برویم. اگر این طور بشود به جای این که به فکر حل مشکلات حوزه‌ی انتخابیه‌مان باشیم به فکر حل مسائل ملی برویم.

اما چرا سال آخر این کار را کردیم؟ ما از دو سال پیش شروع کردیم و تمام سوابق سالهای قبلی را درآوردیم و خواستیم با توجه به هدف‌گذاری‌مان یک طرح درست بنویسیم. در آن زمان هم که طرح ارتقای مدرک تحصیلی نمایندگان تصویب شد هم چنین شائبه‌ای وجود داشت. گفتند این ها دارند این طرح را برای خودشان مصوب می‌کنند. اما 197 نفر از مجلس هشتم به مجلس بعد راه پیدا نکردند.

این سوال مطرح است که چرا این طرح در سال آخر مجلس مطرح می‌شود. ‌ما باید به فهم مردم احترام بگذاریم. این طور نیست که ما بخواهیم در سال آخر برای خودمان کاری کنیم. مردم متوجه هستند. اگر این کار برای مملکت نفع داشته باشد بگذارید من حسینی حذف شوم. اگر قانون باعث پیشرفت مملکت می‌شود بگذارید تعداد زیادی حذف شوند. ضمن این که چه کسی می‌گوید اگر من که دارم این قانون را تصویب می‌کنم شاخص‌ترین فرد استانم هستم؟ اگر این طرح مصوب شود، خوزستانی‌های مرکزنشین در انتخابات شرکت می‌کنند. باید بگذاریم از ظرفیت آدم‌های بزرگ استفاده شود. اولویت‌های منطقه‌ای و جمعی در استان‌ها با این طرح بیشتر به دست می‌آید. الان اعتبار استانی را مثل گوشت قربانی وسط می‌گذارند و نماینده‌ای که زورش بیشتر باشد بودجه بیشتری برای شهرش می‌گیرد. اگر می‌توانستیم مشکل مناطق محروم را با وضعیت فعلی حل کنیم وضعیت مناطق محروم این گونه نبود. این یعنی قانون انتخابات که تا به حال بوده جواب نداده و باید اصلاح شود تا مردم منفعت بیشتری داشته باشند.

ایسنا: به سوال اولویت‌ها با توجه به موضوع اقتصاد مقاومتی پاسخ داده نشد.

سبحانی‌فر: وقتی 40 شهر و به خصوص مرکز استان بالاترین رای را به من نماینده داده می‌شود و کمترین رای را حوزه انتخابیه اصلی به من می‌دهد توجه من نماینده به سمتی می‌رود که بیشترین رای را به من داده و محرومیت مناطق محروم بیشتر می‌شود. آقای حسینی گفتند ما کارگزار نیستیم که درست هم گفتند، اما وقتی مردم به دستگاههای اجرایی مراجعه می‌کنند و در حقشان اجحاف می‌شود و هر جا که سر می‌زنند به در بسته می‌خورند و یک نفر یعنی نماینده می‌تواند به کار آنها رسیدگی کند به این دلیل است که نماینده وابسته به جایی نیست و از مردم رای گرفته و باز هم به رای آنها نیاز دارد، بایستی از بعد نظارتی پی‌گیر بود نه که کارگزار باشد. مردم بیکار نیستند که من نماینده را ببینند بلکه آنجایی که سرشان به دیوار خورده به نماینده مراجعه کرده تا او بتواند حق و حقوقشان را برگرداند.

مردم از ما می‌خواهند و ما هم باید پاسخگو باشیم. کسانی که دلشان برای خدمت می‌سوزد و چهره هستند و در گذشته وزیر بوده و می‌خواهند کاندید شوند، وقتی بحث استانی شود می‌خواهند کاندیدا شوند چرا الان نمی‌روند از یک شهرستان کوچک کاندید شوند؟ چون می‌خواهند همانجا بنشینند و آقایی‌شان را کنند؛ در آن صورت مردم و آن کسانی که مشکل دارند به کجا مراجعه می‌کنند؟ کیلومتر‌ها سفر کنند و به تهران بیایند؟ نمونه‌ی بارزش هم نماینده‌های تهران هستند. مردم چقدر می‌توانند به آنها مراجعه کنند؟ آیا اصلا پیدایشان می‌کنند؟ کسی که می‌خواهد خدمت کند الان هم دارد در مناطق دور افتاده به مردم خدمت می‌کند، اما کسی که می خواهد آقایی کند می‌گوید اگر این انتخابات استانی شد من از استانم کاندیدا می‌شوم و نه سری به منطقه محروم و شهر دورافتاده‌ای می‌زنم.

کسانی که ادعا دارند الان بیایند کاندیدا شوند، کسی که جلوی آنها را نگرفته. مردم باید با شناخت رای بدهند که این شناخت یا از طریق چهره به چهره و یا فعالیت حزبی به دست می‌آید. ما باید حزب تشکیل دهیم و قانون احزاب را تقویت کنیم. اگر دو سه حزب شناسنامه‌دار، با مرام و اساسنامه داشته باشیم و آنها برنامه‌هایشان را بدهند نمایندگان نیز می‌توانند از طریق این احزاب عمل کنند. این جا نقطه‌ای است که من می‌گویم حزب در دورترین نقطه هر استان هم نماینده دارد.

ایسنا: در خصوص پنج سال توضیح دهید و این مساله برای چه منظور لحاظ شده است؟ آیا کسی که پنج سال در جایی زندگی کرده می‌تواند نماینده آن شهر باشد؟ ممکن است کسی بعد از پنج سال بتواند رای بیاورد اما دغدغه آن شهرستان را نداشته باشد.

از سویی تمام مسئولیت برگزاری انتخابات به استاندار سپرده شده است. فرآیند شمارش آراء و نظارت استانی به چه صورت خواهد بود؟

همچنین نمایندگی کار سنگینی است و بعد از چهار سال هم خیلی از کارها انجام نمی‌شود. با این طرح، مسئولیت نمایندگان بیشتر می‌شود؛ آیا با این طرح کار انجام نشده بیشتر نمی‌شود با این که اختیارات نمایندگان بیشتر است؟

از طرفی، سطح مجلس می‌تواند در تدوین سیاست‌ها و نظارت‌ها بسیار موثر باشد ولی به نظر می‌آید برای داشتن چنین مجلسی، مقدماتی نیاز است. یک بخش از آن تقویت نظام حزبی است که آقای سبحانی‌فر اشاره کردند. چه متغیرهایی می‌تواند در این مساله نقش داشته باشد؟

حسینی: اگر یک نماینده خود را جا انداخت که بدون من کاری پیش نمی‌رود مردم به کجا بروند؟ در حال حاضر شرایطی پیش آمده که در بعضی از شهرها دیکتاتوری بیداد می‌کند . چون شخصی که نمایندگی می کند بعضی‌ها را از تمام امکانات محروم می‌کند، یا با من. یا علیه من. اگر می‌خواهیم با چشم‌انداز به رتبه اول و دوم منطقه برسیم، با این روش، حرکتمان لاک‌پشتی است و با این حرکت بهشان نمی‌رسیم.

اما این که چرا چهره‌های شاخص کاندید نمی‌شوند، کسی جلوی آنها را نگرفته اما آنها کاندیدا نمی‌شوند به دلیل بحث‌های قومی و قبیله‌ای و طایفه‌ای رای نمی‌آورند. او برای رای آوردن باید هر روز در جشن باشد، یکی بیمار می‌شود به او سر بزند تا رای بیاورد. آن فرد در استان رای می‌رود اما در حوزه انتخابیه مطمئن باشید که شکست می‌خورد. در نتیجه نمی‌آید، می‌گوید عزت و احترام خودم را حفظ کنم. اگر رای می‌آوردند الان خیلی از آنها در مجلس بودند. در مورد احزاب هم ما در دولت‌های قبل تست کردیم احزاب در این کشور جواب نمی‌دهند. شاید کسی نمی‌خواهد در حزبی باشد. ما در این جا گفته‌ایم ائتلاف می‌تواند شکل بگیرد که اسمش هم حزب نباشد. مثلا 18 نفر نماینده یک استان در کنار هم باشند، این اتحاد و یکپارچگی باعث می‌شود وقتی به دنبال کاری بروند به توفیق بیشتری برسند. وقتی یک نماینده با وزیر صحبت می‌کند تفاوت دارد تا زمانی که ده نفر با وزیر صحبت می‌کنند. در صورت اول وزیر می‌تواند به نوعی از کنار آن رد شود اما اگر ده نفر مساله‌ای را در چارچوب برنامه مطرح کنند وزیر باید به آن توجه کند. یک مشکل ما هم این است که در خارج از برنامه کار می‌خواهیم. کلنگ‌زنی‌های روزهای آخر، انتخاباتی است برای خدمت نیست.

پنج سال را به این دلیل انتخاب کردیم تا به افرادی که در یک مکان و در یک شهر زندگی می‌کنند این اجازه داده شود که در محلی که زندگی می‌کنند فعالیت کنند، حداقل را پنج سال درنظر گرفته‌ایم. او در شهرش اعتبار دارد. اما این افراد به کل استان نیاز دارند. این فضا را به آنها داده‌ایم تا خودشان را مطرح کنند. این 5 سال هم که عنوان شده باید منتهی به انتخابات باشد.

در مورد مسئولیت استانداری،‌ شمارش آراء در شهرستان‌ها انجام می‌شود، آرا از شهرستان‌ها جمع آوری شده و در استانداری جمع‌بندی نهایی آراء انجام می‌شود این کار برای پرهیز از دخالت افراد در رای ها انجام شده. در برخی از شهرها اختلاف کسی که نماینده شده با کسی که رای نیاورده 99 رای بوده. در یکی از شهرها، اختلاف، 60 عدد بود. این نزدیکی رای خطرناک است و افراد می‌توانند با کوچکترین جابجایی نتایج انتخابات را عوض کنند. همچنین انگیزه ایجاد می‌شود که خرید و فروش آراء اتفاق بیافتد.

ایسنا : این اتفاق قبلا رخ داده؟

این چیزی است که وجود دارد. در برخی از شعب که شورای نگهبان آراء را باطل می‌کند به خاطر همین مسائل است. در برخی از شهرستانهای کوچک نماینده با 12 هزار رای به مجلس آمده که در اینجا حتی 100 هم کار خطرناکی است. ما باید دنبال اصلاح امور باشیم. در طرح استانی شدن انتخابات هماهنگ کردن 45 شهرستان اعم از بخش‌های مختلف برای مجموعه‌ای مثل استانداری بسیار مشکل است اما در یک شهر کوچک هماهنگی این کار چندان مشکل نیست. درنتیجه این طرح سلامت انتخابات را افزایش می‌دهد یعنی ما به سمت سلامت انتخابات می‌رویم.

ایسنا: من جواب سوال قبلم را نگرفتم. با توجه به شرایطی خاصی که ما داریم، یک سال از تعیین سال اقتصاد مقاومتی گذشته، این طرح‌هایی که امروز شاهد بررسی آنها در مجلس هستیم چه ربطی به اقتصاد مقاومتی و موضوع توسعه کشور دارد؟ اولویت امثال این طرح بیشتر از بحث اقتصاد مقاومتی است؟ حتی موضوع مذاکرات هم ربطی به اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری ندارد.

حسینی: آقای سبحانی‌فر مثال خوبی زد. نمایندگان استان تهران 30 نفر هستند. 15 نفرشان به دلیل شاخص بودن می‌توانند هر وقت که بخواهند مجلس را به سمتی ببرند. بحث‌های هسته‌ای و سوالات این مدت را ببینید، به دلیل شاخص بودن افراد تاثیرگذاری‌شان بیشتر است. ما با وقعیتی مواجه هستیم که الان برای ما ملموس است. چند درصد از نمایندگان شهرستان، همچین کاری را انجام داده‌اند که توانسته‌اند چنین تاثیرگذاری داشته باشند.

ایسنا: دقیقا همین است. شما به عنوان طراح این طرح و هیات رییسه، طرحی را خودتان آوردید. این طرحی نیست که سایر نمایندگان آورده باشند و شما بگویید مجبور بودم آن را قبول کنم. آیا نمی‌توانستید طرحی راجع به اقتصاد مقاومتی بیاورید؟ حتی اگر چنین طرحی را هم مطرح می‌کنید هنوز زیرساخت حزبی آن فراهم نشده است؛ چرا که مانند مسکن مهر است که طرح درستی بود اما چون زیرساخت‌هایش دیده و اجرایی نشد تبدیل به یکی از معضلات کشور شده است.

از سویی این که فرمودید حزب در ایران جواب نمی دهد مرا به کلی ناامید کرد؛ چون وجود حزب در یک کشور از ارکان دموکراسی است و بعید می‌دانم بعد از سی و چند سال به این نتیجه رسیده باشیم که حزب نمی تواند در این کشور پا بگیرد.

حسینی: این‌ها حرف‌های قشنگی است ولی ما داریم با واقعیت‌ها زندگی می‌کنیم.

ایسنا: شما دارید طرحی را می‌آورید که .....

حسینی:طرح را بگذارید کنار. من یک سوال از شما دارم. آیا احزاب شکل گرفته؟

ایسنا: خیر

حسینی: چرا؟

ایسنا: شما بفرمایید.

حسینی: بحث های زیادی هست. من نمی‌خواهم وارد این مقوله‌ها شوم. چون از اصل می افتیم. اولویت با اقتصاد مقاومتی است. من هم قبول دارم. ولی به دلیل این که ما تا الان نمی‌توانستیم اولویتمان را تشخیص دهیم داریم وضعیت را عوض می‌کنیم که اولویت‌ها مشخص شوند.

ایسنا: شما در مورد واقعیت صحبت می‌کنید و واقعیت این است که اولویت توسط مقام معظم رهبری مشخص شده اما مقاومت اقتصادی در این کشور اجرا نمی شود؛ چون در راستای منافع برخی نیست. قانونی را بیاورید که آنها را ملزم به اجرای آن کند.

حسینی: دستور مقام معظم رهبری، اقتصاد مقاومتی است.

ایسنا: که یک سال گذشت و اجرا نشد.

حسینی: بحث جهاد اقتصادی اجرا شد؟ بحث مسکن اجرا شد؟ شعاری برخورد کرده‌اند. متاسفانه همه مسئولین با دستورات آقا شعاری برخورد کرده اند. یکی از این بحث‌ها هم اقتصاد مقاومتی است، ولی ما باید به سمتی برویم که اجرا شود. به خاطر این که نجات کشور با اقتصاد مقاومتی است. حسینی را کنار بگذاریم. بقیه چرا طرحی ندادند؟

ایسنا: آنها نداند، آقای حسینی هم از ظرفیتی که داشت استفاده نکرد.

حسینی: ما کمیسیون ویژه تشکیل دادیم، با دولت کمیسیون مشترک تشکیل دادیم. مسئولیت مستقیم را به تعدادی از دوستان در مجلس سپردیم. این طور نیست که دست روی دست گذاشته باشیم. گفته‌ایم ما در مجلس تمام قد هستیم. در رابطه با اقتصاد مقاومتی، کارها در دولت و مجلس انجام می شود.

سبحانی‌فر: وظایف نمایندگان نظارت بر حسن انجام قانون است و طرح استانی شدن انتخابات این موضوع را زیر سوال می‌برد ضمن آن که استانی شدن انتخابات باعث اختلافات منطقه‌ای می‌شود و شورای نگهبان به همین دلیل و به استناد به قانون اساسی آن را رد کرده است؛ چرا که در استان‌های کشور قومیت‌های مختلفی وجود دارد و چون حزب واحد وجود ندارد نمایندگان در مقابل این قومیت‌ها و مردم منطقه خود پاسخگو هستند و اگر سطح انتخابات استانی شود یک نماینده نمی‌تواند به خوبی پاسخگوی موکلانش باشد.

شیوه حزبی بهترین شیوه برای اداره کشور است، اما با توجه به نبود احزاب منسجم و انتخابات حزبی نمایندگان باید پاسخگوی مردم حوزه انتخابیه خود باشند و حلقه ارتباط مردم با مسئولین در شهرها و روستاها نمایندگان هستند، اما اگر حیطه اختیارات نمایندگان گسترده شود این حلقه ارتباط نیز گسسته می‌شود و منطقی نیست که پیش از استقرار ساختار حزبی در کشور و پیش از ریل گذاری برای حرکت در این مسیر وارد موضوع استانی شدن انتخابات شویم.

لازم است پیش از پرداختن به استانی شدن انتخابات یک قانون جامع احزاب تدوین شود و در آن صورت احزاب هستند که پاسخگوی مردم هستند و نه یک فرد.

در این طرح آمده کسانی می‌توانند نماینده شوند که یا متولد منطقه باشند یا سابقه‌ نمایندگی در آن منطقه داشته باشند و یا 5 سال در آن منطقه زندگی کرده باشند. و این موضوع جای اشکال است.

آقای شریف حسینی معتقدند خرید و فروش رای در حالت استانی کمتر می‌شود، اما من از ایشان سوال می‌کنم در شرایط فعلی که با همه نظارت‌ها برخی از اتفاقات و مفاسد در برگزاری انتخابات رخ می‌دهد آیا در صورتی که حیطه فعالیت دستگاه‌های نظارتی از منطقه‌ای به استانی تقلیل یابد و گسترده‌تر شود نگرانی در مورد عدم نظارت مطلوب بیشتر نخواهد شد و خرید و فروش رای راحت‌تر صورت نخواهد گرفت؟

حسینی: من باید در پاسخ به سوال آقای سبحانی‌فر بگویم که خرید رای در شرایط فعلی که حوزه کاندیداها محدود است شدنی است و بحث بر سر 50 و 100 رای است و خرید و فروش در شرایطی شدنی است که همین تعداد رای کم تاثیرگذار باشد اما وقتی تعداد آرا افزایش یابد امکان خرید و فروش وجود ندارد و ظرفیت فساد کاهش می‌یابد. در مورد اختلافات قومی نیز باید بگویم این قبیل اختلافات زمانی اتفاق می‌افتد که یک نماینده خود را نماینده یک قوم یا طایفه بداند، اما اگر یک نماینده خود را مسئول آرا مردم یک استان بداند طایفه‌ها نیز او را تحت فشار نمی‌گذارند.

در مورد کاهش مشارکت در انتخابات نیز باید بگویم در صورت استانی شدن انتخابات بدون تردید میزان مشارکت افزایش پیدا می‌کند. چرا که این انگیزه وجود دارد که افراد کمتر شناخته شده اما توانمند بتوانند در انتخابات ورود کنند و در مقابل افراد شاخص نیز با توجه به پشتوانه مردمی خود در یک میدان بزرگ محک زده می‌شوند و نه در یک شهر کوچک و محدود.

سبحانی‌فر: به نظر من یکی از مشکلات استانی شدن انتخابات افزایش هزینه‌های انتخاباتی و به تبع آن وابستگی به کانون‌های قدرت و ثروت است؛ چرا که وقتی یک کاندیدا بخواهد خود را در یک شهر یا شهرستان کوچک معرفی کند هزینه فراوانی صرف تبلیغات انتخاباتی نخواهد کرد، اما در مقابل در صورت استانی شدن انتخابات کاندیداها باید خود را در سراسر استان معرفی و برنامه‌های خود را در تبلیغات اعلام کنند که این متضمن هزینه فراوانی است و لاجرم کاندیداها مجبور به دست اندازی به کانون‌های ثروت و قدرت می‌شوند و آن موقع است که پول‌های کثیف وارد سیاست می‌شود. و دقیقا یکی از نقاط ضعف این طرح نیز مربوط به همین موضوع است که ساز و کار معرفی و فعالیت‌های انتخاباتی در آن دیده نشده است و این بی‌شک فسادآور است ضمن آن‌که در شرایطی که افراد توانمند اما کمتر شناخته شده با پشتوانه اجتماعی و مالی کمتر بخواهند در انتخابات کاندیدا شوند زیر پای افراد توانمند له می‌شوند.

حسینی: طراحان طرح استانی شدن انتخابات این آمادگی را دارند که نظرات افراد مختلف را برای رفع نقاط ضعف آن بشنوند و این فضا وجود دارد که نقطه نظرات صاحبان نظر و طرح در تدوین نهایی آن دیده شود اما در پاسخ به اینکه گفته شد هزینه‌های انتخابات کم می‌شود باید گفت اگر یک فرد بخواهد خود و بدون یک پشتوانه حزبی و گروهی وارد انتخابات شود این هزینه‌ها افزایش می‌یابد و ما دقیقا دنبال این هستیم که افراد با پشتوانه حزبی و مردمی وارد شوند و اینکه بگوییم در صورت استانی شدن انتخابات، پول کثیف وارد انتخابات می‌شود به هیچ وجه منطقی نیست و این یک پیش‌داوری و تشویش افکار عمومی است.

آقای سبحانی‌فر باید پاسخ دهند که آیا در انتخابات ریاست جمهوری یا انتخابات خبرگان که به صورت کشوری و استانی رای‌گیری‌ می‌شود ما شاهد فساد و پول‌های کثیف هستیم؟ ضمن آن‌که هرکسی که بخواهد به کانون‌های قدرت و ثروت وابستگی پیدا کند شورای نگهبان با قاطعیت در مقابل آن خواهد ایستاد و تا لغو اعتبارنامه نمایندگی پیش خواهد رفت.

دولت بارها گفته است که در صورت تایید شورای نگهبان آمادگی اجرای این طرح را دارد و پیش‌داوری در مورد اینکه بگوییم ضعف نظارتی ایجاد می‌شود به منزله ایجاد بی اعتمادی در جامعه است. ضمن آن‌که طبق روال این طرح نیز با همراهی شورای نگهبان در جلسات علنی مجلس مطرح و بررسی می‌شود و هر ایرادی که شورای نگهبان بر آن بگیرد با بررسی‌ها و بازنگری‌ها مرتفع می‌شود و مطمئن باشید این طرح باعث انگیزه سیاسی، گسترش تحزب و شکوفایی کشور می‌شود. و گروه‌های متشکل مردمی که ظرفیت ایجاد حزب را دارند کنار هم می‌آیند و انرژی‌هایشان را در یک مسیر صرف می‌کنند.

سبحانی‌فر: وقتی هنوز ساز و کار دقیقی برای فعالیت حزبی در کشور دیده نشده و هنوز قانون منسجمی در این باره نداریم نباید به امید ایجاد فضای حزبی انتخابات را به سمت استانی شدن پیش ببریم و وقتی که هنوز نمایندگان هستند که پاسخگوی مردم حوزه انتخابیه‌اند نه دفاتر احزاب در شهر‌ها و روستاها ما حق نداریم با یک طرح بین مردم و نمایندگان گسست ایجاد کنیم. اما امیدواریم شرایط به شکلی شود که نمایندگان احزاب پاسخگوی خواست و نیازهای مردم مناطق باشند.

من معتقدم در این طرح نخبه کشی اتفاق می‌افتد و افراد نخبه اما بدون وابستگی به لحاظ گروهی و مادی و معنوی برای کاندیداتوری در انتخابات مجلس نادیده گرفته می‌شوند و نوعی انحصار مخصوص افراد قدرتمند ایجاد می‌شود. و نمایندگان فعلی که با پشتوانه مردمی هستند و شناخته‌تر نسبت به دیگرانند از افراد ناشناخته عبور خواهند کرد.

حسینی:‌ باید در پاسخ به شبهات آقای سبحانی‌فر بگویم که ما به هیچ وجه در پیگیری این طرح به دنبال انحصار نیستیم و برای انحصارزدایی از انتخابات استانی مجلس همراه با یکی دیگر از نمایندگان پیشنهادی را در جریان رسیدگی به جزئیات این طرح مطرح خواهیم کرد که به موجب آن نمایندگان اجازه داشته باشند تنها دو دوره از یک حوزه انتخابیه به مجلس ورود کنند ضمن آن‌که در قانون فعلی دیده شده که نمایندگان باید حداقل 15 درصد از آرا یک منطقه را برای ورود به مجلس کسب کنند که این پیشنهاد را هم خواهیم داد که در سطح استانی این درصد به میزان آرا و تعداد آرا کسب شده توسط یک کاندیدا تبدیل شود و هرکس رای بیشتری آورد به مجلس ورود کند.

سبحانی‌فر: اساس این طرح دارای مشکلات گسترده و فراوانی است که یکی از این اشکلات این است که معلوم نیست این طرح جایگزین قانون انتخابات فعلی شده است یا خیر؟ و همین طور معتقدیم با اجرای این طرح مشارکت مردم در مناطق کوچک و روستاها در انتخابات کم می‌شود، ورود نیروهای جدید و توانمند به مجلس غیرممکن خواهد شد و کسانی که در مناطق خود مشهور هستند به مجلس راه پیدا می‌کنند، نامزدهایی که به شهرهای پرجمعیت‌تر منسوب‌اند به دلیل حس ناسیونالیستی از سوی ساکنین شهرهای بزرگ بخت بیشتری برای حضور در مجلس خواهند داشت، تسلط نمایندگان در حوزه‌ها کاسته می‌شود و ضمن آن‌که مغایر با اصل 75 قانون اساسی و بند 9 اصل سوم این قانون خواهد بود.

یکی دیگر از مشکلات این طرح ظهور احزاب ساخته شده توسط دولت‌های مستقر در کشور است. یعنی دولت‌ها افرادی را براساس منافع خود حمایت می‌کنند و به مناطق مختلف کشور می‌فرستند و با سرمایه و توان خود از آن حمایت می‌کنند و به نوعی مجلس با نمایندگان دولتی و با احزاب کوتاه مدت و با تاریخ مصرف کم تشکیل می‌شود.

حسینی: در مجمع تشخیص مصلحت نظام موضوع اصلاح سیاست‌های انتخاباتی در دستور کار است و طرح استانی شدن انتخابات در کنار این اصلاحات قرار می‌گیرد و ساز و کار قانونی آن نیز کاملا مشخص است . پس اینکه بگوییم در طرح آن مشخص نشده است که آیا برای جایگزینی با قانون انتخابات فعلی پیش بینی شده یا خیر منطقی نیست چرا که اولا همان‌طور که گفته شد این طرح خاص انتخابات مجلس است و ثانیا در کنار سیاست‌های کلی نظام در مورد انتخابات که در مجمع تشخیص در حال بررسی است و در نهایت با امضای رهبری قابلیت اجرا می‌یابد قرار خواهد گرفت.

دبیر نشست: مریم مهرگان

خبرنگاران: رضوان اناری و صادق توسل

تهیه و تدوین فیلم: اسماعیل گلرخ

انتهای پیام