از شاخص‌های مهم بهداشتی، میزان مرگ مادران است. توسعه اجتماعی - اقتصادی کشورها در گرو داشتن منابع انسانی سالم است و این مادران سالم هستند که در سلامت نسل آینده، نقشی کلیدی دارند. امروزه توجه و آموزش تغذیه مناسب به مادران باردار برای پیشگیری از سوء تغذیه، کاهش عوارض بارداری و مرگ و میر ناشی از آن ضروری است.
به گزارش سرویس سلامت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر ژاله ذوالقدری، جراح و متخصص زنان، فلوشیپ نازائی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، با اشاره به اینکه افرادی که از روش‌های کمک باروری استفاده کرده‌اند، در دوران بارداری به مراقبت‌های متفاوت‌تری نسبت به سایر زنان باردار نیاز دارند، گفت: در بیشتر موارد، این زنان در سنین بالاتر و بیش از 35 سال هستند و این خود سبب عوارض بیشتری برای این افراد در دوران حاملگی خواهد بود، شانس سقط بیشتری نیز برایشان وجود دارد و تولد نوزادانی با ناهنجاری‌های مادرزادی و کروموزومی در آنها بیشتر وجود دارد. شایع‌ترین آنها نیز سندرم داون یا منگلیسم است. از طرفی نیز به صورت معمول عوارض دوران بارداری همچون سقط جنین، دیابت بارداری، مسمومیت حاملگی، زایمان زودرس و ... در این افراد بیشتر از دیگر زنان باردار است.
وی در ادامه افزود: هیچ گاه به زنان باردار استراحت مطلق پیشنهاد نمی‌شود. چنانچه شرایط محیطی سالم باشد با انجام فعالیت‌های سبک به هیچ وجه سقط اتفاق نمی‌افتد و تنها به زنانی که دچار خونریزی شده باشند یا سابقه سقط‌های مکرر داشته و به علت نارسایی دهانه رحم سرکلاژ شده‌اند، توصیه ما داشتن یک استراحت نسبی و انجام کارهای سبک است.
ذوالقدری با بیان علت شیوع دیابت بارداری تشریح کرد: افراد مبتلا به دیابت در دوران حاملگی به دو گروه تقسیم می‌شوند، یک گروه زنانی هستند که پیش از شروع بارداری مبتلا به دیابت بوده و دارو مصرف می‌کنند که این افراد باید توجه داشته باشند حتما شش تا هشت هفته پیش از شروع بارداری، قندخون آنها کاملا کنترل شود؛ چرا که در صورت مثبت بودن قند خون، حتما سبب بروز ناهنجاری‌های جنینی خواهد شد. گروه دوم نیز زنانی هستند که در ظاهر سالم هستند و قبلا دیابت نداشته‌اند. معمولا این افراد را غربالگری کرده و آزمایش قندخون آنها را بررسی می‌کنیم. به صورت معمول در زنانی که وزن بالا دارند یا در بارداری‌های قبلی خود، نوزادی با وزن بالا به دنیا آورده یا سقط‌های مکرر داشته‌اند و ... نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد.
در ادامه دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا نیز با بیان اینکه نیاز تغذیه‌ای جنینی که با روش‌های کمک باروری شکل گرفته است با جنینی که به صورت طبیعی تشکیل شده، تفاوتی ندارد، تصریح کرد: در واقع اصول تغذیه در هر دو صورت متفاوت نیست و تنها حساسیت موضوع تغذیه در افرادی که با استفاده از روش‌های کمک باروری، باردار شده‌اند به جهت نکات ذکر شده در قسمت فوق بیشتر است.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی در ادامه تاکید کرد: در واقع وزن مادر در ابتدای دوران بارداری تعیین کننده آن است که در طی دوران بارداری چه روند افزایش وزنی باید وجود داشته باشد. سه ماهه اول با اینکه مادر نباید وزن زیادی بگیرد، حساس‌ترین دوران شکل‌گیری ساختار ژنتیکی و متابولیکی فرزند در آینده است. یعنی با وجود آنکه در سه ماهه اول بارداری نباید وزن‌گیری به مقدار زیاد اتفاق افتد، اما کیفیت و روند تغذیه‌ای اثری بسیار مهم و غیرقابل برگشتی را بر روی سلامت جنین و فرزند در آینده خواهد داشت.
گیاهی با اشاره به وزن‌گیری مادر به صورت صحیح افزود: وزن‌گیری مادر تابع عوامل ژنتیکی، سلامت عمومی مادر، میزان فعالیت فیزیکی، باورهای فرهنگی، موقعیت اجتماعی، اقتصادی و ... است که همگی بر روی وزن‌گیری مادر تاثیرگذار هستند. بنابراین با توجه به وزن شروع بارداری باید در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری، روند وزن‌گیری کنترل شود.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به تغییرات تغذیه‌ای مادر در دوران بارداری تاکید کرد: تغییرات تغذیه در دوران بارداری به آن صورتی که خانواده‌ها غالبا تصور می‌کنند، نبوده و در سه ماهه اول دوران بارداری، نیازی به افزایش انرژی دریافتی توسط مادر نیست و از سه ماهه دوم و سوم ما به تدریج افزایش دریافت انرژی را داریم که چیزی در حدود 300 کالری و نهایتا 500 کالری است. شروع مکمل‌ها نیز معمولا از سه ماهه دوم شروع می‌شود، اما مصرف اسیدفولیک از دو تا سه ماه قبل از بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی در ادامه تصریح کرد: اساس ایجاد بسیاری از بیماری‌های مزمن همانند برخی بیماری‌های عروقی و سرطان‌ها در دوران جنینی شکل می‌گیرد و ما ازهمان ابتدای شکل‌گیری جنین در قبال سلامت نسل آینده مسئول هستیم.
بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی- ابن سینا، گیاهی در تشریح عللی که سبب تشدید حالت تهوع در دوران بارداری می‌شود، گفت: گرسنگی و فاصله زیاد میان وعده‌های غذایی می‌تواند به شدت حالت تهوع را تشدید کند. بنابراین اگر زنان باردار بتوانند از همان ابتدای روز و اوایل صبح، تغذیه خود را به صورت صحیح و بدون مایعات شروع کنند و از خوردن غذاهای چرب یا خیلی شیرین در وعده های اصلی پرهیز کنند، می‌تواند به کاهش حالت تهوع دوران بارداری بسیار کمک کننده باشد.
انتهای پیام