یک وکیل دادگستری گفت که امروزه کشورهای مختلف مساله حقوق بشر را به مساله‌ای سیاسی تبدیل می‌کنند و همین امر باعث نقض حقوق بشر در جوامع مختلف شده است.

محمدصالح نیکبخت در گفت‌و گو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به فرا رسیدن سالروز جهانی صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر اظهار کرد: هنوز تعریف جامعی از حقوق بشر در دنیا وجود ندارد و به همین دلیل همگان سعی دارند که حقوق بشر را در مصادیق ذاتی‌اش تعین کنند. در اصطلاح حقوقی هم زمانی که تعریفی از یک موضوع وجود ندارد، آن موضوع در مصادیقش تعین پیدا می‌کند.

وی با اشاره به اینکه جوامع مختلف بشری تعاریف شان از حقوق بشر با همدیگر متفاوت است، گفت: عملا حقوق بشر در هر جامعه‌ای بستگی به آداب و رسوم و فرهنگ آن جامعه دارد، ولی به طور کلی تمامی حقوقی که انسان کماهو هو (انسان به عنوان انسان) ‌دارد و از زمان تولد تا پایان عمرش همراه اوست که لازمه حیات انسانی محسوب می‌شود، حقوق بشر نام دارد.

نیکبخت با اشاره به صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر ادامه داد: کشور ما این اعلامیه را امضاء کرده و نسبت به هیچ یک از موارد مطروحه در آن تحفظ نکرده است؛ بنابراین ایران ملزم به رعایت تمامی حقوقی است که در اعلامیه جهانی حقوق بشر مطرح شده است.

این حقوقدان افزود: حقوق بشر موضوعی نیست که در زمان و مکان و یا در سنین مختلف بتوانیم آن را تعیین کنیم، بلکه حقوق بشر مجموعه‌ای از حقوق انسانی است که هر انسان در هر زمان و مکانی باید از آن برخوردار باشد و تجاوز به این حقوق، تجاوز به حریم بشریت است. به عبارتی هر گاه حق یک انسان یا حق جمعی از انسان‌ها در بخشی از جامعه مورد خطر قرار گیرد، این عمل تجاوز به حقوق همه انسان‌ها در کل جهان است.

نیکبخت با اشاره به پیشینه حقوق بشر در اسلام گفت: بخشی از تاریخ ادیان و بعثت انبیاء برای حفظ حقوق مردم بوده است. همچنین بخش زیادی از کتاب‌های پیامبران یا پیامبران اولی الاعظم (پیامبران صاحب کتاب) مربوط به رعایت حقوق انسان‌ها و عدم تجاوز به حریم آنها بوده است، به گونه‌ای که پیامبران حقوق بشر را در کتاب‌هایشان توضیح داده‌اند، البته این موضوع در فقه کلیمیان، یهودیان، مسیحیان و فقه اسلامی با مذاهب مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

این وکیل دادگستری یادآور شد: اعلامیه جهانی حقوق بشر از طریق کوروش کبیر (نخستین پادشاه مهم دومین سلسله حاکم در ایران بعد ازمادها) اجرا شد و دستور داده شد تا حقوق انسان‌ها در همه‌ زمینه‌ها رعایت شود که این یکی از افتخارات ایرانیان است. همچنین حقوق بشر در نظامهای حقوقی بابل، آشوری و ایلامی مورد توجه قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه نخستین متن مربوط به حقوق بشر را ایرانیان داشتند که این موضوع در اعلامیه کوروش کبیر آمده است، گفت: پس از آنکه در دوران باستان دنیا مورد تاخت و تازهای حکام قرار گرفت و جنگ و جدال عادی شد، حقوق بشر مورد تجاوز قرار گرفت و نظام اجتماعی و اقتصادی موسوم به برده داری که بدترین نوع عدم رعایت حقوق بشر بود در جامعه به وجود آمد و به طور کلی اولین نظام طبقاتی در جامعه تشکیل شد.

نیکبخت تصریح کرد: نظام برده‌داری ادامه پیدا کرد تا این که بردگان اعتراض کردند و بزرگترین قیام بردگان در رم اتفاق افتاد که قیام (اسپارتاکوس) نام داشت.

وی با اشاره به نظام سرواژ (رعیت داری) ادامه داد: نظام دیگری در اروپا تحت عنوان نظام سرواژ حاکم شد و در این نظام هم حقوق انسانی، مادی، فرهنگی انسان‌ها رعایت نمی‌شد تا اینکه برای اولین بار در کشورهای غربی از جمله هلند، انگلیس و فرانسه انقلاب‌های ضد تئودالی صورت گرفت که انقلاب‌های دموکراتیک نام داشت و انسان‌ها برای آزادی‌شان قیام می‌کردند که مهمترین این انقلاب ها، انقلاب کبیر فرانسه نام داشت.

نیکبخت افزود: اولین بار پس از انقلاب کبیر فرانسه و پیروزی انقلابیون اعلامیه حقوق بشر منتشر شد که در آن اعلامیه رئوس اساسی حقوق انسانی به صورت مدون امضاء شد و از آن به بعد دنیا برای گسستن هر زنجیری که باعث نقض این حقوق می‌شد، مبارزه کرد.

این وکیل دادگستری یادآور شد: علیرغم این که انقلاب کبیر فرانسه در قرن 18 و از سال 1789 به وقوع پیوست، ولی در طول نزدیک به دو قرن تا پایان جنگ جهانی دوم حقوق بشر در کشورهای مختلف دنیا به انحای مختلف رعایت نشد و عدم رعایت حقوق بشر عمدتا از جانب کسانی بود که باید این حقوق را رعایت می‌کردند.

نیکبخت با اشاره به اینکه در اعلامیه جهانی حقوق بشر تعریفی از حقوق بشر نشده است، گفت: این اعلامیه با این جمله آغاز می‌شود که « از آنجایی که حیثیت ذاتی کلیه اعضا خانواده بشری، حقوق یکسان و انتقال ناپذیر آنان، اساس آزادی و عدالت و صلح را در جهان تشکیل می‌دهد و از آنجایی که عدم شناسایی و تحقیر حقوق بشر منتهی به اعمال وحشیانه‌ای شده که روح بشریت را به عصیان واداشته، ظهور دنیایی که در آن افراد بشر در بیان و عقیده آزاد و از ترس و فقر فارغ باشند به عنوان بالاترین آمال بشری اعلام شده است...»، همه کشورهایی که در قلمرو امضاء‌کنندگان این اعلامیه هستند باید رعایت حقوق بشر را به عنوان یک تکلیف انجام دهند و به واسطه تعلیم و تربیت سعی کنند تا این گونه آزادی‌ها را توسعه دهند و با تدبیر ملی و بین‌المللی این حقوق را شناسایی و اجرای واقعی و حیاتی این حقوق را تامین کنند.

وی با بیان این که اعلامیه جهانی حقوق بشر کامل نیست، گفت: دو میثاق مهم از جمله میثاقین حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی و حقوق اقتصادی مردم در مورد حقوق بشر تنظیم شد و در سال 1354 به تصویب مجلسین سابق ایران رسید و ایران موظف به رعایت این میثاقین شد.

نیکبخت با تاکید بر اینکه آنچه که امروز در دنیا از جمله کشور ما مورد توجه قرار نمی‌گیرد فقدان قانون نیست بلکه نقض اجرای قانون است و کشورهای مختلف با برداشت‌های مختلف آن را اجرا نمی‌کنند، اظهار کرد: به عنوان مثال در شمال و جنوب عراق هزاران نفر از مردم را قتل عام می‌کنند و ما شاهد هستیم که همچنان نقض حقوق بشر و جلوگیری از احقاق حق ذاتی انسان‌ها در جوامع مختلف ادامه دارد و افراد به جای این که تابع قوانین باشند خود با سلیقه خویش قوانینی را وضع و اجرا می کنند.

وی با بیان اینکه اختلاف دیدگاه ها و رویکردها در اجرای قوانین باعث برداشت های مختلف از قوانین شده و برداشت های مختلف نیز باعث شده که دو دیدگاه نسبت به حقوق بشر در دنیا وجود داشته باشد، افزود: دیدگاه اول مدعی اند که مسایل مربوط به حقوق بشر مسایل مشخصی نیست که دیگران آن را به کشورهای دیگر دیکته کنند و دیدگاه دیگر کشورهای غربی اند که با رهبری آمریکا و کشورهای اروپای غربی یا اتحادیه اروپا معتقدند که قوانین مربوط به حقوق بشر قابل تفسیر نیست و برای همه انسان ها یکسانند و کشورهایی که این قوانین را رعایت نمی کنند، کشورهای ناقص حقوق بشر نامیده می شوند. البته این دیدگاه ها در هر یک از این دو اردوگاه دارای طرفدارانی نیز هستند مانند گروه های تروریستی و از کشورهایی مانند اروپا و چین هزاران نفر به گروه های تروریستی که تحت عنوان داعش فعالیت می کنند، ملحق می‌شوند.

نیکبخت تاکید کرد: متاسفانه کشورهای مختلف مساله حقوق بشر را به مساله سیاسی تبدیل می کنند، در حالی که حقوق بشر مساله سیاسی نیست و همانطور که در اعلامیه جهانی حقوق بشر تاکید شده است برای اجرای مقررات مربوط به حقوق بشر باید کار فرهنگی و قانونی صورت گیرد.

وی در پایان گفت: تنها کشورهای غربی نیستند که ممکن است از حقوق بشر به عنوان مساله سیاسی استفاده کنند بلکه کشورهای دیگری مانند چین و روسیه و کشورهایی که در اردوگاه این دو کشور قرار می گیرند از همین وضعیت استفاده کرده و موضوع حقوق بشر را تبدیل به مساله سیاسی می کنند.

انتهای پیام