عکس‌های هشت سال جنگ تحمیلی، از مهم‌ترین اسناد تاریخی دفاع مقدس برای کشورند؛ اسنادی که جمع‌آوری و نگهداری درست از آن‌ها، دغدغه‌ی بسیاری از عکاسان جنگ است.

به گزارش خبرنگار بخش هنرهای تجسمی ایسنا، از زمان آغاز جنگ تحمیلی تا پایان آن، عکاسان حرفه‌ای و تجربی با دوربین‌های‌شان راهی مناطق عملیاتی شدند تا لحظه‌هایی را در قاب تصویر به ثبت برسانند. در آن هشت سال، گنجینه‌ی بزرگی از عکس‌های جنگ فراهم آمد؛ گنجینه‌ای که به نظر می‌رسد گام جدی و بزرگی برای نگهداری از آن برداشته نشده است.

بسیاری از عکاسان جنگ در صحبت‌های‌شان، نگرانی خود را از این موضوع ابراز داشته‌اند. آن‌ها معتقدند بخش بزرگی از عکس‌های جنگ بدون شناسنامه هستند و همت و حمایت جدی سازمان‌ها و نهادهایی را می‌خواهند که برای جمع‌آوری و نگهداری از آن‌ها قدم در راه بگذارند.

جاسم غضبان‌پور یکی از عکاسان جنگ است که درباره‌ی لزوم حفظ عکس‌های جنگ، می‌گوید: در زمان جنگ، عکس‌هایی گرفته شد که عکاسان آن‌ها ناشناس هستند. می‌توان با همت انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، بسیاری از این مجهولات را از بین برد و عکس‌ها را شناسایی کرد.

او می‌افزاید: بهترین کار این است که موزه‌ای برای عکس‌های دفاع مقدس در نظر بگیرند تا عکاسان بتوانند نگاتیوها و اسلایدهای‌شان را با احساس امنیت و بدون هراس از نابود شدن، در معرض دید عموم قرار دهند و اطلاعات و ناگفته‌های‌شان از جنگ را بازگو کنند.

انجمن عکاسان دفاع مقدس به‌عنوان تنها انجمن رسمی برای معرفی و نگهداری عکس‌های جنگ، چند سالی است که فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرده، اما به‌نظر می‌رسد این فعالیت بدون حمایت سازمان‌ها و نهادهای مسوول نمی‌تواند آن‌گونه که باید نتیجه‌ی خوبی داشته باشد. این موضوعی است که عکاسان جنگ هم بر آن تأکید دارند.

مجید دوخته‌چی‌زاده، عکاس و مستندنگار جنگ در این‌باره معتقد است: در انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، بچه‌های خیلی خوبی مشغول فعالیت هستند که دغدغه‌شان جمع‌آوری نگاتیوها و عکس‌های جنگ و نگهداری از آن‌هاست. متأسفانه بودجه‌ای که برای آن‌ها در نظر گرفته شده، کافی نیست و نهادهایی هم که باید حمایت کنند، در این راستا قدمی برنمی‌دارند.

دوخته‌چی‌زاده می‌گوید: باغ - موزه‌ی دفاع مقدس یکی از مکان‌هایی است که جای مجموعه عکس‌های بچه‌های جنگ در آنجا خالی است. باید مسوولیت اداره‌ کردن بخش «آرشیو عکس جنگ» این موزه در اختیار عکاسان این حوزه باشد. ما همیشه فقط به فکر درست کردن یک مکان هستیم و اصلا به این فکر نمی‌کنیم که چگونه باید آن را اداره کنیم. یکی از رسالت‌های مدیریت باغ - موزه‌ی دفاع مقدس این است که محلی را برای نمایش عکس‌های جنگ در نظر بگیرد و از آرشیو بزرگ عکاسان این حوزه به‌درستی استفاده کند.

این عکاس همچنین تأکید می‌کند: به‌جز فیلم‌هایی که از زمان جنگ باقی مانده، عکس‌ها تنها یادگاری‌های ما از آن دوران هستند. متأسفانه تا امروز هیچ قدمی با هدف مستندنگاری منطقی عکس‌های جنگ برداشته نشده و تنها حوزه‌ی فعال در این زمینه، انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس است که متأسفانه با بضاعت اندکی که دارد، نیازمند حمایت است.

امکانات و شرایط نگهداری از عکس‌ها نیز از دیگر مشکلات مربوط به حفظ اسناد تصویری جنگ است. عکاسانی هستند که به‌دلیل نداشتن اطمینان کافی به نهادها و انجمن‌ها، نگاتیوهای‌شان را در اختیار آن‌ها قرار نمی‌دهند. این موضوع باعث می‌شود، بخش بزرگی از بهترین عکس‌های جنگ در آرشیو شخصی عکاسان خاک بخورد و دیده نشود.

مهدی منعم - از دیگر عکاسان جنگ - به مشکل نگهداری از عکس‌های جنگ اشاره و اظهار می‌کند: این معضل که چگونه عکس‌های دوران جنگ را حفظ و مدیریت کنیم، مشکلی است که همه‌ی عکاسان جنگ با آن روبه‌رو هستند. بخشی از این مشکل به خود ما عکاسان مربوط و بخش دیگر به نهادها و سازمان‌هایی مربوط می‌شود که به وظایف‌شان عمل نکرده‌اند و نمی‌کنند. معتقدم نگاه و رویکرد عکاسی ایران سمت و سوی حرفه‌ای ندارد. بر همین اساس، ما امکانات حرفه‌ای برای نگهداری از آنچه را که با زحمت تهیه کرده‌ایم، برای خود فراهم نمی‌کنیم.

او معتقد است: بسیاری از عکاسان ما حتی نمی‌دانند که اسلایدها و نگاتیوهای‌شان باید در چه دمایی نگهداری شود. سی‌دی‌ها، دی‌وی‌دی‌ها و هاردها را چگونه از صدمات فیزیکی و ... حفظ کنند. برخی عکاسان یاد گرفته‌اند که کوله‌ی عالی و دوربین و لنزهای گران‌قیمت در اختیار داشته باشند. در حالی که این‌ها نشانه‌ی حرفه‌ای بودن نیست.

در سال‌های اخیر قدرت عکس‌ها و سرعت انتشارشان، آن‌ها را به رسانه‌هایی قدرتمند تبدیل کرده است. عکس‌ها می‌توانند برای نسل‌های آینده روایت‌گر تاریخ باشند. تأثیر عکس‌های جنگ بر افکار عمومی و نسلی که آن را لمس نکرده، روشن شده است و نمی‌توان آن را انکار کرد. بخشی از اصرار عکاسان جنگ بر حفظ عکس‌های آن دوره، مربوط به همین موضوع می‌شود.

بهزاد پروین قدس که از نخستین سال‌های آغاز جنگ با دوربینش در مناطق عملیاتی حضور داشته است، می‌گوید: متأسفانه از زمان پایان جنگ تا تأسیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، وقفه زیادی به‌وجود آمد و خیلی از عکس‌ها از آن دوره هستند که شناسایی، جمع‌آوری و به‌نمایش گذاشته نشده‌اند. کسانی که در انجمن هستند، بچه‌های زخم‌خورده مناطق جنگ‌زده هستند و احیای عکس‌های انقلاب و دفاع مقدس را آغاز کرده‌اند، ولی چون این اتفاق خیلی دیر افتاده است، انجمن با هجمه‌ی بزرگی روبه‌رو شده و شبانه‌روز در حال احیا و اصلاح اطلاعات عکس‌ها، شناسنامه آن‌ها و رزومه عکاس‌های‌شان است.

او ادامه می‌دهد: ما باید برای 100 سال بعد و نسل‌های آینده، جواب داشته باشیم. هشت سال کشور ما مورد حمله قرار گرفت و جوان‌هایی پا به جهاد گذاشتند که عکس‌های حضور آن‌ها در جنگ در آرشیو عکاسان خاک می‌خورد. ما حرف‌ها و خاطراتی در سینه داریم که احساس می‌کنیم باید بیان شود. باید شناسایی و شناسنامه کردن نگاتیو‌ها و عکس‌های آن دوره همچنان ادامه پیدا کند و به سرانجام برسد تا بتوانیم از آن‌ها به‌عنوان سندی برای نسل‌های آینده نگهداری کنیم.

انتهای پیام