جشنواره عکس زمان در استان مرکزی که متأسفانه اتفاق هنری چندانی را تجربه نکرده و نمی‌کند، یک اتفاق تازه بود. از یک ایده‌ی به نظر عجیب شروع شد، ولی واقعیت پیدا کرد و پنج دوره هم عمر کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی، امسال تصمیم گرفتیم سری به این جشنواره بزنیم، داشته‌هایش را ورق بزنیم و از آینده و آرزوهایش بپرسیم که خبر تعطیلی جشنواره به گوش‌مان خورد.
برای رفع کنجکاوی‌ها و البته دریافت عکس‌العمل‌ها نسبت به این خبر به سراغ هنرمندان عکاسی که در این مدت جشنواره‌ی زمان برایشان رسمیت پیدا کرده، همچنین متولیان برگزاری این جشنواره رفتیم.
اختصاص کمترین بودجه و اعتبارات فرهنگی در سال اقتصاد و فرهنگ
حسن غفاری داور سه دوره جشنواره ملی عکس زمان ضمن تقدیر از صاحبان فکر برگزاری این جشنواره در خصوص عدم برگزاری این جشنواره در سال جاری به خبرنگار ایسنا گفت: واژه فرهنگ و هنر خیلی زیبا از دل بلند می‌شود و به زبان می‌آید، بسیاری از دولتمردان ما هر جا که کم می‌آورند فورا دیالوگ و گفت‌وگوهای فرهنگی را پیش می‌کشند.
وی با بیان اینکه توسعه‌ی فرهنگ به عمل، رفتار و اجراست و نه به حرف، تصریح کرد: فرهنگ باید مکتوب شده و در عمل نیز دیده و احساس شود اما، در سالی که به اسم فرهنگ نامگذاری شده، اختصاص کمترین بودجه‌ها و اعتبارات به بخش فرهنگ را شاهد هستیم.
غفاری با بیان اینکه باید دید چگونه می‌خواهند از یک جریان فرهنگی و مفهومی که ریشه در مسائل اعتقادی ما دارد با این سابقه و تأثیرگذاری که در جامعه عکاسی و در اوضاع فرهنگ عمومی استان مرکزی داشته است، چشم‌پوشی کنند، مسبب اصلی عدم برگزاری جشنواره‌های فرهنگی را کمبود بودجه دانسته و با اشاره به اوضاع اقتصادی کشور، اظهار کرد: این مسائل موجب می‌شود که فعالیت‌های فرهنگی ما کمرنگ شده و در حد حرف باقی بماند.
وی عدم برگزاری این جشنواره را نتیجه‌ی کم‌لطفی به رویدادهای فرهنگی در استان مرکزی و جامعه عکاسی ایران دانست و گفت: به جای اینکه جشنواره عکس زمان را گسترش داده و سایر هنرهای تجسمی و فلاسفه و اساتید و هنرمندان را درگیر این موضوع کنیم تا تأثیرات مربوط به زمان را در جامعه بازتاب دهیم، با حذف آن صورت مسئله را پاک می‌کنیم.
این هنرمند عکاس اظهار کرد: از بین بردن یک جشنواره کار بدی است، اما اگر در یک مقطعی از زمان به حوزه عکاسی پرداخته و مسئله زمان را در سایر ویرایش‌های هنرهای تجسمی بررسی کنیم، این کار ستودنی است، چون هنرها در یکدیگر تنیده‌اند و موجب رشد و تقویت یکدیگر می‌شوند.
وی ضمن تأکید بر لزوم آسیب‌شناسی جشنواره عکس زمان پس از پنج دوره و برگزاری آن با نگاه مطالعاتی امروزی‌تر، افزود: سطح نگرش هنری افراد در دهه‌های زمانی با هم متفاوت است و بستگی به رشد و شعور بصری ما انسان‌ها دارد.
این عکاس اجتماعی، برگزاری یک جشنواره ملی در حد اعتبارات استانی با توان مالی محدود و در حد اسپانسرهای محلی را یکی از نقاط قوت این جشنواره عنوان کرد و گفت: این جشنواره با داشتن یک پشتوانه مالی قوی و افزایش سطح علمی می‌تواند مورد توجه عموم عکاسان حرفه‌ای قرار بگیرد.
غفاری عدم تعیین سطح علمی برای جامعه عکاسی در این جشنواره را یکی از ایرادات این جشنواره برشمرد و افزود: در این جشنواره سطح علمی برای جامعه عکاسی تعیین نشد و نتوانست آن طور که باید به واسطه اسپانسرهای مالی ارتقا یابد.
وی در پایان ایجاد دبیرخانه ثابت و دائمی، چاپ کتاب جشنواره، برگزاری گردهمایی‌ها و فراخوان‌هایی که منجر به تعامل عکاسان شد را از نقاط قوت این جشنواره دانسته و پرشدن آرشیو عکاسان ایرانی از مناظر مربوط به استان مرکزی را از دستاوردهای بزرگ این جشنواره عنوان کرد.
با تعطیلی این جشنواره مخالفم
فرامرز عامل بردبار یکی از شرکت‌کنندگان مشهدی جشنواره عکس زمان، این جشنواره را جزو جشنواره‌های معتبر ایران با مدیریتی حساب شده و منظم در سطح کشور دانست و گفت: صد در صد با تعطیلی این جشنواره مخالف هستم.
وی با بیان اینکه این جشنواره با عنوان زمان می‌تواند جزو جشنواره‌های برتر کشور باشد، به برگزاری جشنواره‌های عکس در برخی از کشورها با نگاه سنتی و استمرار آنها پس از چندین دهه اشاره و عنوان کرد: جشنواره زمان جشنواره خوب و معتبری بود و می‌توانست استمرار داشته باشد و امیدوارم پس از یک وقفه کوتاه نظر مسئولین حوزه هنری نسبت به برگزاری این جشنواره تغییر یافته و شاهد برگزاری دوباره آن باشیم.
بردبار با بیان اینکه اعتقاد ندارم این جشنواره به تکرار رسیده است، گفت: اگر بگوییم این جشنواره به تکرار رسیده به این معنی است که ذات هنر به تکرار رسیده است که اینگونه نیست، چون در ذات هنر تکراری وجود ندارد و هنر و هنرمند به هیچ‌وجه تکراری نمی‌شوند و این خلاقیت است که هنر را برای همیشه تازه نگه داشته است.
وی با بیان اینکه اگر قرار بود هنر به تکرار برسد سال‌ها قبل برچیده شده بود و هنرمندی وجود نداشت، تأکید کرد: سخت‌گیری‌هایی باید در نگاه داوری وجود می‌داشت و نوع فراخوان و تقاضای دبیرخانه به گونه‌ای طراحی می‌شد که این جشنواره به تکرار نرسد.
این هنرمند عکاس با اشاره به نقاط قوت و ضعف این جشنواره عنوان کرد: به نظر من جشنواره ای که با این سطح بالا در یک شهرستان برگزار می‌شود نقاط قوتش بیشتر از ضعف‌هایش است، چراکه برگزارکنندگان این جشنواره تلاش کردند آن را در سطح استاندارد برگزار کنند و اگر این جشنواره به واقع حمایت می‌شد، می‌توانست در سطح بین‌المللی نیز برگزار شود.
این عکاس خبری در ادامه، کمبود بودجه را از نقاط ضعف این جشنواره عنوان کرد و گفت: به نظر می‌رسید برگزارکنندگان این جشنواره تلاش می‌کردند با حداقل بودجه، جشنواره‌ای استاندارد تحویل هنرمندان دهند.
بردبار برگزاری ورک‌شاپ‌هایی در سطح بالا با حضور اساتید برتر را در افزایش سطح علمی این جشنواره مؤثر دانست و گفت: اگر مشکلات مالی این جشنواره حل می‌شد، نقاط ضعف آن به حداقل می‌رسید.
مفهوم پیچیده زمان به راحتی قابل دسترسی نیست
امیر قادری یکی از شرکت‌کنندگان اراکی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: اگر این جشنواره مدت کوتاهی تعطیل شود تا بتواند خودش را پیدا کند و اهدافش را دوباره شناسایی کند بد نیست اما، با اینکه پرونده آن به طور کامل بسته شود موافق نیستم.
وی با بیان اینکه رویکرد این جشنواره مستندگونه بود تا خلاقانه، تصریح کرد: مفهوم زمان یک مفهوم بسیار پیچیده است و به راحتی نمی‌توان به آن دسترسی پیدا کرد، چون صورت‌های آن دائم در حال تغییر است و به اشکال مختلف تبدیل می‌شود.
این هنرمند عکاس در خصوص جایگزین کردن یک رشته هنری به جای عکس گفت: تأثیر قابل توجه عکس بر روی مخاطب ثابت شده و این مسئله بر کسی پوشیده نیست اما، اگر به فکر جایگزینی یک رشته هنری دیگر به جای عکس در قالب این جشنواره هستیم، باید بررسی کرد که کدام مدیوم هنری تأثیر بیشتری بر مخاطب می‌گذارد و در انتخاب آن موشکافانه‌تر قدم گذاشت.
قادری در پایان برگزاری این جشنواره‌ها را در افزایش سطح سواد بصری مردم و رشد و ارتقای هنر استان بسیار مؤثر دانسته و خاطرنشان کرد: برگزارکنندگان این جشنواره همه تلاش خود را کردند تا این جشنواره خوب برگزار شود و این جشنواره آنقدر محاسن داشت که به راحتی بتوان از معایبش گذشت.
عدم مشارکت پررنگ ارگان‌ها در حفظ جشنواره ملی زمان
به گزارش ایسنا، حمیدرضا مجیدی نیز که دبیر و داور سه دوره از این جشنواره بوده است با بیان اینکه جشنواره زمان پنج سال به طور مداوم برگزار شد و جزو جشنواره‌هایی بود که بیشترین اساتید عکاسی را در داوری به خود اختصاص داده بود، اظهار کرد: بهترین عکاسان کشورمان در این جشنواره شرکت کردند و طی این پنج دوره، آثار حدود 300 عکاس کشور با موضوع بکر زمان در کتابی نفیس به چاپ رسید.
وی این کتاب را افتخار بزرگی برای جامعه فرهنگی هنری استان دانست و گفت: قطعا این مجموعه نفیس در سال‌های آینده برای مجامع بین‌المللی یک منبع خوب تحقیقاتی به شمار خواهد رفت.
مسئول خانه عکاسان حوزه هنری استان مرکزی ادامه داد: نگاه عکاسان حرفه‌ای به این شهر و استان در سطح کشور به انعکاس درآمد و با برگزاری جشنواره عکس زمان استان مرکزی در سطح کشور معرفی شد.
مجیدی با بیان اینکه معرفی میراث فرهنگی و پتانسیل استان و شهرمان از طریق برگزاری این جشنواره نه تنها در سطح کشور بلکه در دنیا قابل انعکاس است، تصریح کرد: اگر مشارکت پررنگ‌تر ارگان‌ها در تداوم این جشنواره جدی‌تر بود، این مسئله به وجود نمی‌آمد که جشنواره برگزار شود یا نشود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه آثار جشنواره عکس زمان در دوره پنجم از نظر کیفیت محتوایی افت کرده بود، تصریح کرد: بر این اساس، به این نتیجه رسیدیم که این جشنواره حداقل امسال برگزار نشده و با هدف پویایی و کیفیت‌بخشی به جشنواره، در چگونگی آن بازنگری صورت گیرد.
مجیدی ضمن تأکید بر مشکلات و کمبودهایی که این جشنواره طی پنج دوره پشت سر گذاشت، خاطرنشان کرد: چنانچه این جشنواره در سال‌های آتی با این مضمون و این رشته برگزار نشد، امیدواریم جای آن را با مقوله مهم و بهتری پر کنیم.
خلاقیت و نوآوری ابزار خروج از ورطه تکرار
سینا دلشادی، رئیس سابق حوزه هنری استان مرکزی و رئیس فعلی حوزه هنری استان مازندران نیز ضمن تشریح معیارها و شاخص‌های مورد نظر مرکز محافل و جشنواره‌های حوزه هنری کشور در خصوص برگزاری یک جشنواره در سطح ملی اظهار کرد: جهت برگزاری یک جشنواره در سطح ملی، بر اساس دلایل و استدلال‌های استان پیشنهاددهنده، و معیارها و شاخص‌های مرکز، تصمیم‌گیری می‌شود.
وی در این خصوص که مسئولین حوزه هنری استان بر این باورند که این جشنواره به تکرار رسیده است، اظهار کرد: جشنواره‌ای که بخواهد در ورطه تکرار بیفتد بهتر است که برگزار نشود، اما، اگر جشنواره مسیر تولیدمحوری را در پیش بگیرد و با اولویت‌های موضوعی و سیاست‌ها و راهبردهای یک سازمان منطبق باشد و از طرفی خلاقیت و نوآوری برگزارکنندگان چاشنی کار شود، هر سال حرف تازه‌ای برای گفتن خواهد داشت.
دلشادی با بیان اینکه موضوع جشنواره زمان این ظرفیت و پتانسیل را دارد که با نوآوری‌های حوزه هنری استان مرکزی یک مسیر تکاملی را پیش بگیرد، افزود: اگر یک جشنواره در مسیری قرار گیرد که دیگر حرف تازه‌ای برای گفتن نداشته باشد عاقلانه‌ترین و شجاعانه‌ترین کار این است که آن جشنواره تعطیل شود، اما، باور من این است که با بهره‌گیری از عنصر خلاقیت و نوآوری می‌توان یک جشنواره را به روز کرده و تأثیرگذاری آن را در سطح کشور افزایش داد.
زمان نیازمند بازنگری است
رئیس حوزه هنری استان مرکزی نیز در اینباره به ایسنا گفت: پس از بررسی‌های به عمل آمده از پنج دوره برگزاری جشنواره عکس زمان به این نتیجه رسیدیم که این جشنواره نیازمند بازنگری است.
رضا میرزایی با بیان اینکه حوزه هنری در مرکز استان فاقد بودجه ملی است و اگر بخواهیم یک جشنواره در حد ملی برگزار کنیم باید توازن را رعایت کنیم، اظهار کرد: این جشنواره یک پنجم بودجه فرهنگی حوزه هنری استان را شامل می‌شد و از آنجاکه عکس یکی از رشته‌های زیرمجموعه هنرهای تجسمی است می‌بایست تعادل و تعامل با دیگر رشته‌ها در نگاه مدیریتی موجود مد نظر قرار می‌گرفت.
میرزایی با اشاره به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه، عدم افزایش بودجه حوزه هنری متناسب با افزایش هزینه‌ها را از عمده دلایل بازنگری در برگزاری این جشنواره برشمرد و گفت: در سال جاری مرکزی با عنوان مرکز محافل و جشنواره‌ها در حوزه هنری کشور راه‌اندازی شده است که در خصوص برگزاری جشنواره‌ها در سطح ملی تصمیم‌گیری می‌کند.
رئیس حوزه هنری استان مرکزی افزود: یک تیم سیاست‌گذاری در قالب این مرکز موضوع، نحوه برگزاری، سبقه جشنواره و برآورد هزینه‌ها برای برگزاری جشنواره در سطح ملی را بررسی و مجوز را صادر می‌کنند که متأسفانه امسال این مجوز جهت برگزاری جشنواره عکس زمان صادر نشد.
میرزایی ضمن اشاره به نحوه شکل‌گیری این جشنواره در سال اصلاح الگوی مصرف و پیشنهاد برگزاری این جشنواره براساس این شعار تحت عنوان گرانتر از طلا در رشته کاریکاتور، گفت: به دلیل پتانسیل موجود در استان در رشته عکس، این رشته نیز به جشنواره اضافه شده و در ادامه برگزاری آن به عکس منحصر شد.
رئیس حوزه هنری استان مرکزی بیان کرد: آثار ارائه شده در اولین دوره برگزاری جشنواره کلیشه‌ای بود و موضوع زمان در مفهوم واقعی به تصویر کشیده نشد و در سال دوم نیز این جشنواره با عنوان عکس زمان برگزار و کاریکاتور از این جشنواره حذف شد.
وی ادامه داد: در جریان برگزاری جشنواره طی پنج سال گذشته همواره نگران نحوه برگزاری جشنواره بودیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که عکاسان به دلیل عدم شناخت کافی از مفهوم زمان به تکرار رسیده‌اند و آثار آرشیوی شده است.
میرزایی با بیان اینکه طی این پنج سال سطح جوایز این جشنواره تغییری نکرد و این عامل انگیزه شرکت‌کنندگان را برای تلاش و حضور مؤثرتر کاهش می‌داد، گفت: شرکت‌کنندگان جشنواره نیز به یک طیف خاص از عکاسان محدود شده بودند.
وی ضمن تأکید بر مشکلات موجود در برگزاری این جشنواره، گفت: بر این اساس، این جشنواره امسال برگزار نمی شود اما، امکان دارد جشنواره‌ای با موضوع زمان یا موضوعات دیگر در سال بعد یا به صورت دو سالانه در سال‌های آتی برگزار شود و یا پرونده این جشنواره بسته شود.
رئیس حوزه هنری استان مرکزی گفت: قطعا برگزاری یک جشنواره هنری در سطح ملی می‌تواند برکات بسیاری در قالب معرفی و ارتقای فضای فرهنگی برای استان داشته باشد.
معرفی یک برند فرهنگی با دست خالی ممکن نیست
وی ضمن تأکید بر لزوم توجه مسئولین استانی به ویژه استانداری در تخصیص بودجه ویژه به این جشنواره عنوان کرد: حوزه هنری استان مرکزی به تنهایی توان برگزاری یک جشنواره در سطح ملی که تبدیل به یک برند شود را ندارد، چراکه تحقق این مهم بودجه خاص خود را می‌طلبد.
میرزایی گفت: استان مرکزی با وجود عکاسان هنرمند، پتانسیل خوبی در رشته عکاسی دارد، توان کارشناسی و مدیریتی خوبی نیز در این رشته داریم که تجلی آن نیازمند حمایت مسئولین است.
رئیس حوزه هنری استان مرکزی در پایان با بیان اینکه پرونده جشنواره عکس زمان را کامل نبسته‌ایم، خاطرنشان کرد: محصول پنج دوره جشنواره عکس زمان در مجموعه کتاب نفیسی ثبت شده و منبع خوبی برای مراجعه و استفاده آیندگان به شمار می‌رود.
تأکید رئیس حوزه هنری استان مرکزی بر کارشناس‌محوری این نهاد در راستای ارتقای کیفی فعالیت‌ها، و همچنین شجاعت بکار رفته در خصوص توقف جریانی که به گفته‌ی وی براساس نظر کارشناسان به تکرار رسیده، ستودنی است اما، به نظر می‌رسد این جشنواره هرچند با اندک توان مالی برگزار شد توانسته بود، ذوق بسیاری افراد را برانگیخته و تلنگری بر اذهان هنرمندان وارد کند.
آنچه در این گزارش مورد تأکید مصاحبه‌شوندگان قرار گرفته و همگی بر آن اتفاق نظر دارند، همان درد همیشگی مهجوریت فعالیت‌های فرهنگی در کنار سردادن شعارهای رنگارنگ فرهنگی است که متولیان این حوزه کرارا از آن دم می‌زنند.
براین اساس، امید است مسئولین فرهنگی استان و استانداری مرکزی بودجه ویژه‌ای به برای برگزاری جشنواره‌هایی همچون عکس زمان اختصاص دهند چراکه با برگزاری این جشنواره در سطح ملی و گسترش آن در سطح بین‌المللی علاوه بر معرفی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های استان به خارج از مرزها، شاید بابی برای برقراری تعاملات اقتصادی با ورود گردشگران خارجی به این شهر و دیار باز شود.
بی‌شک مفهوم خلاقانه زمان در رشته‌های مختلف هنری آنقدر تأمل‌برانگیز هست که جامعه جهانی را به فکر فرو برد.
گزارش از: خاطره نسایی خبرنگار ایسنا- منطقه مرکزی
انتهای پیام