مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: دریای خزر پذیرنده تمام آلودگی‌های گیلان و دیگر استان‌های شمالی کشور است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) - منطقه گیلان، دریای خزر که گاهی بزرگترین دریاچه جهان و گاهی کوچکترین دریای خودکفای کره زمین طبقه‌بندی می‌شود، بزرگترین پهنه آبی محصور در خشکی است. طول آن حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است. سطح دریای خزر پائین‌تر از سطح دریاهای آزاد است و اکنون ۲۶٬۵ تا ۲۸ متر پایین‌تر از سطح دریا است. خط ساحلی دریا حدود ۷ هزار کیلومتر، مساحت آن ۳۷۱ تا ۳۸۶ هزار کیلومترمربع و حجم آب آن نیز ۷۸۷۰۰ کیلومترمکعب است.
دریای خزر در گذشته بخشی از دریای تتیس بود که اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس متصل می‌کرد. از حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون سال پیش به تدریج راه این دریا ابتدا به اقیانوس آرام و سپس به اقیانوس اطلس بسته شد. در سال ۱۹۵۲، شوروی رود دُن و ولگا را با ایجاد آبراهی مصنوعی به هم پیوست تا کشتی‌های کوچک بتوانند از دریای خزر به دریای آزوف و دریای سیاه بروند. بدین سان دریای خزر دوباره به دریاهای آزاد راه یافت.
قسمت شمالی این دریا بسیار کم‌عمق است، به طوری که تنها نیم درصد آب دریا در یک‌چهارم شمالی دریا قرار دارد و عمق آن به طور میانگین کمتر از ۵ متر است. حدود ۱۳۰ رودخانه به این دریا می‌ریزند که اکثر آنها از شمال غربی به دریا می‌پیوندند. بزرگترین آنها رود ولگاست که هر سال به طور میانگین ۲۴۱ کیلومتر مکعب آب را وارد دریای خزر می‌کند. رودهای کورا ۱۳، اترک ۸٫۵، اورال ۸٫۱ و سولاک ۴ کیلومتر مکعب آب را سالانه وارد دریا می‌کنند.
این دریا از نظر منابع نفت و گاز بسیار غنی است و ذخایر نفتی آن حدود ۱۷ تا ۳۵ میلیارد بشکه برآورد می‌شود. بخشی از نفت دریاچه که از میدان نفتی باکو پایتخت جمهوری آذربایجان برداشت می‌شود از طریق خط لوله باکو - تفلیس - جیهان به سواحل مدیترانه منتقل می‌شود.
از منابع مهم این دریا، ذخایر نفت و گاز موجود در زیر بستر دریا و همچنین انواع ماهیان خاویاری را می‌توان نام برد.
آلودگی معضلی جدی و خطرناک برای این دریای پهناور است به طوری که با ورود سالیانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی از کشورهای حاشیهٔ دریایٔ خزر به ویژه آلودگی ناشی از عملیات اکشتاف و استخراج نفت، محیط این دریا را آلوده کرده و گونه‌های زیستی این دریا را در معرض خطر جدی قرار داده است. در کنار آلودگی‌های روزافزون دریای خزر، تکثیر نوعی شانه دار مهاجم موسوم به "نمیوپسیس" در آبهای خزر طی سالهای گذشته ضربه سنگینی بر اکوسیستم این دریا وارد کرده است. تکثیر این شانه دار مهاجم که از پلانکتونها تغذیه می‌کند، باعث باعث کاهش چشمگیر پلانکتونها که منبع تغذیه ماهی‌های کوچک، خصوصاً کیلکا ماهی‌ها شده و زنجیره غذایی آبزیان را به هم زده است. کاهش 10 برابری ماهی‌های کیلکا در خزر که خود منبع تغذیه آبزیان بزرگتر هستند، باعث افت چشمگیر جمعیت ماهیان خاویاری و فک دریای خزر شده است.
طبیعت بسته خزر آن را منزلگاه جانوران و گیاهان منحصربه‌فردی کرده است، اما در عین حال موجب شده تا در مقابل آلودگی‌های کشاورزی و صنعتی و نفتی بسیار آسیب‌پذیر باشد و به همین دلیل لازم است تا همه کشورهای حاشیه‌ای عزمی جدی تر برای کاهش ورو‌دی آلودگی‌ها به این اکوسیستم ارزشمند داشته باشند.
مهنس محمدرضا برجی مدیرکل حفاظت زیست گیلان در گفت وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه خزر پذیرنده نهایی آلودگی‌های گیلان است، گفت: با توجه به نزدیک شدن به فصل گردشگری، در هفته هوای پاک در استان بخشی از نوار ساحلی استان پاکسازی شد تا هجمه ورود آلودگی‌ها به دریای خزر کمی کاهش یابد.
وی با بیان اینکه سواحل خزر جزو ثروت ملی محسوب می‌شوند و هیچ کس حق ندارد این سرمایه را تخریب کند، اضافه کرد: حفاظت از خزر متعلق به یک گروه و یا یک تشکیلات خاص دولتی و یا خصوصی نیست بلکه متعلق به هر ایرانی است که به محض ورود به استان گیلان حفاظت از خزر را وظیفه مهم خود بداند.
برجی با اشاره به کاهش جمعیت انواع آبزیان نظیر کیلکا و همچنین فوک خزری آنها را از نمونه‌های بارز دستاوردهای ورود آلودگی به خزر دانست و ادامه داد: اگر همچنان ورود آلودگی‌های صنعتی، خانگی و کشاورزی به رودخانه‌ها را شاهد باشیم، گونه‌های منحصر بفرد خزر روزهای بدتری را در آینده خواهند داشت.
وی با بیان اینکه به دلیل نبود مدیریت بر فاضلاب‌های شهری همه آلودگی‌های پساب‌های خانگی در رشت به گوهررود و زرجوب می‌ریزند و این رودخانه‌ها را کاملا عقیم کرده‌اند و در این میان شهر صنعتی رشت نیز یکی از مقصران اصلی آلوده کردن این رودخانه‌ها‌ست، تصریح کرد: این آلودگی‌ها ابتدا به تالاب انزلی و در نهایت خود را به خزر می‌رسانند.
وی با بیان اینکه غول آلودگی برای رسیدن به خزر در گیلان می‌دود و حرکت مسئولین به خصوص شهرداران شهرستان‌های گیلان در ساماندهی زباله‌هایشان لاک پشتی است، تاکید کرد: هر شهری که در جهت ارتقای فرهنگ تفکیک از مبدا به جلو می‌رود یک قدم موثر در جهت کاهش آلودگی‌های خزر برداشته می‌شود.
وی گفت: علاوه بر ورود آلاینده‌های صنعتی به تالاب انزلی متاسفانه مشاهده می‌شود که برخی از افراد زباله‌هایی نظیر مبلمان خود را در تالاب رها می‌کنند و شاید می‌دانند که این چنین زباله‌هایی مانند سیمان در تالاب عمل می‌کنند و موجب کاهش عمق تالاب در اثر خشک شدن آب می‌شوند.
برجی با تاکید بر اینکه امسال اولویت محیط زیست گیلان بر ساماندهی زباله‌ها قرار گرفته است، گفت: هر انسان به طور میانگین سالانه 10 برابر وزن خود زباله تولید می‌کند و با توجه به گردشگرپذیر بودن گیلان لازم است تا در جهت کاهش زباله‌های استان استراتژی جدیدی در استان به خصوص در ساماندهی زباله‌های روستایی اتخاذ شود.
وی افزود: با اجرای هر پروژه‌ای در گیلان که با منافع حفظ محیط زیست خزر در تعارض است، دستور ایست خواهیم داد، چون توسعه‌ای که محیط زیست را از بین ببر،د در درازمدت موجب بطلان سرمایه‌های استان و کشور خواهد شد.
وی با بیان اینکه بهره گیری از ظرفیت‌های خزر و دیگر تالاب‌های گیلان نظیر پرنده نگری می‌تواند درآمد‌های میلیون دلاری نصیب گیلان کند، بدون آنکه به محیط زیست این دریاچه منحصر به فرد در دنیا آسیبی وارد شود، گفت: لازم است در این مورد مسئولین مربوطه وارد عمل شوند.
انتهای پیام