در مناطق شهری و روستایی استان کردستان نیز همانند سایر نقاط ایران، عده زیادی به تولید محصولات دستی اشتغال دارند که امروزه بسیاری از این تولیدات به عنوان لوازم لوکس و سوغات توجه گردشگران و مسافرین نوروزی را به خود جلب می‌کند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کردستان، تعدادی از تولیدات و هنرهای سنتی به ویژه صنایع دستی استان کردستان عبارتند از فرش، گلیم، سجاده، نمد و نیز زیورآلات دست ساز که پس از فرش، تخته نرد از مهم‌ترین صنایع دستی تولیدی در این منطقه به شمار می‌رود.
شاخص ترین انواع صنایع دستی استان شامل قالیبافی در کردستان بسیار رایج است و نام کردستان همیشه مترادف با مهم‌ترین قالی‌های دستبافت بوده که با کمال ذوق و سلیقه پدید آمده است.
قالی افشار، قالی سنندج، قالی بیجار و قالی بوکان، شهرت جهانی دارند و به یکی از ارزشمندترین فرش‌های ایران تبدیل شده است.
بیشتر طرح‌های مورد استفاده قالیبافان در کردستان طرح‌های شکسته بوده و به ندرت از طرح‌های دیگر استفاده می شود، از میان این طرح ها می توان به طرح ماهی درهم (هراتی)، ریز ماهی نقش بته‌ای، گل وکیلی، گل میرزا علی، گل مینا و شاخ گوزن و میناخانی اشاره کرد.
گلیم بافی
مشهورترین گلیم‌های کردستان، گلیم‌های "سنه" است که شامل بافت‌های منطقه سنندج و اطراف آن می‌شود.
سنه از زمان سلطنت صفویان پایتخت کردستان بوده است و تأثیر صفویان در گلیم‌های به جای مانده از قرون هجدهم، نوزدهم و اوایل قرن بیستم به وضوح دیده می‌شود.
گلیم‌های قبایل سنجابی و جاف تحت تاثیر آویزهای زربافت و قلاب دوزی شده صفوی است، گلیم‌های سنه چه از نظر فنی و چه از لحاظ زیبایی شناسی با دیگر گلیم‌هایی که توسط قبایل و چادرنشینان کرد بافته شده، تفاوت دارد.
در بافت آنها نوعی ذوق هنری دیده می‌شود و بیش از گلیم های دیگر به فرش‌های گره دار ایرانی شبیه است.
موج بافی
"موج" یا "رختخواب پیچ" بیشتر در مناطق روستایی و کمابیش در مناطق شهری به ویژه در ماه‌های سرد سال به عنوان روانداز استفاده می‌شود.
ماده اصلی ساخت موج، پشم است، طول یک موج معمولاً 25.2 متر است و عرض آن را چهار تخته باریک تشکیل می‌دهد، این چهار تخته به عرض 5.9 متر، یک جا به دستگاه موج بافی بسته می‌شود.
جانماز یا سجاده جانماز یا سجاده تولید دیگر کارگاه موج‌بافی است، این بافته چنان که از نام آن بر می‌آید، زیراندازی برای ادای نماز است که همیشه پاک و منزه نگه داشته می‌شود و پس از انجام نماز جمع می‌شود.
قطع جانماز کوچک و حدود 150×100 سانتی‌متر است و از دو تخته تشکیل می‌شود.
نمد بافی
نمدبافی در کردستان با سابقه طولانی کردها در امر دامداری ارتباط تنگاتنگ دارد، مزایای نمد به عنوان عایقی در برابر رطوبت، گرما و سرما و نیز استحکام قابل توجه این فرآورده، آن را به وسیله مناسبی برای زندگی در کوهستان و مناطق سردی چون کردستان بدل ساخته است.
شالبافی
شال یک نوع پارچه است که برای تهیه لباس کردی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نازک کاری
نازک کاری شهر سنندج، مرکز تولید صنایع چوبی مانند نازک‌کاری، معرق و منبت‌کاری است و مردمان آن از حدود 100سال پیش به خلق آثار هنری در این زمینه اشتغال دارند.
در حال حاضر انواع تولیدات نازک‌کاری و کارگاه‌های صنایع چوبی و سنتی به دو گروه عمده، تولیدات صرفاً تزیینی و تولیدات کاربردی تقسیم بندی می‌شوند.
ساخت فرآورده‌های چوبی و نازک کاری در سنندج سابقه طولانی دارد و محصولات چوبی این شهر از قدیم الایام خواستاران فراوانی داشته، به ویژه تخته شطرنج‌های سنندج از مرغوبیت خاصی برخوردار است و در کارگاه‌های نازک کاری علاوه بر تهیه تخته شطرنج محصولات دیگری از قبیل قوطی سیگار، شیرینی خوری، کیف زنانه، جعبه لوازم آرایش، سینی، بشقاب و غیره تولید می‌شود.
امروز کارگاه‌های خراطی کردستان بیشتر به تهیه قلیان، پیپ، چپق، عصا، چوب دستی و چوب سیگاری می‌پردازند.
گیوه کشی
گیوه یا "کلاش" پای‌افزاری راحت، مقاوم و ارزان است که در جوامع کوچ‌نشین، روستایی و شهرنشین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سادگی ابزار کار و در دسترس بودن مواد اولیه برای تولید آن، همچنین وجود نیروی کار در دسترس، موجب رواج پیشه گیوه‌کشی در کردستان به ویژه در ناحیه اورامانات شده است.
مراکز عمده تولید گیوه در کردستان، آبادی اورامانات و هجیج است و در قصبه نودشه، گیوه‌کشی از مشاغل عمده مردمان محسوب می‌شود.
کاشی کاری
صنعت کاشی کاری نیز در کردستان رونق بسیاری دارد و این صنعت از قرن سیزدهم هجری قمری به بعد رو به پیشرفت گذاشت که در داخل مسجد "دارالاحسان" و مسجد "دارالامان"، همچنین خانه‌های قدیمی شهر سنندج از کاشی‌های معرق پوشیده است.
هنر ساختن کاشی‌های معرق در زمان "امان الله خان اول اردلان " اوج گرفت و صنعت کاشی سازی در این زمان رو به تکامل گذاشت.
منبت کاری
"منبت کاری چوب" در کردستان از قدیم رواج داشته و درهای چوبی در کردستان و برخی از روستاهای آن که به جای مانده متعلق به دوران صفوی بوده که دارای کنده کاری‌های دقیق و به صورت گل و کتیبه‌های گوناگون است.
منبت کاری‌هایی که بر روی در امامزاده‌ها و مشایخ انجام شده بسیار با ارزش است و امروز هم منبت کاران کرد در کردستان به کار خود ادامه می‌دهند و این هنر هنوز هم رواج دارد.
اکنون در سنندج معروفترین و زبردست ترین منبت‌کاران در کارگاه‌های خود همراه با سبک‌های جدید، که در آن ابداع و ابتکار خود را محفوظ داشته‌اند، مشغول بکارند.
قواره بری
قواره بری از دیگر تزیینات کاربردی در بناهای قدیمی سنندج، پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی است.
جریان رنگ و نور در لابه‌لای گره‌ها و چفت و بست پیچان نوارهای چوبی، فضایی رویایی و خیال‌انگیز در اتاق‌های این ساختمان‌ها به وجود می‌آورد.
قدمت اروسی‌سازی در سنندج تقریباً به350 سال پیش می‌رسد و نمونه‌های موجود بر مهارت کم‌نظیر استادکاران سنندجی در این هنر، مهر تأیید می‌گذارد.
گزارش از: جمیله معظمی خبرنگار ایسنا، منطقه کردستان
انتهای پیام