خانه‌ی «اتحادیه» پس از کش‌وقوس‌هایی که برای باقی ماندن در فهرست آثار ملی داشت و نتوانست ملی بماند، نخست قول طلایی - رییس وقت شورای شهر تهران - و سپس مصوبه‌ای یک فوریتی را از شورای شهر تهران گرفت که براساس آن، شهرداری ملزم به تملک و بازسازی این خانه شد.
اما مشخص نیست در این میان، چگونه بر ساخت‌وسازهایی که حریم منظری خانه را به کلی نابود کرده‌اند، نظارت می‌شود؟
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نمایندگان شورای اسلامی شهر تهران در چهل‌وچهارمین جلسه‌ی علنی خود (21 بهمن‌ماه امسال) یک فوریت طرح الزام شهرداری تهران به تملک و بازسازی خانه - باغ معروف به «اتحادیه» در محدوده‌ی منطقه‌ی 12 شهرداری تهران و بهره‌برداری از آن را به‌عنوان مرکز فرهنگی - هنری به رأی گذاشتند که با نظر مثبت اعضای شورا، مصوبه‌ی آن صادر شد.
اما به‌نظر می‌رسد، در این مصوبه به یک چیز توجه نشده است، موردی که علاوه بر حفاظت از منطقه‌ی تاریخی لاله‌زار، از حریم و عرصه‌ی این خانه‌ی تاریخی بتواند دفاع کند و نگذارد، بناهایی با ارتفاع بیش از 5 / 7 متر در این منطقه ساخته شوند.
اتفاقی که این روزها، دیوار به دیوار خانه - باغ اتحادیه در حال رخ دادن است، اما به‌جز نوشته شدن چند نامه و اعتراض، تا کنون اقدام دیگری نشده است. در کنار خانه‌ی اتحادیه، مجتمعی تجاری در حال ساخت است که به قول مالکش، قرار است کارآفرینی کند!
مالک در نخستین درخواست خود، مجوز بنایی با 13 متر ارتفاع را گرفت، اما تا کنون ارتفاع ساختمان یادشده تا 20 متر افزایش یافته است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران - سپیده سیروس‌نیا - در این‌باره به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به خارج شدن خانه‌ی تاریخی «اتحادیه» از فهرست آثار ملی، درباره‌ی ارتفاع بنای در حال ساخت نمی‌توان ایرادی گرفت؛ اما بحث اداره‌ی میراث فرهنگی در این زمینه، قرار گرفتن این مجتمع در محدوده‌ی تئاترهای «پارس»، «نصر»، «گراند هتل» و چند خانه‌ی تاریخی دیگر است. بنابراین ارتفاع این مجتمع تجاری نباید از 13 متر بیشتر شود.
مالک این مجتمع تجاری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران به‌دلیل وجود خانه‌ی اتحادیه در کنار این ساختمان، با کار ساخت‌وساز ما مخالف است. در حالی که این خانه از فهرست آثار ملی درآمده است و نباید مشکلی در این زمینه باشد.
وی ادامه داد: ساختمان‌های تاریخی در اطراف این بنا نیز به‌گونه‌ای قرار گرفته‌اند که ساخت این مجتمع تجاری، آسیبی به آن‌ها نمی‌زند، مانند ساختمان تئاتر «پارس» که فقط یک طبقه است.
او با اعتقاد به این‌که هیچ تخلفی در ساخت مجتمع تجاری خود انجام نداده است، بیان کرد: حدود چهارماه پیش، اداره‌ی میراث فرهنگی استان تهران حکم توقف ساخت مجتمع را ابلاغ کرد؛ اما در شکایتی که به دیوان عدالت اداری داشتم، این حکم حدود یک‌ماه پیش رفع شد و اکنون می‌توانم کار خود را انجام دهم.
وی معتقد است که کارش هیچ ایرادی ندارد و سازمان میراث فرهنگی باید به او که درصدد ایجاد شغل برای افراد کم‌بضاعت است، کمک کند.
این در حالی است به گفته‌ی معاون میراث فرهنگی استان تهران، که مرجع قانونی برای اظهار نظر در این‌باره است، ارتفاع مجتمع تجاری نسبت به مجوز صادرشده افزایش یافته و حریم بناهای تاریخی این منطقه را تهدید می‌کند.
خانه - باغ اتحادیه یکی از باقی‌مانده‌های باغ بزرگ لاله‌زار در محدوده‌ی منطقه‌ی 12 شهر تهران است که 12 تیرماه 1384 در فهرست آثار ملی ثبت شد؛ اما به‌دلیل خریداری نشدن این بنا توسط سازمان میراث فرهنگی در سال 1384، مالکان خانه‌ی اتحادیه درخواست خروج این اثر را از فهرست آثار ملی به دیوان عدالت اداری دادند و در نهایت، این بنا 24 اسفند 1388 از فهرست آثار ملی خارج شد.
خانه - باغ اتحادیه براساس منابع تاریخی، خانه‌ی «امین‌السلطان» صدر اعظم ناصرالدین‌شاه، مظفرالدین‌شاه و محمدعلی‌شاه بود که پس از کشته شدن او، توسط «حاج رحیم اتحادیه» خریده شد. در دهه‌ی 50 نیز سریال «دائی‌جان ناپلئون» که توسط ناصر تقوایی کارگردانی شده است، در این خانه - باغ فیلمبرداری شد.
انتهای پیام