تابستان سال 88 بود که دفتر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران پلمپ شد. پس از آن در راستای توقف فعالیت این انجمن، دیگر انجمن‌های روزنامه‌نگاری نیز فعالیت کم‌رنگ‌تر و کم‌رمق‌تری داشتند. در همان زمان بود که وزارت ارشاد شروع کرد به دادن مجوز به موسساتی که بتوانند نیمی از کارهای انجمن‌ صنفی را در قالب موسسات نیمه‌دولتی انجام دهند.

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اولین موسسه‌ای که با چنین کارکردی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفت، «خانه مطبوعات ایران» بود. به گفته‌ی رییس این موسسه، هدف از فعالیت این نهاد، هماهنگ کردن امور صنفی مرتبط با کل کشور، بویژه در بخش رسانه‌های محلی بود. خانه‌ی مطبوعات ایران در 30 استان به هماهنگ کردن فعالیت‌های صنفی مطبوعاتی پرداخته و بیش از سایر انجمن‌ها، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نزدیک است.

بعد از روی کار آمدن آخرین معاون مطبوعاتی دولت‌هایب نهم و دهم، شرایط به ضرر خانه‌ی مطبوعات تغییر کرد. چندماه بعد از آن، زمزمه‌هایی درباره‌ی تأسیس یک نهاد دیگر با نام «سرای روزنامه‌نگاران» شنیده و این موسسه هفتم اردیبهشت‌ماه 1390 در موسسه‌ی نشرآوران افتتاح شد. همان زمان، معاونت مطبوعاتی این مرکز را خانه‌ای برای اهالی مطبوعات و محلی برای آرامش و امنیت اهالی این عرصه دانست.

در مراسم افتتاح «سرای روزنامه‌نگاران ایران» بزرگانی مانند مرحوم دکتر معتمدنژاد که شرایط سخت بیماری را می گذراند هم حضور داشتند. در ابتدا برای فعالیت این سرا اهداف مشخصی اعلام نشد، اما سرای روزنامه‌نگاران ایران کم‌کم به بسیاری از حوزه‌ها وارد شد؛ چاپ کتاب‌های مطبوعاتی، برگزاری جشنواره‌ی فصلی مطبوعات، برگزاری برنامه‌های معاونت مطبوعاتی در نمایشگاه‌های مطبوعات، برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های مطبوعاتی و بسیاری از موارد دیگر. به علاوه، این سرا اقدام کرد به عضوگیری و طبق آخرین اعلان، تعداد اعضای آن به بیش از 2300 نفر رسید. همچنین سرای روزنامه‌نگاران ایران، شعب گوناگونی در نقاط مختلف ایران ایجاد کرد و کارگاه‌های آموزش روزنامه‌نگاری در آن‌ها برگزار شد.

سرای روزنامه‌نگاران ایران تا زمان تغییر معاونت مطبوعاتی و حتی بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم، فعالیت‌های خود را ادامه داد؛ اما پس از آن‌که معاون مطبوعاتی و امور اطلاع‌رسانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم معرفی و به دفتر کارش رفت، به‌تدریج فعالیت سرای روزنامه‌نگاران ایران هم در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت؛ تا این‌که سرانجام 15 دی‌ماه 1392 معاونت مطبوعاتی اعلام کرد، مدیرعامل سرای روزنامه‌نگاران برکنار شده است؛ خبری که البته از سوی مدیرعامل این سرا تکذیب شد.

او همان روز در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا، با بیان این‌که سرای روزنامه‌نگاران ایران یک موسسه‌ی غیردولتی است، اظهار کرد: معاونت مطبوعاتی نمی‌تواند در مدیریت این سرا تغییراتی ایجاد کند و من همچنان مدیرعامل سرای روزنامه‌نگاران ایران هستم. درخواست معاونت مطبوعاتی از ما، تخلیه‌ی ساختمان بود. ساختمان سرای روزنامه‌نگاران ایران به موسسه‌ی نشرآوران تعلق داشت که به درخواست معاونت مطبوعاتی، این ساختمان را تخلیه کردیم.

مدیرعامل سرا همچنین با بیان این‌که معاونت مطبوعاتی پیش از این، از سرای روزنامه‌نگاران حمایت می‌کرد، گفت: با تغییر دولت، طبیعتا این حمایت‌ها هم قطع شده است. معاونت مطبوعاتی در نامه‌ای از ما درخواست کرد که تکلیف ساختمان را تعیین کنیم و ما هم تصمیم به تخلیه‌ی ساختمان گرفتیم. ضمن این‌که طبق اساسنامه‌ی این موسسه، هیئت مدیره‌ی مرکزی می‌تواند مدیرعامل سرای روزنامه‌نگاران را مشخص کند.

وجود یک موسسه خصوصی در دل یک نهاد دولتی ممکن است؟

با توجه به این توضیحات، این پرسش‌ها مطرح می‌شود که چگونه ممکن است یک موسسه خصوصی با سرمایه‌ی دولتی و در دل یک نهاد دولتی فعالیت خود را آغاز کند، ادامه دهد و سپس ادعای استقلال داشته باشد؟ گرچه مدیر آن معتقد است، چنین چیزی عملی است و دولت صرفا از آن‌ها حمایت کرده است.

این در حالی است که طبق اساسنامه‌ی سرای روزنامه‌نگاران ایران، این سرا یک موسسه‌ی خبری، مطبوعاتی و آموزشی است که در مقابل میزان سرمایه و مدت تصدی مدیریت آن جاهای خالی دیده می‌شود و معاونت مطبوعاتی وقت، ریاست هیئت مدیره‌ی این موسسه را برعهده دارد.

اعضای هیئت مدیره‌ی سرای روزنامه‌نگاران چه کسانی هستند؟

طبق اساسنامه‌ی سرای روزنامه‌نگاران ایران، محمدجعفر محمدزاده - معاون مطبوعاتی دولت دهم - رییس هیأت مدیره، علی‌محمد مصدق - مشاور معاون مطبوعاتی دولت دهم -، پدرام پاک‌آیین - مدیرکل مطبوعات داخلی دولت دهم - و مسعود فرج‌اللهی، اعضای هیئت مدیره و مجید امرایی مدیرعامل این موسسه‌ی خبری، مطبوعاتی و آموزشی هستند.

طبق این اساسنامه حق امضای تمام اوراق و اسناد بهادار با مجید امرایی و علی‌محمد مصدق بوده است. در این اساسنامه، جای تاریخ ثبت نیز خالی است.

چند پرسش

در دولت دهم، موسسه‌ای راه‌اندازی می‌شود که همه‌ی مخاطبان بیرونی با توجه به حمایت‌های معاون مطبوعاتی وقت و حتی واگذاری بخشی از مأموریت‌های معاونت به این موسسه، آن را بخشی از معاونت مطبوعاتی می‌دانند، در حالی که در اساسنامه‌ی این موسسه، سرای روزنامه‌نگاران ایران به‌عنوان موسسه‌ای خصوصی به ثبت رسیده است؛ اما چگونه یک بخش دولتی نیمی از بودجه‌ی خود را صرف موسسه‌ای کرده که کاملا خصوصی به ثبت رسیده است و از سوی دیگر، سه شخصیت حقوقی دولتی در هیئت مدیره آن حضور دارند؟ با این اوصاف، آیا می‌توان سرای روزنامه‌نگاران ایران را موسسه‌ای کاملا خصوصی دانست؟

معاونت مطبوعاتی دولت یازدهم تا کنون درباره‌ی این مسائل اظهار نظر نکرده است. خبرنگار ایسنا همچنین برای دانستن جزییات بیشتر در این زمینه، با دو نفر از اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل این موسسه تماس گرفت که هیچ‌یک تمایلی به صحبت در این‌باره نداشتند.

انتهای پیام