یک فعال عرصه نشر با اشاره به اظهارات علی جنتی مبنی بر حذف ممیزی پیش از انتشار و اعمال روش‌های خودتنظیمی در انتشاراتی‌ها، گفت: ارشاد انتظار نداشته باشد ناشران با ممیز شدن، در مظان اتهام سانسورچی بودن قرار گیرند و نگران خمیر شدن کتاب‌های‌شان هم باشند.
داریوش معمار، دبیر مجموعه‌ی «نگاه تازه‌ی شعر» در نشر نگاه و از همکاران نشر بوتیمار، به خبرنگار کتاب خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: آقای جنتی گفته‌اند می‌خواهند ممیزی پیش از چاپ کتاب را بردارند. باید در این‌باره یادآوری کنم که ما در دهه 60 هم ممیزی بعد از انتشار داشتیم. در آن دوره کمیسیونی متشکل از نمایندگان ناشران، نویسنده‌ها و وزارت ارشاد بر انتشار کتاب‌ها نظارت می‌کردند، اما در همان دوران صدها کتاب بعد از انتشار خمیر شدند و درنهایت این نتیجه حاصل شد که ممیزی پیش از انتشار صورت بگیرد تا کتاب‌ها خمیر نشوند.
او افزود: در دوران ریاست‌جمهوری آقای خاتمی و وزارت آقای مسجد‌جامعی بار دیگر اتحادیه ناشران این پیشنهاد را مطرح کرد که ممیزی کتاب‌ها به خود ناشران واگذار شود. در آن دوران جلساتی هم برای این کار برگزار شد، اما در نهایت دولت خود این موضوع را نپذیرفت. حال مجددا آقای جنتی این موضوع را مطرح کرده‌اند، اما باید توجه کرد که اگر مشکلات فعلی حل و فصل نشوند، برداشتن ممیزی پیش از انتشار، نه تنها کمکی به ناشران نمی‌کند، بلکه مشکلات آن‌ها را بیش‌تر هم می‌کند.
معمار همچنین عنوان کرد: در این زمینه توجه به چند نکته ضروری است؛ اول این‌که پیش از هر چیز، باید گذشته اداره ممیزی و نوع دیدگاه‌هایی که خارج از حوزه فرهنگ به حوزه کتاب وارد شده بود، حذف شود.
او ادامه داد: ما هم معتقدیم بهتر است وضعیت ممیزی به سازوکار هیأت نظارتی برگردد تا این‌که مثل حالا بررس‌ها از جوانان کم‌تجربه باشند و سلیقه شخصی خود را اعمال کنند. این‌که بررسی‌ها از دل نظرات یک هیأت نظارت بیرون بیاید، کار خوبی است، اما به شرطی که مانند قانون مطبوعات، قوانینی در این زمینه وضع شود و مرزها شفاف و مشخص باشند. در این سال‌ها گاهی مرزهای بررسی چنان سخت شد که حتا نویسنده‌هایی مانند رضا امیرخانی هم که سال‌ها در این نظام کار کرده‌اند، معترض شدند.
این فعال عرصه نشر سپس اظهار کرد: تیغ سانسور دیگر کُند است و سانسور چاره‌ساز نیست؛ چون امروز وقتی کتابی سانسور می‌شود، یا به صورت زیرزمینی و یا در فضای مجازی و به صورت کتاب الکترونیکی منتشر می‌شود. نگاه سانسوری نگاه مناسبی نیست. نکته دیگر این است که باید بین وزارت ارشاد و نویسندگان اعتمادسازی صورت بگیرو به شخصیت مؤلفان احترام گذاشته شود.
او در ادامه گفت: ارشاد باید این قانون را بردارد که کتابی که یک بار چاپ شده، برای تجدید چاپ نیازمند مجوز باشد. در حال حاضر می‌بینیم که کتابی بعد از 10 بار چاپ ممنوع‌الانتشار می‌شود. همچنین ارشاد باید روشن کند این انتظار را ندارد که بعد از این، کار ممیزی از ارشاد به ناشر منتقل شود و ناشر هم به یک ممیز تبدیل شود. ارشاد انتظار نداشته باشد که ما با ممیز شدن چوب دوسر طلا شویم؛ از طرف مؤلفان در مظان اتهام سانسورچی بودن قرار بگیریم و از طرف وزارت ارشاد، نگران خمیر شدن سرمایه و کتاب‌های‌مان باشیم.
او افزود: آقای جنتی باید در وهله اول این موارد را مشخص کنند. به عنوان یک ناشر و نویسنده، به صورت عملی‌تر به ایشان توصیه می‌کنم مرزهای ممیزی را در خود ارشاد شفاف کنند. ممیزی باید مربوط به آثار باشد؛ نه به افراد و اسم آن‌ها.
معمار همچنین تأکید کرد: باید بساط امتیاز منفی دادن به ناشران برچیده شود. این منطقی نیست که به این دلیل که کتابی به ارشاد داده و در ارشاد گفته‌اند باید چند قسمت از این کتاب ممیزی شود، به ناشر امتیاز منفی بدهند و درنهایت فعالیت آن ناشر را به تعلیق دربیاورند. باید امتیاز ناشران سرشناسی که با این نگاه تعطیل شده‌اند، برگردانده شود. نویسندگان و مؤلفان به این ناشران قوی نیاز دارند.
این شاعر سپس گفت: باید هیأتی از ناشران و نویسندگان تشکیل شود و فعالیت‌هایی در قالب این کارگروه انجام شود. اگر این مسائل انجام نشود، نه تنها برداشته شدن ممیزی و واگذار کردن آن به ناشران مفید نیست، بلکه ما به‌زودی با خیل کتاب‌هایی مواجه می‌شویم که خمیر می‌شوند، یا ممکن است کسانی شاکی شوند و به انتشاراتی‌ها یا کتاب‌فروشی‌ها حمله کنند.
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: درخواست دیگر من این است که آقای جنتی تکلیف کاغذ را هم روشن کند. در حال حاضر قیمت کاغذ حبابی است. این وضعیت نتیجه‌ی حمایت‌های وزارت ارشاد از طیف خاصی از ناشران بوده است. کتابخانه‌ها نیز کتاب‌های ناشران خاصی را خریده‌اند؛ در نتیجه بازار کاغذ به یک بازار رانتی تبدیل شده و در دست افراد خاصی قرار گرفته است.
او اضافه کرد: حداقل 30 درصد از افزایش قیمت کاغذ تحت تأثیر این مسائل بوده است. انتظار ما این است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌سرعت کارگروهی را تشکیل دهند و ثبات را به بازار کاغذ برگردانند. در حال حاضر بسیاری از کتاب‌هایی که مجوز دارند، به دلیل مشکلات کاغذ منتشر نمی‌شوند.
انتهای پیام