در نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی مطبوعات و خبرگزاری‌ها که آبان‌ماه سال گذشته برگزار شد، خبر رونمایی از سامانه‌ی اینترنتی مطبوعات داده شد، سامانه‌ای که معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد دولت دهم از چندماه پیش از برگزاری نمایشگاه، وعده‌اش را داده بود.
به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، هدف از راه‌اندازی این سامانه، تسهیل دسترسی مخاطبان به رسانه‌ها و ترویج استفاده از مطبوعات عنوان شد و بنا بر اعلام معاون مطبوعاتی، علاقه‌مندان به عضویت در این سامانه می‌توانستند برای عضویت، از اشتراک 50 عنوان نشریه نیز استفاده کنند.
محمدجعفر محمدزاده در حاشیه‌ی برگزاری نمایشگاه «نشریات خانوادگی» (شهریورماه 1391) در گفت‌و‌گو با خبرنگار رسانه ایسنا اظهار کرد: سامانه‌ی اشتراک به این معنا است که در فاز اول، فهرست تعدادی از نشریات از ماهنامه به بالا، در این سامانه به ترتیب‌های مختلف دسته‌بندی شده است و به مخاطب این امکان را می‌دهد که نشریه‌ی دلخواه خود را انتخاب و بعد از تکمیل فرم پیش‌فرض، نشریه‌ی مورد نظر را دریافت کند.
او با اشاره به این‌که معاونت مطبوعاتی 50 درصد هزینه‌ی این نشریات را تقبل می‌کند، اظهار کرد: این حرکت برای جبران بعضی اشکال‌های نظام توزیع و گسترش فرهنگ اشتراک و مطالعه انجام می‌شود. با احتساب هزینه‌های پست، به‌گونه‌ای پیش‌بینی شده است که نشریه حداقل با قیمت پشت جلد به‌دست مخاطب برسد.
او با بیان این‌که فراخوانی برای این سامانه اعلام شده است، ادامه داد: آن دسته از نشریاتی که خواهان عضویت در این سامانه هستند و شرایط عضویت را نیز دارند، در فاز اول فعالیت این سامانه حضور خواهند داشت.
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد با تأکید بر این‌که برای روزنامه‌ها برنامه‌ی دیگری داریم و روزنامه در این سامانه نخواهد بود، بیان کرد: زمان شروع فاز دوم و ورود هفته‌نامه‌ها و دوهفته‌نامه‌ها به این سامانه منوط به استقبال از فاز اول است و اندک‌اندک به فازهای بعدی خواهیم رسید.
محمدزاده اضافه کرد: با توجه به استنباط این معاونت که استقبال گسترده از این طرح را پیش‌بینی کرده، در کشوری که حدود پنج‌هزار نشریه وجود دارد، نیاز است ما توان خود را در پاسخ دادن به مخاطبان بسنجیم.
با توجه به این‌که یکی از مشکلات جامعه‌ی مطبوعاتی، وضعیت نامناسب توزیع است که مانع از عرضه‌ی مناسب نشریات می‌شود، این ایده بسیار می‌توانست به بهبود وضعیت اقتصادی نشریات کمک کند، چراکه وضعیت نامناسب قیمت کاغد، کمبود مخاطب، کمبود آگهی از یک‌سو و گرانی هزینه‌ی اشتراک و نامنظم بودن توزیع هم از سوی دیگر به مطبوعات فشار می‌آورد. بنابراین وجود چنین سامانه‌ای و فعالیت دقیق و به‌موقع آن می‌توانست تقریبا نیمی از مشکلات را از دوش مطبوعاتی که این روزها صرفا برای ادامه‌ی حیات می‌جنگند، بردارد.
کم بودن مراکز توزیع نشریات و وجود سیستم مافیایی در عرصه‌ی توزیع، یکی از دردسرهای اهالی مطبوعات است. علاوه بر این، با توجه به افزایش چند درصدی صدور مجوز برای نشریات، اگر سیستم توزیع منطبق بر این افزایش حرکت نکند، باز هم این مطبوعات هستند که دچار لطمه می‌شوند، چون زمانی که محصول تولید شود، اما به‌درستی توزیع نشود طبیعتا مصرف‌کننده نیز نخواهد داشت و این چرخه برای مطبوعات چرخه‌ی زیان خواهد بود.
باید توجه داشت که چرخه‌ی توزیع، یک چرخه‌ی تک‌مرحله‌یی نیست و درگیر شاخه‌های دیگری مانند شبکه‌ی توزیع در دکه‌ها، شهرستان‌ها، مشترکان، بازاریابی، استندهای مطبوعاتی در سوپرمارکت‌ها، شبکه‌های حمل و نقل، نسخه های برگشتی و ... است. بنابراین هر قدمی در راستای توسعه‌ی فرهنگ اشتراک می‌تواند موثر باشد و به بهبود شرایط اقتصادی نشریات رونق بخشد.
بسیاری از مدیران مسوول دلیل رونق نگرفتن سیستم اشتراک نشریات را بالا بودن هزینه‌ی پست، نامتوازن بودن زمان تولید با زمان توزیع و نبود یک شبکه‌ی توزیع اقتصادی عنوان می‌کنند، در حالی که وجود یک سامانه‌ی اشتراک برای نشریات فواید زیادی دارد؛ مطبوعات ما به‌دلیل نبود یک واحد نظارتی هنوز نتوانسته‌اند سیستم اشتراک خود را پس از 170 سال، توسعه دهند و همچنان اندر خم کوچه‌ی اول باقی مانده‌اند. این در شرایطی است که آگاهی نشریات از آمار مخاطبان می‌تواند میزان تیراژ را با آمار مخاطبان یک‌دست کند و در نتیجه، هزینه‌ی اضافی کم می‌شود و در کنار آن، نشریات می‌توانند از سلیقه‌ی مخاطب آگاهی یابند و به‌صورت مستقیم بازخورد محتوای خود را دریافت کنند.
بنابراین با دانستن این نکات می‌توان تأیید کرد که طرح راه‌اندازی سامانه‌ی اشتراک، طرحی بسیار مناسب برای مطبوعاتی است که در یک شرایط نامناسب اقتصادی ناچار به تولید و عرضه‌ی محصولات خود هستند؛ اما متأسفانه این سامانه (http://eshterak.ir) طبق اطلاعاتی که در آن آورده شده، فقط به ارائه‌ی 69 نشریه در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی، سیاسی، اقتصادی، دانش و فن‌آوری، تخصصی و دانشگاهی و مذهبی پرداخته است که نشریات خانوداگی با 30 مورد، بیشترین و نشریات اقتصادی با یک مورد، کمترین سهم را در این سامانه دارند؛ اما آیا ارائه‌ی 69 نشریه در یک سامانه با رویکرد جامع، کفایت می‌کند؟
در شرایطی که قرار بود برای روزنامه‌ها برنامه‌ی دیگری در راستای بهبود شرایط اشتراک اجرا شود، همین طرح نیز به نتیجه‌ی مطلوب نرسیده است و به نظر می‌رسد راه زیادی تا تکمیل دارد.
انتهای پیام