سنگ بنای بافت تاریخی شهر، 2500 سال پیش گذاشته شده، شهری که حالا آن‌قدر برای ساکنان آن باارزش است که از ساختن سازه‌هایی متفاوت با معماری سنتی شهر جلوگیری می‌کنند، حتی اگر آن سازه، یک پل باشد.
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، شهر تاریخی «پراگ» پایتخت و بزرگ‌ترین شهر جمهوری چک و چهاردهمین شهر بزرگ اتحادیه‌ی اروپا است، شهری که بیشتر آثار تاریخی آن به قرون وسطی و دوره‌ی رنسانس متعلق است. این شهر نمونه‌ای مثال‌زدنی و قابل قیاس از نظر ارزش تاریخی و شرایط نگهداری برای برخی شهرهای دارای بافت‌های تاریخی در ایران است، شهرهایی مانند یزد، تهران، اصفهان و شیراز.
البته شهرهای تاریخی ایران با پراگ فقط در حالت کلی قابل مقایسه‌اند و شباهتی در جزییات، چگونگی حفاظت و نوع کاربری با یکدیگر ندارند. شاهد این مدعا، پروژه‌های تعریف‌شده برای مرمت بافت تاریخی «پراگ» است، پروژه‌هایی که شش مرحله‌ی حفاظت، نگهداری، مراقبت، مرمت، بازسازی و سازگاری در آن‌ها طی می‌شود.
رفتار مدیریت شهری با بافت تاریخی پراگ
یک گردشگر ایرانی که تا کنون دوبار به شهر تاریخی پراگ رفته، در پاسخ به این پرسش که مدیریت شهری برای حفاظت از بافت تاریخی این شهر چه اقداماتی کرده که این بافت تا کنون زنده و پر از گردشگر مانده است، گفت: در این شهر تاریخی، یکسری قانون برای همه‌ی ساختمان‌های واقع در بافت تاریخی وضع و در آن‌ها تأکید شده است که اجازه‌ی ساخته شدن هیچ بنای جدیدی در این بافت داده نمی‌شود، مگر این‌که ظاهر آن شبیه بناهای قدیمی موجود در بافت باشد.
مجید عرفانیان محدودیت ارتفاع مطابق با ارتفاع بناهای قدیمی و جلوگیری از هرگونه تخریب را از جمله قوانین وضع‌شده برای حفاظت از بافت تاریخی شهر پراگ دانست و ادامه داد: بناهای تاریخی موجود در این شهر فقط مجاز به بازسازی و سامان‌دهی هستند.
عبور مترو پراگ از تونل جنگ جهانی دوم
وی همچنین درباره‌ی چگونگی تردد وسایل نقلیه در این شهر، اظهار کرد: تا چند سال پیش، «تراموا» در بخش‌هایی از پراگ فعالیت می‌کرد، اما با توجه به این‌که مسوولان شهری اطمینان نداشتند که عبور تراموا به این بافت آسیب وارد می‌کند یا خیر، تراموا دیگر از بافت تاریخی عبور نمی‌کند؛ اما مترو هنوز در این شهر به فعالیت خود ادامه می‌دهد، چون تونل آن در عمق بسیار زیاد و در تونل‌هایی که برای جنگ جهانی ایجاد شده‌اند، قرار دارد.
او یکپارچگی ساختمان‌ها در رنگ و مصالح، حتی هنگام بازسازی آن‌ها را از دیگر قوانین وضع‌شده برای حفاظت از بافت شهر تاریخی پراگ دانست و افزود: در بازسازی‌ها، کارها متناسب با مصالح و رنگ ساختمان‌های تاریخی انجام می‌شود.
«هیتلر» پراگ را دوست داشت
عرفانیان پراگ را یکی از معدود شهرهای تاریخی دانست که در جنگ جهانی به آن آسیب بسیار کمی وارد شد و گفت: در زمان جنگ، به‌دلیل علاقه‌ای که «هیتلر» به این شهر تاریخی داشت، اجازه نداد بمبی به آن اصابت کند. به همین دلیل، این شهر کم‌ترین میزان آسیب را در زمان جنگ دید.
مدیر پیشین روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که تا کنون به حدود 20 کشور آسیایی و اروپایی سفر کرده است، درباره‌ی بافت تاریخی شهرهای مختلف دنیا و چگونگی حفاظت از این بافت‌ها نیز بیان کرد: برای حفاظت باید نخست یکسری زیرساخت‌ها را فراهم کرد. در بافتی مانند «پراگ» تردد ماشین‌ها محدود و کنترل‌شده است و به‌جز تاکسی‌ها و خودروهای امدادرسان در ساعت‌هایی از روز، هیچ ماشینی در این بافت تردد نمی‌کند.
وجود بهترین رستوران‌ها و کنسرت‌ها در بافت تاریخی پراگ
او با اشاره به وجود دو بافت تاریخی قدیم و جدید در شهر پراگ، اظهار کرد: هر دو بافت تاریخی، یک منطقه‌ی کامل از شهر را شامل می‌شوند، محدوده‌ای با گستردگی منطقه‌ی 1 تهران که ترددها در آن محدود است. این در حالی است که در ایران، هیچ توجهی به بافت‌های تاریخی نمی‌شود؛ ولی جایی مانند «شهرک سینمایی» ساخته می‌شود تا جاذبه‌های گردشگری تهران قدیم در آنجا به‌نمایش درآید؛ اما توجهی به بافت کاملا زنده‌ی تاریخی نمی‌شود و حتی نابودی آن را به‌راحتی رقم می‌زنیم.
عرفانیان توضیح داد: مسوولان شهر پراگ، به بافت تاریخی این شهر توجه ویژه دارند و از آن محافظت می‌کنند، بهترین رستوران‌ها، کافه‌ها و جاذبه‌ها را در این بافت ایجاد کرده‌اند، فروشگاه‌های سوغات، موزه‌ها و برنامه‌های کنسرت همه در این بافت قرار دارند. این‌گونه ترددها باعث برپا ماندن بیشتر و بهتر این بافت شده است.
وی با اشاره به ایجاد شدن یک سیستم حملونقل مناسب در بافت تاریخی پراگ با هدف کمتر شدن ترددهای غیرضروری در این شهر، بیان کرد: با این اقدام، مردم پیاده و گردشگران بیشتر در بافت حضور دارند و این کار به حفاظت و سالم باقی ماندن آن می‌تواند کمک زیادی کند.
او سیستم حملونقل در پراگ را ضعیف و محدود دانست و ادامه داد: با این وجود، مترو در بخش‌هایی از بافت تاریخی فعالیت می‌کند، چون زیرساخت‌های آن کامل و به‌روز است. بنابراین این سیستم حملونقل حتی به زنده ماندن بافت تاریخی کمک می‌کند.
امنیت در بافت تاریخی پراگ بیشتر از امنیت در بافت معاصر آن است
این کارشناس حوزه‌ی گردشگری استفاده از این نوع سیستم حملونقل در پراگ را برخلاف سیستم حمل‌ونقلی دانست که در بافت تاریخی تهران وجود دارد و گفت: در بافت تاریخی پراگ تلاش زیادی برای جذب گردشگر می‌شود، چون مدیران شهری معتقدند هر جایی که گردشگر به آن جذب شود، امنیت در آنجا بالاتر است؛ اما متأسفانه در بافت تاریخی تهران، امنیت زیادی نداریم.
او گردشگری و امنیت را دارای رابطه‌ی مستقیم دانست و تأکید کرد: رونق داشتن گردشگری در پراگ، یک احساس امنیت عالی ایجاد کرده است، احساسی که در دیگر خیابان‌های دارای بافت معاصر، وجود ندارد.
وی ایجاد یک مدیریت منسجم میان مدیریت شهری و میراث فرهنگی را از دیگر اقدامات انجام‌شده در بافت تاریخی پراگ با هدف حفاظت از این بافت دانست و اضافه کرد: مدیریت شهری در ایران در بافت‌های تاریخی با مدیریت میراث فرهنگی هماهنگ نیست. در بافت تاریخی تهران، میراث فرهنگی به‌دنبال یک راهکار و شهرداری به‌دنبال راهکار دیگری است. به همین دلیل، هیچ‌گاه با یکدیگر به تعامل نمی‌رسند.
به گزارش ایسنا، براساس اطلاعاتی که در سایت‌های مختلف درباره‌ی شهر «پراگ» آورده شده است، این شهر به سه بخش بافت تاریخی، بافت جدید و شهر کوچک تقسیم می‌شود. بافت قدیم آن شامل تعداد زیادی بنا و اثر تاریخی است که مهم‌ترین آن‌ها «برج بزرگ ساعت»، کلیسایی با معماری به سبک گوتیک، کلیسای «سنت جیمز»، پل «چارلز» و قلعه‌ی «پراگ» است که بزرگ‌ترین قلعه‌ی باستانی جهان محسوب می‌شود.
در سال‌های اخیر، پروژه‌ی ساخت یک پل در بافت تاریخی پراگ اعتراض‌هایی را برانگیخت، البته همان زمان، اقدامات زیادی برای سازگاری ایستگاه‌های تاکسی، اتوبوس و مترو با معماری بافت تاریخی این شهر انجام شد، ولی درباره‌ی ساخت آن پل هنوز شورای شهر پراگ به‌علت سازگار نبودن آن با بافت تاریخی شهر، موافقت خود را اعلام نکرده است. میزان توجه و رسیدگی به بافت تاریخی این شهر در حدی است که زمان آخرین مرمت اساسی در این شهر به پیش از وقوع جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد.
عکس‌ها از مجید عرفانیان
انتهای پیام