رجبعلی لباف خانیکی معتقد است: اگر بخواهیم منطقه‌ی تاریخی توس سر و سامان بگیرد باید نخست منافع مردم مشخص شود، سپس با این محوطه به‌عنوان یک پدیده‌ی فرهنگی برخورد کنیم.
این باستان‌شناس که در سال 1375 به‌عنوان یکی از کارشناسان اداره‌ی میراث فرهنگی خراسان در بازدید مقام معظم رهبری در توس، این گروه را همراهی می‌کرد در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ادامه داد: مشکلاتی که در آن زمان مطرح بود، بحث حفاری‌های قاچاق و رسیدگی و حفاظت از این شهر تاریخی بود. هرچند در آن زمان از طرف ایشان صحبت‌هایی برای برطرف کردن این مشکلات مطرح شد، ولی متأسفانه عوامل بازدارنده‌ای در این زمینه بودند که امکان برطرف کردن همه‌ی مشکلات در توس را نمی‌دادند.
او با اشاره به دستوراتی که بعد از حضور مقام معظم رهبری در توس از طرف دستگاه‌ها و نهادهای متولی برای برطرف کردن موانع در توس داده شدند اظهار کرد: مواردی مانند برطرف کردن وضعیت مالکیت زمین‌های داخل محوطه‌ی توس یا اعتبار‌ها و ساخت و سازهایی که گاه و بی‌گاه انجام می‌شد، آن‌گونه که باید رفع و رجوع نشدند. در واقع، نمی‌توان گفت که همه‌ی خواسته‌های ایشان درباره‌ی توس انجام شدند، ولی مسوولان به فکر بودند و تا حد امکان تلاش کردند مسائل را برطرف کنند.
وی حفاری‌های قاچاق در محوطه‌ی تاریخی توس را تنها موردی دانست که بعد از سفر مقام معظم رهبری به این منطقه، متوقف شد و گفت: با اعتباراتی که از طرف دفتر ایشان به توس اختصاص یافت، اقداماتی مانند افزایش وسعت باغ انجام شد؛ ولی همه‌ی خواسته‌های ایشان تمام و کمال محقق نشدند.
لباف خانیکی سامان‌دهی توس را کار بسیار بزرگی دانست که باید انجام شود و تأکید کرد: معتقدم به این قضیه باید در حد یک معضل کشوری نگاه کرد. از یک سو مقوله‌ی تاریخ، تمدن و فرهنگ فردوسی را داریم و از سوی دیگر، با منافع مردم روبه‌رو هستیم؛ ولی اگر بخواهیم مسأله‌ی توس حل شود، باید در سطح کشوری به آن نگاه کنیم.
او موضوع گازکشی در توس یا نصب دکل‌های برق در حریم منظری آرامگاه فردوسی را از جمله مسائلی دانست که باید در طول سال‌های گذشته به آن‌ها توجه بیشتری می‌شد و اظهار کرد: برخی از افراد اگر برای فردوسی و شهر تاریخی توس اعتبار و ارزشی در حد آن قائل بودند نه گازکشی انجام می‌شد و نه دکل‌ها از روی زمین بلند می‌شدند. در توس ساخت و سازها و تصرفات زیادی انجام می‌شد که نباید اتفاق می‌افتادند.
این باستان‌شناس ادامه داد: توس را به‌عنوان یک پدیده‌ی محترم و نه البته مقدس، در ارتباط با هویت فرهنگ و زبان ایرانی می‌توانستیم در نظر بگیریم تا در سطح ملی و بین‌المللی آن‌گونه که شایسته‌اش است معرفی شود.
وی با اشاره به اقدامات عمرانی و تحولاتی که در شهر تاریخی توس در طول سال‌های گذشته انجام شده است، گفت: ما با پروژه‌های معماری در این شهر تاریخی مواجه نیستیم، بلکه با ساخت و سازهای فیزیکی مواجه هستیم که در حال نابود کردن مسائل فرهنگی و ملی ما هستند. از طرف دیگر، با این اقدامات منافع مردم نیز در خطر قرار دارند.
او تأکید کرد: اگر بخواهیم توس سامان بگیرد باید منافع مردم مشخص شود، زمین‌های آن‌ها به نقاطی دیگر منتقل و سپس با این محوطه به‌عنوان یک پدیده‌ی فرهنگی برخورد شود. باید ساخت و سازها و برخوردها با این محوطه، خاص باشد. کارهایی که اکنون در توس انجام می‌شود در شأن فردوسی نیست. اگر می‌خواهیم دین فردوسی ادا شود باید رویکرد خود را تغییر دهیم.
خانیکی درباره‌ی همایش‌هایی که سالانه برای بزرگداشت فردوسی برگزار می‌شوند و امسال نیز قرار است در ورزشگاه آزادی برگزار شود گفت: این همایش‌ها مانند یک مجلس یادبود هستند و یکسری مسائل تئوری را دنبال می‌کنند و فقط کلامی هستند. آن‌ها منجر به هیچ اتفاق فیزیکی‌ای نمی‌شوند. بنابراین باید به اقدامات ریشه‌یی، بنیادی و فیزیکی پرداخت و با تشکیل مجمعی شامل کارشناسانی مانند شهرساز، باستان‌شناس و حتی روان‌شناس و جامعه‌شناس مسائل توس را در حد کلان بررسی کرد.
انتهای پیام