روزگاری نه چندان دور بافت تاریخی و 400 ساله منطقه 12 تهران جایگاه ویژه‌ای در هویت شهری تهران داشت. فعالیت بازار با کارکرد همیشگی‌اش در اقتصاد و معیشت و شکل‌گیری تحولات مختلف اجتماعی و حتی سیاسی، این منطقه و مردم آن را در شرایطی متفاوت قرار می‌داد، اما امروز و با تغییرات اساسی در شرایط و مبادلات اقتصادی و شهری دیگر دیگر مثل قبل نیست.

به گزارش خبرنگار سرویس «شهری » ایسنا، مناطق 11 و 12 شهرداری تهران که بخش قابل توجهی از محدوده تاریخی و جدید بازار را به خود اختصاص داده‌اند، روزانه جمعیتی میلیونی را در خود جای داده و رتق و فتق می‌کند و کمی بعد از ساعت اداری، در خاموشی فرو می‌رود.

بسیاری از املاک قدیمی این منطقه اگر هنوز با آوار ریخته نشده باشد و خرابه‌اش محل تجمع و خوابگاه معتادان و بی‌خانمان‌ها نشده باشد، تبدیل به انبار و دپوی کالاست و در میان آنها شمار خانه‌هایی که در آن خانواده‌ای زندگی کند و زندگی جریان داشته باشد و یا اقدام به نوسازی کرده باشند بسیار کم است.

در حال حاضر محدوده‌ای از تهران قدیم که حافظه تارخی پایتخت است و هنوز هم خانواده‌های سنتی و اصیل را در خانه‌های قدیمی خود جای داده در معرض تهدید‌هایی است که اگرچه در نقاط دیگر شهرمان هم وجود دارد اما به دلیل آسیب‌پذیر بودن ، خیلی زود کمرش خم شده و از دست می‌رود.

منطقه 12 تهران حد فاصل خیابان انقلاب تا شوش و 17 شهریور تا وحدت اسلامی، شامل شش ناحیه و 13 محله می‌شود که با توجه به گسترش روزافزون سطح شهری تهران، جزو مناطق شلوغ به حساب می‌آید. خانه‌هایی با بافت قدیمی و فرسوده که به بازسازی اساسی نیاز دارند اما بسیاری از مالکان و ساکنان در آنها توان بازسازی و ساخت مجدد و یا حتی رفتن به جای دیگر را ندارند.

محله "هرندی" در ناحیه 4 منطقه 12 و در نزدیکی بازار واقع شده و روزگاری دور بخشی از خوش‌نشین‌ترین و پرکاربرد‌ترین مناطق تهران معرفی می‌شد. ساکنین این محله از بافت قدیمی منطقه گله و شکایت می‌کنند چرا که همین امر پیشرفت عمرانی و شهری محله "هرندی" را به حداقل رسانده و خانه‌های نیمه مخروبه و کوچه‌های تنگ و پیچ در پیچ مستعد شکل‌گیری ناهنجارها و آسیب‌های اجتماعی شده است.

معضلات و دردسرهای کوچه‌های تنگ و مخروبه به قدری در این محله پررنگ است که کمتر خانه‌هایی با شکل و شمایلی مناسب به چشم نمی‌آیند. کوچه‌های باریک که عبور و مرور ماشین از آن‌ها غیر ممکن است و مانند دالان‌هایی متروکه مردم مجبور به عبور از آنها هستند و در پایان روز رفت‌و‌آمد از آن کاری غیر ممکن و خطرناک خواهد بود.

شورای شهر تهران در این سالها بارها مصوباتی را تصویب و تعهداتی را برای شهرداری تهران قرار داد که بر اساس آن بافت فرسوده و آسیب خیز بازار و شرایط زندگی مردم در آنها تغییر یابد. مصوباتی برای تشویق‌ مردم و سرمایه‌گذاران در نوسازی بافت‌های فرسوده، طرح‌های جداگانه موضعی و موضوعی برای بازار، طرحی برای ایمنی در بازار و در نهایت طرح تفصیلی شهر تهران که به طور کامل در مورد محدوده بازار تصمیم‌گیری‌هایی شده است. اگرچه روند نوسازی در بافت‌های فرسوده تهران با روندی کند و نفس‌گیر پیش می‌رود اما در بسیاری از محلات عامل امنیت عمومی و امنیت خاطر برای شهروندان بسیار مهمتر از توانایی برای ساخت و ساز بوده و آنها ترجیح می‌دهند پولشان را به جای ساخت و ساز در این محله‌های ناامن و بدون سرانجام در نقطه‌ای دیگر از شهر سرمایه‌گذاری کرده و سقفی برای خود بسازند.

حال باید پرسید در این چند سال چه میزان از این مصوبات و طرح‌ها و برنامه‌ها اجرایی شده و مشکلی از مردم حل کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به طرح ایمنی در بازار تهران اشاره کرد که نه تنها تغییری در آمار آتش سوزی محدوده بازار و انبارهای آن نداشته است بلکه تعداد انبارهایی که بدون محدودیت اقدام به نگهداری غیر استاندارد کالا کرده و زمینه خسارت به شهر را فراهم می کنند بیشتر و بیشتر شده است.

به گفته اعضای شورایاری محل، ترکیب ساختمانی و شهری محله هرندی، بستر مناسبی برای شکل‌گیری باندهای خلاف و تبهکار است و به علت پایین بودن هزینه مسکن، مکان مناسبی برای کارگرانی است که از شهرستان یا روستا برای پیدا کردن کار به تهران می‌آیند، گاه همین افراد تازه کوچ کرده مشکلاتی اساسی را به وجود می‌آوردند.

بنا بر اظهارات اهالی محله هرندی و شورایاران آن رفت و آمد گروه‌های فساد و بزه‌کار و فروشنده انواع مواد مخدر در این محدوده بسیار راحت شده‌است، به شکلی که موتورسواران به راحتی می‌توانند این اقلام را در منطقه جابه‌جا کنند، همچنین وجود خانه‌های تیمی و مجردی از دیگر معضلاتی است که افراد غیرساکن در محله ایجاد کرده‌اند.

کوچ افراد از شهر‌های دیگر که در طول روز در محدوده بازار امرار معاش می‌کنند اثر سوء دیگری بر جای می‌گذارد؛ حضور افرادی که وابستگی به شهر و محله ندارند، باعث می‌شود توجه‌ای به نگهداری منطقه و مسائل آن نداشته باشند.

به گزارش ایسنا، ساختمان‌های در حال تخریب یا مخروبه در سطح محله هرندی بسیار دیده می‌شود، این ساختمان‌ها علاوه بر اینکه ظاهر نامناسبی برای محله به وجود آورده‌اند و بعضا محل تجمع معتادین و بی‌خانمان‌هایی شده‌اند که تردد و حضور آنها در هر ساعتی از روز یا شب مانع تردد و انجام امور روزمره مردم عادی می‌شود.

تجمع و ماندگاری زباله و سرنگ‌های آلوده و دیگر موارد نگران کننده در معابر و خانه‌های فرسوده محله هرندی در حالی عادی شده که کودکان و دانش‌آموزان نیز از همین محل‌ها عبور و مرور می‌کنند و آلودگی‌ها و الگوهای زشت به شکلی بارز در معرض دید هستند و کودکان به راحتی معتادان را در حال استعمال دخانیات و مواد مخدر می‌بینند و شاید در این میان کودکی کنجکاوتر از دیگران باشد!

اعضای شورایاری محله هرندی شرایط و اوضاع نابسامان محله را بارها به شهرداری منطقه و شورای شهر تهران و سایر ارگان‌ها و نهادها اعلام و برای حل آن کمک خواسته‌اند تا بتوانند امنیت و آرامش را به سطح محله برگردانند، اما تاکنون گوش شنوایی نبوده و ترس و اضطراب همچنان در محله جریان دارد.

اگرچه نیروی انتظامی بارها طرح‌های ضربتی را برای جمع‌آوری مواد فروشان خرد و توزیع‌کنندگان مواد مخدر و معتادان تابلو درمحله‌های مختلف بازار داشته و هنوز هم دارد اما با توجه به چرخه ناقص ساماندهی این افراد، آنها دوباره به این محل‌ها باز می‌گردند و محله‌هایی نظیر هرندی که پر از فضاهای پنهان و زوایای تاریک برای فرار و پنهان شدن دارند، قطعا مورد استقبال افراد مجرم خواهد بود.

مشکلات محله هرندی را در بسیاری از محله‌های فرسوده‌، جدید، مرکز و حاشیه پایتخت دیده و می‌بینیم ، اما بافت‌های فرسوده و تخریبی این منطقه با ظاهر نازیبایشان اگرچه بخش قابل توجهی از اقتصاد شهر را در دست دارد اما برای مردم ساکن در آن جز آسیب و خطر عایدی دیگری ندارد.

به گزارش ایسنا، شهردار تهران از سال 84 تاکنون این جمله که " زندگی را به بازار برمی‌گردانیم" را بارها گفته و تاکید کرده است که " برخلاف سایر شهرهای دنیا که مرکز شهرشان قابل خرید و فروش نیز نیست، مرکز شهر ما مرکز تجمع معتادان، وجود بافت فرسوده و ... شده و محل زندگی نیست و در حالی که روزانه دو میلیون نفر آنجا تردد می‌کنند، شب‌ها کمتر از ۱۵۰ هزار نفر در این محدوده می‌خوابند." و به دغدغه‌های دوره‌ای که فرمانده نیروی انتظامی بود اشاره و گفته بود " بیش از ده‌ها بار به صورت نامحسوس از منطقه بازار بازدید کردم و با چشم خود آسیب‌های اجتماعی شهر را دیدم. بیش از سه هزار میلیارد تومان برای سرمایه‌گذاری در منطقه 12 دیده شده است و این منطقه به سرعت به شکل واقعی برمی‌گردد."

اما به نظر می‌رسد اقدامات و تشویق‌های شهردار تهران برای نوسازی بافت‌های فرسوده و تاریخی به نتیجه عینی در سطح حداقل این محله نرسیده و زندگی شهروندان این مناطق هنوز در نارضایتی و ناکارامدی و البته ترس ادامه دارد و در این میان اقدامات کوتاه‌مدت و رسیدگی‌های محله‌ای می‌تواند التیام بخش باشد.

انتهای پیام