استاد دانشگاه علامه طباطبايي توضيح داد: دلايل تغيير الگوي جوامع محلي در موسيقي، ازدواج، مصرف دخانيات و ...
مدير گروه مديريت جهانگردي دانشگاه علامه طباطبايي گفت: جامعه‌ي ميزبان وقتي مسافراني را مي‌بيند كه از هنجارها دور هستند، اين امر به آن‌ها مشتبه مي‌شود كه اين يك سبك زندگي است و آن را كپي‌برداري مي‌كند. به همين دليل، بسياري از جوامع ميزبان با مشكلات فرهنگي و اجتماعي مواجه شده‌اند. محمود ضيايي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در بررسي اثرهاي سفر در زندگي فرهنگي و اجتماعي جوامع محلي، اظهار كرد: اثرهاي گردشگري در ابعاد اقتصادي، زيست‌محيطي، اجتماعي و فرهنگي وارد است كه مي‌تواند مثبت يا منفي و در عين حال دائمي، موقت، آني و طولاني‌مدت باشد. وي ادامه داد: در واقع، اين‌ها اثر‌هايي اجتناب‌ناپذيرند كه بايد درباره‌ي آن‌ها اطلاعات به‌دست آورد، چون اگر به‌درستي نسبت به اين اثرها و ابعاد آن‌ها آگاهي نداشته باشيم، راه به خطا مي‌بريم. اين استاد دانشگاه بيان كرد: گردشگري در منطقه‌اي كه تنوع قومي زيادي دارد، شايد يك امتياز باشد كه سبب وفاق، انسجام و وحدت ملي شود، در جايي هم كه خطر تجزيه وجود دارد يا مؤلفه‌ها با يكديگر همسو نيستند، مي‌تواند به يگانگي و وحدت منجر شود. به اعتقاد او، گردشگري كمك مي‌كند گروه‌هاي حاشيه‌يي و پيراموني كه دچار خودكم‌بيني هستند، خود را بهتر بيابند، به داشته‌ها و ارزش‌هاي خود ببالند، ايمان آورند و غرور ملي در آن‌ها تقويت شود. گردشگري حتا مي‌تواند منتقل‌كننده‌ي ابداعات و نوآوري‌هاي جوامع توسعه‌يافته باشد. اين عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي همچنين به اثرهاي منفي گردشگري بر زندگي اجتماعي و فرهنگي جوامع محلي پرداخت و توضيح داد: گردشگر از نظر جامعه‌ي ميزبان، قشري مرفه به‌شمار مي‌آيد كه در تعطيلات، فارغ از تعهدات شغلي و مسؤوليت‌هاي زندگي است و گاه استنباط جامعه‌ي ميزبان اين است كه اين، سبك زندگي هميشگي گردشگر است كه بي‌حساب خرج مي‌كند، احساس مسؤوليت نمي‌كند و خارج از هنجارها رفتار مي‌كند. در حالي كه ممكن است، هنجارهاي گردشگر هنگام سفر در مقايسه با زندگي معمولي‌اش، زمين تا آسمان تفاوت داشته باشد. ضيايي يادآوري كرد: ما يك فرهنگ فردي و يك فرهنگ جمعي داريم. زماني كه گردشگر هستيم، بسياري از الگوهاي ما متفاوت است. ما در شهر محل اقامت خود، لباس رسمي مي‌پوشيم، مسؤوليت‌هايي داريم و مقيد به رفتارهايي هستيم، در حالي كه در مقصد سفر، لباس‌مان راحت‌تر است، اگر لازم باشد كنار خيابان مي‌نشينيم و ساندويچ گاز مي‌زنيم، بي‌حساب‌تر خرج مي‌كنيم و قيدها براي ما كمرنگ‌تر است. وقتي جامعه‌ي ميزبان و بويژه قشر جوان، اين رفتارهاي گردشگران را مي‌بيند، فكر مي‌كند، اين يك سبك زندگي است كه هميشه اتفاق مي‌افتد و از آن كپي‌برداري مي‌كند، غافل از اين‌كه واقعيت زندگي گردشگران متفاوت است. وي ادامه داد: اگر در سكونتگاه‌هاي روستايي و شهرهايي كه در مبادي ورودي تهران قرار دارند، بررسي شود، مشاهده مي‌كنيم كه در مناطقي مانند چالوس، هراز و فيروزكوه بسياري از الگوهاي رفتاري تغيير كرده‌اند. شايد بخشي از آن‌ها در استفاده از ماهواره، جلوتر از شهرهاي بزرگ باشند، مصرف دخانيات در برخي از آن‌ها متفاوت است، نوع موسيقي‌هايي كه گوش مي‌دهند، تفاوت دارد و حتا در برخي از اين مناطق، مراسم ازدواج نيز تغيير كرده و همه‌ي اين اتفاق‌ها به‌خاطر الگوبرداري است. مدير گروه مديريت جهانگردي دانشگاه علامه طباطبايي اظهار كرد: هرچه فرهنگ جامعه‌ي ميزبان به مهمان نزديك‌تر باشد، اين اثرگذاري به حداقل مي‌رسد و هرچه اين تمايزها آشكار باشد، ريسك‌پذيري بالاتر مي‌رود، مثلا در جلگه‌ي مازندران با توجه به تنوع قومي كه وجود دارد كه قطعا با فرهنگ تهراني‌ها نيز تفاوت دارد، اين اثرگذاري بيشتر است؛ ولي در اصفهان و يزد اين آثار كمتر است، چون مشابهت فرهنگي در اين حوزه‌ي جغرافيايي بالاست. به گفته‌ي او، اثرگذاري منفي در زندگي اجتماعي و فرهنگي جامعه‌ي محلي فقط به مسافران غيرمسؤول محدود نمي‌شود، بلكه طبيعت‌گردي رايج در كشور ما نيز سبب اين اثرگذاري شده است. وي بيان كرد: طبيعت‌گردي معمولا به مقصد نقاط دورافتاده، بكر و كمتر قرارگرفته در معرض تحولات تكنولوژي انجام مي‌شود و دقيقا افرادي به اين مناطق سفر مي‌كنند كه وقت آزاد و قدرت مالي بيشتري دارند و معمولا از مناطق توسعه‌يافته‌تر هستند. ضيايي ادامه داد: تعداد گردشگران، نوع انگيزه‌ي سفر و فعاليت آن‌ها، زمان سفر و نسبت بين جمعيت ميزبان و مهمان، فاكتورهايي هستند كه روي پايداري جامعه‌ي ميزبان اثر مي‌گذارند. او اضافه كرد: منطقه‌ي «سوباتان» در شمال كشور يكي از معدود نقاط بكر باقي‌مانده بود كه به‌خاطر حجم سفرها، شاهد واكنش‌هاي جامعه‌ي ميزبان در اين منطقه به رفتارهاي ناثواب گردشگران هستيم. اين اتفاق در نقاط ديگري كه ميزبان با جمعيت بيشتري از مسافران در ارتباط است، مانند قشم، روستاي فرحزاد، ميمند و كوير شهراد نيز به‌وضوح ديده مي‌شود. انتهاي پيام