مسئول سابق دبيرخانه شوراي عالي حوزه علميه با اشاره به اينكه ضرب آهنگ حركت و تلاش ما با ضرب آهنگي كه در قرآن و منابع معتبر ديني وجود دارد بايد نوعي هماهنگي داشته باشد، گفت: بايد توجه كرد شدتي كه در برخورد با منكرات به خرج مي‌دهيم با آن شدت و غلظتي كه در دين آمده هماهنگ و نزديك باشد، نه اينكه درجه‌اش را كمتر يا زيادتر كنيم.
حجت‌الاسلام والمسلمين عليرضا اميني در گفت‌وگو با خبرنگار دين و معارف اسلامي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، با اشاره به اينكه در منابع فقهي و در بحث امر به معروف و نهي از منكر نوعاً فقها چنين تعبير كرده‌اند كه امر به معروف از واجباتي است كه عقل و شرع هر دو به آن حكم مي‌كنند، افزود: يعني عقل و شرع هر دو نوعي نظارت بر توسعه ارزشهاي اخلاقي در جامعه دارند تا جلوي ارزشهاي منفي گرفته شود، چراكه عقل حكم مي‌كند انسانها نسبت به آن باور اخلاقي يك احساس اخلاقي دارند كه اين احساس بايد در جامعه توسعه يابد و جلوي رذايل اخلاقي گرفته شود.
وي خاطرنشان كرد: از آنجا كه اين امر نوعي دخالت در كار ديگران است، در منابع ديني چنين تعبير شده است كه انسانها نسبت به هم اين ولايت و حق را دارند كه در كار همديگر به خاطر اهميت يك ارزش خوب اخلاقي دخالت داشته باشند، البته در مسائلي كه منكر بودن آن معلوم نيست فقها معتقدند در اين شرايط حق نداريم مزاحم ديگران شويم و نهي كنيم.
اين استاد حوزه و دانشگاه با بيان اينكه انسانها اين حق را در قبال همديگر دارند كه جلوي ترويج يك كار ناپسند را بگيرند، گفت: در منابع روايي احاديث بسيار معتبري از ائمه(ع) وجود دارد كه فرمودند وقتي كه مي‌خواهيد ديگران را دعوت كنيد بهترين نوع دعوت اين است كه خود عامل به آن ارزش اخلاقي باشيد، اما در عين حال اگر انساني نتوانست اين كار را انجام دهد از او سلب تكليف نمي‌شود كه جلوي يك فعل بد را حتي با گفتار خود بگيرد، چراكه اين گفتار، يك مسئوليت است.
اميني تصريح كرد: حداقل امر به معروف و نهي از منكر وظيفه زباني است، اما براي اينكه اين وظيفه زباني اثرگذار باشد بايد فعل گفتاري و اقدام كلامي ما آن زيبايي‌هاي لازم را داشته باشد و شرايط محيطي در نظر گرفته شود.
وي با اشاره به اينكه اگر شخص آمر از جاذبه شخصيتي برخوردار باشد قطعاً اقدام او اثرگذار خواهد بود، افزود: اگر فرد در شرايطي احساس كرد كه اقدام زباني به يك كار ناپسند جواب نداد حداقل بايد واكنش منفي نسبت به آن نشان دهد و مخالفت خود را به نحوي ابراز كند.
مسئول سابق دبيرخانه شوراي عالي حوزه علميه درادامه مسئوليت مهمتر در نگاه جامع به بحث امر به معروف را متوجه مسئولان، دستگاه‌هاي قانونگذار و مروج اخلاق دانست و گفت: مسئولان و دستگاه‌هاي مربوطه بايد مسائل را ريشه‌اي‌تر ببينند كه چرا بعد از گذشت سه دهه شيوع بسياري از منكرات روز به روز بيشتر مي‌شود، با وجود اينكه در اين مدت امر به معروف و نهي از منكر نيز صورت گرفته است.
اميني يادآور شد: امر به معروف مسئولان و دستگاه‌ها به اين است كه از امكاناتي كه در اختيار دارند استفاده كنند و ريشه بسياري از رفتارهاي ناهنجار را بررسي كرده و بتوانند با تصميم گيري خوب آن را بخشكانند.
وي با بيان اينكه بسياري از جرائم اخلاقي شرعي و قانوني ريشه در نوع تربيت و مناسبات اجتماعي دارد كه بدون پرداختن به آنها تصميم‌گيري‌ها همه جانبه نخواهد بود، تصريح كرد: بايد ساحت مديريت و برنامه‌ريزي را در بحث امر به معروف و نهي از منكر با برخوردهاي شخصي جدا كنيم.
اميني معتقد است: نوع مناسبات و تعاملات اجتماعي به سمتي مي‌رود كه مردم نسبت به هم بي‌تفاوت‌تر مي‌شوند و گويا اين كار يك نوع ارزش اجتماعي تلقي مي‌شود كه مردم با همديگر كاري نداشته باشند.
اين مدرس حوزه و دانشگاه خاطرنشان كرد: وقتي امر به معروف خود را در جامعه موثر نشان دهد انگيزه براي آمران تقويت مي‌شود، كساني كه اين كار را نمي‌كنند ممكن است احساس كنند نوعي دخالت در كار ديگران و زندگي آنها است كه اين احتياج به كار فرهنگي در جامعه دارد. البته بايد توجه داشت آنچه به نام امر به معروف و نهي از منكر در جامعه اتفاق مي‌افتد به گونه‌اي نباشد كه مردم را زده كند يا كساني كه نماد امر به معروف هستند با كارهاي اشتباه كاري نكنند كه مردم نسبت به اين ارزشها بي‌تفاوت شوند. لذا اگر آمران امر به معروف زيبايي‌هاي برخوردي داشته باشند كارشان موثر واقع خواهد شد.
وي اضافه كرد: شايد جامعه مذهبي ما نيز چنين گمان كنند، در جايي كه قدرت تصميم گيري و امكانات دست دستگاههايي است كه مي‌توانند موثر واقع شوند اما كاري نمي‌كنند، لذا مسئوليت از آنها ساقط است، بنابراين اگر آنها ببينند چنين اهتمامي وجود دارد رغبتشان افزايش پيدا مي‌كند. شايد گاهاً جرائمي در كشور اتفاق مي‌افتد كه نسبت به آن به قدري بي تفاوتي صورت مي‌گيرد كه مردم احساس مي‌كنند بنا نيست با منكرهاي قوي برخوردي جدي شود، لذا آنها نيز در سطوح پايين‌تر كاري نمي‌كنند. يعني بي‌رغبتي از سوي مسئولين به سمت مردم گسترش پيدا مي‌كند.
اين پژوهشگر مسائل ديني معتقد است، اگر مسئولان در دايره مسئوليت خود نشان دهند نسبت به اين ارزش پايبند هستند، طبيعتاً فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر گسترش مي‌يابد، زيرا بخشي از بي تفاوتي به اين خاطر است كه منكراتي در كشور اتفاق مي‌افتد اما برخورد جدي با آن صورت نمي‌گيرد و مردم را دلسرد مي‌كند.
اميني همچنين تصريح كرد: گاهاً نظام تعريف ما از منكرات با نظامي كه خود دين ارائه مي‌دهد متفاوت است. به عنوان مثال در قرآن براي منكري به نام ربا تعبير به جنگ با خدا مي‌شود اما در مورد منكري به نام بي‌حجابي اين چنين تعابيري وجود ندارد، در حالي كه برخورد نسبت به مورد اول بسيار ضعيف‌تر از مورد دومي است.
اين استاد حوزه و دانشگاه افزود: وقتي نسبت به منكرات بزرگتر و با اولويت‌تر بي‌توجه مي‌شويم امر به معروف بيشتر جنبه شكلي پيدا مي‌كند و از اهداف دين دور مي‌ماند.
انتهاي پيام