محمد ميرشكرايي: رفتارهاي سنتي با متحول شدن ساختار جامعه فراموش مي‌شوند
رييس پيشين پژوهشكده‌ي مردم‌شناسي سازمان ميراث فرهنگي معتقد است: با متحول شدن ساختار جامعه، رفتارها و ابزارهاي سنتي نيز متحول مي‌شوند، روبه فراموشي مي‌روند و سرانجام نابود مي‌شوند. محمد ميرشكرايي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) ادامه داد: سنت‌هايي كه جنبه‌ي رفتاري به‌دنبال دارند، به ساختار و مجموع شرايط جامعه بازمي‌گردند. زماني كه ساختار جامعه متحول مي‌شود، خودبه‌خود بسياري از رفتارها و ابزارهاي سنتي نيز متحول مي‌شوند. او با تأكيد بر اين‌كه رفتارهاي سنتي را نمي‌توان به‌زور در جامعه زنده نگه داشت، اظهار كرد: عناصر ناملموس فرهنگ، سيال‌اند و چيزهايي نيستند كه بتوان آن‌ها را جز به‌صورت قالبي نگه داشت. سنت در قالب الزامات جامعه پديد مي‌آيد، تداوم مي‌يابد و ماندگار مي‌شود. با اين وجود، با توجه به تحول ساختار جامعه و الزامات و شرايط ايجادشده در جامعه، آن‌ها به‌تدريج از بين مي‌روند. وي با اشاره به نام‌گذاري آخرين روز از هفته‌ي ميراث فرهنگي تحت عنوان «ميراث فرهنگي و آب» در تعريف اين عنوان گفت: همه‌ي عناصر گوناگوني كه به نحوي در حوزه‌ي فرهنگ قرار مي‌گيرند، در اين تعريف مي‌توانند جا داشته باشد و آب نيز شامل اين بخش مي‌شود. او بيان كرد: آنچه در فرهنگ ما مانند صورت‌هاي مادي، سنت‌ها و رسم‌هاي رفتاري به آب مربوط مي‌شود، به اصطلاح يونسكو ميراث ناملموس يا معنوي مانند مراسم، باور‌ها و اعتقادات هستند. در واقع، در طبقه‌ي دو شاخه‌اي ميراث ملموس و ناملموس يعني آنچه صورت جمعي، رفتاري و باوري دارد، ميراث فرهنگي آب را شامل مي‌شود كه با توجه به وضعيت پيش رو به مرور فراموش مي‌شوند. وي ادامه داد: تحولات اجتماعي، بخصوص بر آنچه كه صورت رفتاري، باوري و اعتقادي دارد، اثر مي‌گذارد. در دنياي امروز اين قبيل مسائل با دريافت‌هاي فني به‌روز قدري حل شده است، مثلا با از بين رفتن بيشتر قنات‌ها، اكنون از آب چاه استفاده مي‌شود. به همين دليل، به‌مرور سنت‌هاي مربوط به قنات نيز از بين مي‌رود و به فراموشي سپرده مي‌شود. اين ايران‌شناس تأكيد كرد: طبيعي است در دوره‌ي پيشرفت تكنولوژي، بسياري از چيز‌ها جايگزين سنت‌هاي قديمي شود و جاي تأسف است كه عناصر فرهنگي خود را در اين زمينه به‌تدريج از دست داده‌ايم. ميرشكرايي گفت: اگر حفظ و احيا در اين قبيل موارد از بين برود، شرايط آن تغيير مي‌كند و زنده كردن آن سنت‌ها پس از فراموشي، ديگر عملي نيست؛ ولي آنچه را كه مانند سازه‌هاي محكم بنا‌ها و ابزار‌ها صورت جسماني دارد، مي‌توان شناخت و از آن‌ها به‌عنوان سمبل‌هايي در جايگاه‌هاي مختلف استفاده كرد. سنت‌ها خودبه‌خود فراموش مي‌شوند و بعد از فراموشي، نسل‌هاي بعدي حتا اطلاعي از وجود چنين سنت‌هايي ندارند. او بازسازي ميراث‌هاي مربوط به آب در صورت باقي ماندن آن‌ها را راهكاري براي حفظ اين ميراث معنوي دانست و افزود: سنت‌هاي رفتاري را حتا به‌زور مي‌توان حفظ كرد يا از آن‌ها، مستنداتي تهيه كرد و به‌گونه‌اي آن‌ها را نمايش داد. انتهاي پيام