قلعه‌ي ايراج؛ پناهگاه مردم در دوره‌هاي مختلف تاريخي
قلعه‌ي «ايراج» باقي‌مانده از قرن چهارم هجري قمري، بي‌شباهت به خانه‌هاي هگمتانه در همدان نيست. به گزارش خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، قلعه‌ي روستاي ايراج از توابع شهرستان نايين اصفهان روي تپه‌اي در وسط بافت قديم و مشرف به دشت قرار گرفته و از بناهاي قديمي ايراج است كه دست كم سه طبقه داشته و تا 40 سال پيش، از اتاق‌هاي آن به‌عنوان مكتب‌خانه و موارد ديگر استفاده مي‌شده است. اين قلعه چهار برج در چهار گوشه‌ي داشته كه دو برج آن تقريبا سالم مانده است. همچنين دو راهرو طويل و باريك شرقي ـ غربي در دو طرف بنا وجود دارد. از آنجا نيز به همه‌ي اتاق‌ها، هال مركزي و برج‌ها راهروهايي وجود دارد. دو در بزرگ و يك چاه آب نيز از ديگر بخش‌هاي ديدني و جذاب قلعه است. مصالح به كار رفته در ساخت اين قلعه، خشت خام و گل است؛ ولي تاريخ دقيقي از ساخت آن در دست نيست. با اين وجود، براساس گفته‌ها و نوشته‌ها اين قلعه يكي از قلعه‌هاي متعلق به دوره‌ي اسماعيليه در قرن چهارم هجري قمري است كه در دوران قاجار بازسازي شده و تا زماني كه اين قلعه مورد استفاده بوده است، مردم روستا نيز هنگام خطر و حمله‌ي راهزنان در آن پناه مي‌گرفتند، اما بعدها مقر يك ياغي به نام «رمضان‌خان باصري» شد. از روستاي «ايراج» در متون قرون سوم و چهارم هجري قمري با نام «ادا» و «ارابه» ياد شده است و مردم خوري (خور و بيابانك كنوني) به آن «ايرا» مي‌گويند. ايراج قلعه‌اي قديمي دارد كه روي ارتفاعي در روستا واقع شده است و در سال 1327 هجري قمري در درگيري بين قواي دولتي با «رمضان‌خان باصري» بخشي از آن آسيب ديد. يك دوست‌دار ميراث فرهنگي در روستاي ايراج به خبرنگار ايسنا گفت: قلعه‌ي قديمي اين روستا هر چند نخستين جايي است که گردشگران را جذب مي‌کند و در نوروز، روزانه بيش از چندصد گردشگر از آن ديدن مي‌کنند، اما متأسفانه به اين مکان هيچ توجهي نمي‌شود و با هر باد و باران، قلعه فرسوده‌تر مي‌شود. محمدتقي اشرف افزود: قلعه‌ي ايراج به توجه فوري مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي نياز دارد. انتهاي پيام