سال 1388 آخرين نفسهايش را ميكشد؛ مثل خيليها كه در اين سال، آخرين نفسهايشان را كشيدند و اين سال، آخرين سال زندگيشان شد.
به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، امسال دنياي ادبيات ايران هم چهرههايي را از دست داد؛ از پيشكوتهايي چون بيژن ترقي، رضا سيدحسيني، محمدامين رياحي، محمد حقوقي، مهدي آذريزدي، اسماعيل فصيح، مهدي سحابي، محمود شاهرخي، خسرو فرشيدورد، محمد ايوبي و جعفر كوشآبادي گرفته تا برخي چهرههاي جوان.
نخستين خبر درگذشت به مسعود شکوئي - شاعر، نويسنده و پژوهشگر - متعلق بود كه 25 فروردينماه به دليل ايست قلبي در منزل خود و در حين انجام مطالعه دار فاني را وداع گفت و در قطعهي هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد.
شكوئي علاوه بر نگارش چندين مجموعهي شعر و رمان، به عنوان نويسنده و پژوهشگر در حوزههاي مختلف فعاليت ميكرد و چندين فيلمنامه نوشته است.
از فعاليتهاي او به تدريس در دانشگاههاي کشور از جمله دانشگاه شهيد بهشتي و چاپ مقالات و کتابهايي چون «طالع بازيافته» (رمان) و «سفر با شاعر» ميتوان اشاره کرد.
اما ارديبهشتماه با درگذشت بيژن ترقي، رضا سيدحسيني، غلامرضا صديق غريب و محمدامين رياحي همراه بود.
بيژن ترقي در سن 80سالگي از دنيا رفت. اين ترانهسراي پيشكسوت كه مدتها بود از بيماري رنج ميبرد، پنجم ارديبهشتماه در منزلش درگذشت و در كنار همكاران قديمياش علي تجويدي و پرويز ياحقي در قطعهي هنرمندان بهشت زهرا (س) آرام گرفت.
بيژن ترقي متولد 1308 بود و از ترانههايش به برگ خزان، آتش كاروان، تكدرخت، طاووس و سايه ميتوان اشاره كرد.
ترقي فعاليت ادبي خود را با استاداني چون ملكالشعراي بهار، اميري فيروزكوهي، نيما يوشيج و شهريار آغاز كرده بود و با هنرمندان و آهنگسازان نامي روزگار خود چون ابوالحسن صبا، رضا محجوبي، علي تجويدي، داريوش رفيعي و پرويز ياحقي همكاري نزديك داشت.
عزيز دولتآبادي متخلص به درويش دهم ارديبهشتماه در سن 87سالگي درگذشت و در مقرةالشعراي تبريز به خاك سپرده شد.
دولتآبادي متولد سال 1301 در تبريز بود و دكتري زبان و ادبيات فارسي داشت.
او به جز انتشار شعرهايش، چند ديوان را نيز تصحيح و منتشر كرده بود.
رضا سيدحسيني هم در سن 83سالگي دنياي ترجمه و ادبيات را تنها گذاشت. اين مترجم پيشكسوت 11 ارديبهشتماه در بيمارستان ايرانمهر از دنيا رفت و در قطعهي 88 هنرمندان در كنار بيژن ترقي به خاك سپرده شد.
رضا سيدحسيني 22 مهرماه سال 1305 در اردبيل بهدنيا آمد. ديپلم ارتباطات گرفت و سپس در فرانسه، در مدرسهي عالي ارتباطات به تحصيل مشغول شد. او كار ترجمه را از سن 16، 17سالگي با ترجمه از تركي قفقازي و تركي استانبولي شروع كرد و پس از آن، به ترجمه از زبان فرانسه پرداخت.
«مكتبهاي ادبي»، «رؤياي عشق» از ماكسيم گوركي، «لايم لايت» اثر چارلي چاپلين، «طاعون» آلبر كامو، «آخرين اشعار ناظم حكمت»، «ضدخاطرات» و «اميد» آندره مالرو، «در دفاع از روشنفكران» ژان پل سارتر و «آبروباخته»ي جك لندن، از جمله آثار اين مترجم پيشكسوتاند.
غلامرضا صديق غريب - شاعر و نويسنده - 12 ارديبهشتماه در سن 83سالگي درگذشت و در آرامگاه سرايندگان در محوطهي آرامگاه فردوسي به خاك سپرده شد.
صديق غريب از شاعران خراسان بود و از آثارش به «اخوانيهاي از مهدي اخوان ثالث و غلامرضا صديق» و کتاب «آبشار طلا» که آخرين اثرش است، ميتوان اشاره كرد.
محمدامين رياحي 25 ارديبهشتماه بر اثر كهولت سن و بيماري در بيمارستاني در تهران در سن 86سالگي از دنيا رفت و در قطعهي نامآوران در كنار افرادي چون علياصغر خبرهزاده، مسعود آذرنوش، احمد بورقاني و حسن ملكشاهي به خاك سپرده شد.
رياحي سال 1302 در خوي متولد شد. او از شاگردان ملكالشعراي بهار بود كه رسالهي دكتري خود را در رشتهي زبان و ادبيات فارسي با عنوان «تصحيح متن مرصاد العباد» زير نظر بديعالزمان فروزانفر به انجام رساند.
سالها رياست بنياد شاهنامه را بر عهده داشت و با كساني از جمله مجتبي مينوي، عباس زرياب خويي و احمد تفضلي همكار بود.
رياحي در طول فعاليتهاي علمي و فرهنگياش مسؤوليتهاي متعددي را برعهده داشت كه مهمترين آنها عبارتاند از: رايزني فرهنگي ايران در تركيه، وزير آموزش و پرورش، مسؤول كتابخانههاي كل كشور و مسؤول رسيدگي به كتابهاي درسي دانشآموزان.
او با نوشتن مقالهي «تربت شمس تبريزي كجاست؟»، جهانيان را با گنج نهفته در شهر خوي آشنا كرد.
همچنين «تاريخ خوي»، «سرچشمههاي فردوسيشناسي»، تصحيح «عالمآراي نادري» و چاپ ديوان رشيد ياسمي از فعاليتهاي رياحي هستند كه شعر هم ميگفت.
تيرماه هم با رفتن محمد حقوقي، مهدي آذريزدي و اسماعيل فصيح همراه شد.
محمد حقوقي در سن 72سالگي از دنيا رفت. اين شاعر و منتقد پيشكسوت كه در تهران سكونت داشت، هشتم تيرماه در بيمارستان خورشيد اصفهان درگذشت و در زادگاهش در قطعهي نامآوران باغ رضوان اصفهان در خاك آرام گرفت.
محمد حقوقي متولد سال 1316 در اصفهان بود. دورهي آموزشهاي دبستاني و دبيرستاني را در زادگاهش به پايان رساند. پيش از اينكه به تهران بيايد، تنها دو كتاب شعر با نام «زوايا و مدارات» و «فصلهاي زمستاني» را در اصفهان چاپ كرده بود و نه تنها به عنوان شاعر، كه به عنوان منتقد هم، همراه با چاپ مقالهها و نقدهايي در «جنگ اصفهان»، مجلهي «آرش» و مطبوعات مختلف مشهور شده بود؛ اما آنچه او را بيش از پيش شناساند، انتشار كتاب «شعر نو از آغاز تا امروز» بود.
آثاري از جمله دفترهاي شعر: «گنجشكها و گيلاسها» (شعرهاي عاشقانه)، «زوايا و مدارات»، «فصلهاي زمستاني»، «شرقيها»، «با شب با زخم با گرگ»، «گريزهاي ناگريز»، «خروس هزاريال»، «سطحهاي شعر در سطرهاي نثر» و «از صدا تا سكوت» (لاكپشتها)، و نيز «شعر و شاعران» (بررسي و تحقيقي دربارهي شعر شاعران معاصر) از او به جا ماندهاند.
مهدي آذريزدي كه همه او را با «قصههاي خوب براي بچههاي خوب» ميشناسند، 18 تيرماه در سن 87سالگي در بيمارستان آتيهي تهران از دنيا رفت و در خاك زادگاهش در حسينيهي خرمشاه يزد آرام گرفت.
مهدي آذريزدي به گواه شناسنامه متولد سال 1301 در خرمشاه يزد بود. آثاري از جمله «قصههاي خوب براي بچههاي خوب»، «قصههاي تازه از كتابهاي كهن»، «گربهي ناقلا»، «گربهي تنبل»، «مثنوي» (براي بچهها)، «مجموعهي قصههاي ساده» و تصحيح «مثنوي» مولوي (براي بزرگسالان) از او به يادگار ماندهاند.
اسماعيل فصيح 25 تيرماه در سن 75 سالگي در بيمارستان شركت نفت درگذشت و در قطعهي هنرمندان بهشت زهرا (س) آرام گرفت.
فصيح دوم اسفندماه سال 1313 در محلهي درخونگاه تهران (شهيد اكبرنژاد فعلي ـ نزديك بازار تهران) متولد شد. او در سال 1359 با سمت استاديار دانشكدهي نفت آبادان بازنشسته شد.
از آثار او اين عنوانها هستند: رمانهاي «شراب خام»، «دل كور»، «داستان جاويد»، «ثريا در اغما»، «درد سياوش»، «زمستان 62»، «فرار فروهر» و «بازگشت به درخونگاه»؛ مجموعههاي داستان «خاك آشنا»، «ديدار در هند»، «عقد و داستانهاي ديگر» و «نمادهاي مشوش»؛ و ترجمههاي «وضعيت آخر»، «بازيها»، «استادان داستان»، «رستمنامه» و « خودشناسي به روش يونگ».
محمد شيرواني - مصحح، محقق و كتابدار - ديگر چهرهاي بود كه در تيرماه درگذشت.
شيرواني در سن 84سالگي از دنيا رفت و خبر درگذشتش مدتي بعد انتشار يافت.
علي نجفي - شاعر نيشابوري - 18 مردادماه به علت سكتهي قلبي از دنيا رفت و پيكر او در قبرستان فرمك در كنار يغما به خاك سپرده شد.
از علي نجفي متولد سال 1343، پيشتر، مجموعهي «ضربالمثلهاي نيشابور» منتشر شده بود. شعرهاي او نيز در نشريهها انتشار يافته بود.
مهدي اباسلط - نويسنده و فيلمساز جوان - 20 مردادماه بر اثر ايست قلبي درگذشت.
اباسلط متولد 28 آذرماه سال 1360 و دانشآموختهي سينما بود و از جمله آثار او به فيلمهاي «خنگآباد» و «مسعود كيميايي عاشق» ميتوان اشاره كرد. نمايشنامهي «سادگي منو ببخش كيارستمي» او هم چندي پيش منتشر شد.
عبدالحسين شريفيان - مترجم و داستاننويس - 26 مردادماه در سن 83سالگي در بيمارستان كسري درگذشت.
شريفيان متولد سال 1305 در بوشهر بود و از او حدود 50 کتاب ترجمه و هشت يا نه داستان کوتاه به چاپ رسيده است.
از جمله ترجمههايي كه از اين مترجم منتشر شدهاند، به اين آثار ميتوان اشاره كرد: «اساطير جهان: داستانها و حماسهها» دانا روزنبرگ، «ايزابل»، «سمفوني کليسايي» و «سردابهاي واتيکان» آندره پل گيوم ژيد، «خوشههاي خشم» جان ارنست اشتاين بک، «سرزمين نابينايان» و «ماشين زمان» هربرت جورج ولز و «دميان» هرمان هسه.
همايون صنعتيزاده چهارم شهريورماه امسال پس از يك دوره بيماري درگذشت و در شهر لالهزار بردسير كرمان به خاك سپرده شد.
او متولد سال 1304 در تهران و پدرش از اولين نويسندگان رمان ايراني بود. همچنين بنيانگذار چاپخانهي افست در ايران، کاغذ پارس و مدير انتشارات فرانکلين بود.
«تاريخ کيش زرتشت»، «چکيدهي تاريخ کيش زرتشت» و «پس از اسکندر گجسته» از مري بويس، «جغرافياي تاريخي ايران» ويلهلم بارتولد، «جغرافياي استرابو، سرزمين زير فرمان هخامنشيان»، «تاريخ سومر» ادوارد وولي، «ايران در شرق باستان» ارنست هرتسفلد، «علم در ايران باستان»، مجموعهي مقالات، «تاريخ هند» روميلا تاپار و پرسيوال اسپير، «تأثير علم بر انديشه» (رابطهي علم و دين) ريچارد فاينمن و «جغرافياي اداري هخامنشي» آرنولد توينبي از جمله آثار منتشرشدهي همايون صنعتيزاده هستند.
غلامحسين مرزآبادي - استاد زبان و ادبيات فارسي - 15 مهرماه در سن 88سالگي در منزلش از دنيا رفت و روز پنجشنبه (16 مهرماه) در قطعهي نامآوران بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد.
غلامحسين مرزآبادي متولد سوم ديماه سال 1310 در تبريز، استاد بازنشسته از دانشگاه تبريز بود و در سال 67 از طرف دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز دعوت به كار شد. او همچنين در دانشگاههاي ديگري از جمله دانشگاه امام علي (ع) و دانشگاه جامع علمي كاربردي به تدريس درسهاي نقد ادبي، تاريخ ادبيات و مكتبهاي ادبي پرداخت.
«سابقهي زبان دري در آذربايجان» به همراه مقالههاي متعددي دربارهي ادبيات از جمله آثار منتشرشدهي اوست.
مهدي سحابي - مترجم، نقاش و داستاننويس - 18 آبانماه در سن 66سالگي بر اثر سكته در پاريس از دنيا رفت و در قطعهي هنرمندان در كنار افرادي همچون خسرو شكيبايي و امير قويدل آرام گرفت.
سحابي كه همگان او را با ترجمهي اثر معروف مارسل پروست يعني رمان هشتجلدي «در جستوجوي زمان ازدسترفته» ميشناسند، متولد سال 1322 در قزوين بود. پس از طي دورهي دبيرستان در شهر تهران و ورود به دانشكدهي هنرهاي زيباي دانشگاه تهران در رشتهي نقاشي، با گذشت مدتي، تحصيل را نيمهكاره رها كرد و براي تحصيل در رشتهي كارگرداني سينما به ايتاليا رفت. تسلط او به زبانهاي ايتاليايي، فرانسوي و انگليسي سبب شده بود كه نويسندگان متفاوتي را به ايرانيها معرفي كند.
«ديويد كاپرفيلد» چارلز ديكنز، «بارون درختنشين» ايتالو كالوينو، «انقلاب مكزيك» ماريو دميكلي، «مرگ آرتيو كروز» كارلوس فوئنتس، «در جستوجوي زمان از دسترفته» و «خوشيها و روزها»ي مارسل پروست، «همه ميميرند» سيمون دوبووار، «مزدك» موريس شيماسكو، «تقسيم» پيرو كيارا، «كوه خدا»ي اري دكوما، «تربيت احساسات» گوستاو فلوبر و «مرگ قسطي» فردينان سلين از جمله آثاري هستند كه در كارنامهي ترجمهي سحابي به ثبت رسيدهاند.
او همچنين در حوزهي تأليف آثاري را خلق كرده است كه رمانهاي «ناگهان سيلاب» و « پيچك كاغذي» به همراه مجموعهي داستان «خيابان مارگوتا شمارهي 110» از جملهي آنها هستند.
هنر نقاشي و برپايي چند دوره نمايشگاه در ايران و ديگر كشورها از ديگر فعاليتهاي مهدي سحابي به شمار ميروند.
محمود شاهرخي 24 آبانماه در سن 82سالگي در بيمارستان عرفان درگذشت و در مقبرهي فرهيختگان ادب بهشت زهرا (س) روبهروي قطعهي هنرمندان در كنار آرامگاه افرادي همچون مجتبي مينوي، مهرداد اوستا، صفا لاهوتي، جواد معروفي، محمدعلي مرداني، سپيده كاشاني، محمدعلي اميرجاهد و احمد زارعي به خاك سپرده شد.
شاهرخي متولد سال 1306 در بم از توابع كرمان بود. اين شاعر پيشكسوت نزديك به 80 نفر از منسوبانش را در زلزلهي بم از دست داده بود و ميگفت، همين موضوع سبب تشديد بيمارياش شده است.
او آثار متعددي را منتشر كرده است كه از آن جمله به «در غبار كاروان»، «شميمي از گلزار معرفت» (نوشتههاي عرفاني)، «ترجيعات توحيدي»، «تجلي جمال و جلال در آيينهي وجود امام حسين (ع)»، «كيمياي مراد» توسل به حضرت بقيهالله (عج)، «آخرين يادگار بر صحيفهي روزگار» و همچنين كتابي دربارهي «منطقالطير» عطار نيشابوري ميتوان اشاره كرد.
شهرام شيدايي - شاعر و مترجم - به دليل ابتلا به سرطان مري، در سن 42سالگي دوم آذرماه درگذشت.
شيدايي متولد سال 1346 بود و از آثارش به اين موارد ميتوان اشاره كرد: «آتشي براي آتشي ديگر»، مجموعهي شعر، «آدمها روي پل»، منتخب شعرهاي ويسوا شيمبورسکا، ترجمه به همراه مارک اسموژنسکي و چوکا چکاد، «شايد ديگر نتوانم بگويم»، ترجمهي شعرهاي صالح عطايي (بلکه داها دئينمهديم) به همراه چوکا چکاد، «ثبت نام از کساني که سوار کشتي نشدهاند»، مجموعهي داستان از هشت نويسندهي ايراني، گردآوري، «پناهندهها را بيرون ميکنند»، مجموعهي داستان، «خنديدن در خانهاي که ميسوخت»، مجموعهي شعر، و «رنگ قايقها مال شما»، ترجمهي مجموعهي آثار اورهان ولي.
خسرو فرشيدورد 9 ديماه در خانهي سالمندان نيکان از دنيا رفت و خبر درگذشتش چند روز بعد از مرگ، انتشار يافت.
فرشيدورد سال 1308 در ملاير به دنيا آمد. در سال 1342 با پاياننامهاي با عنوان «قيد در زبان فارسي و مقايسهي آن با قيود عربي و فرانسه و انگليسي» دکترياش را گرفت.
خسرو فرشيدورد از سال 1343 در دانشگاه اصفهان تدريس كرد و در سال 1347 به دانشگاه تهران آمد و از آن پس تا هنگام بازنشستگي، استاد دانشگاه تهران بود.
تخصص اصلي خسرو فرشيدورد، دستور زبان و نگارش فارسي بود و در نقد ادبي و سبکشناسي نيز صاحبنظر بود.
از او علاوه بر مقالات متعدد، بيش از 16 عنوان کتاب در همين زمينهها و همچنين دو مجموعهي شعر با عنوانهاي «حماسهي انقلاب» و «صلاي عشق» به جاي مانده است.
محمد ايوبي 19 ديماه در سن 67سالگي در بيمارستان ابن سينا درگذشت و در قطعهي هنرمندان در كنار هنرمنداني چون مهدي سحابي، نيكو خردمند، جمشيد لايق و فرامرز پايور به خاك سپرده شد.
ايوبي متولد سال 1321 در اهواز بود. رمانهاي «راه شيري»، «سفر تا سرطان مغول»، سهگانهي «آواز طولاني جنوب»، مجموعهي داستان «مراثي بيپايان» و رمان «روز گراز» از جمله آثار منتشرشدهي او هستند.
جعفر كوشآبادي هم در سن 68سالگي درگذشت. اين شاعر كه در سالهاي اخير به سرطان مبتلا بود و چند بار مورد عمل جراحي قرار گرفته بود، دوم بهمنماه در منزلش از دنيا رفت و در قطعهي دوم بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد.
كوشآبادي متولد سال 1320 بود و از كتابهاي منتشرشدهاش به «سفر با صداها»، «ساز ديگر»، «اژدهاي سياه»، «چهار شقايق»، «منظومهي كوچكخان» و «در آينه» ميتوان اشاره كرد.
فهيمه محبي - رييس دايرةالمعارف تشيع - چهارم بهمنماه در سن 76سالگي درگذشت.
محبي رييس انتشارات شهيد محبي بود که از سال 58 با سرمايهي همسر شهيدش، دايرةالمعارف تشيع را با عشق به اهل بيت (عليهمالسلام) تأسيس کرده بود.
همسر فهيمه محبي اولين خلبان قبل از انقلاب بود که در جنگ به شهادت رسيد و سعيد محبي (فرزند او) نيز که تا 18سالگي در خارج از کشور به تحصيل مشغول بود، با آغاز جنگ تحميلي به ايران آمد و در ماههاي اول دفاع مقدس در جبهههاي جنگ به شهادت رسيد.
محبي با اينکه بيش از يک سال از سرطان خون رنج ميبرد؛ ولي تا آخرين روزهاي عمر در دفتر کارش (دايرةالمعارف تشيع) حاضر ميشد و پيگير مقالات پژوهشگران بود.
رضا رحيمي - شاعر و پژوهشگر - 19 بهمنماه در تهران بر اثر گازگرفتگي جان خود را از دست داد و در ارسنجان به خاك سپرده شد.
رحيمي متولد سال 1343 در ارسنجان فارس بود و از سال 1365 كار ادبي را به صورت حرفهيي آغاز كرده بود.
شعرهاي او با موضوع دفاع مقدس در بسياري از نشريات به چاپ رسيده بود. همچنين در
سالهاي اخير بيشتر وقت خود را صرف پژوهش چاپنشدهاي دربارهي زمينههاي اجتماعي هنر در دوران قاجار كرده بود.
محسن ابراهيم - مترجم - بر اثر سكتهي قلبي و در سن 58سالگي در منزلش درگذشت و در قطعهي هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد.
اين مترجم كه فعاليت عمدهاش بر ادبيات ايتاليايي متمركز بود، داستانهاي زيادي از جمله آثار دينو بوتزاتي را به فارسي برگردانده كه در همين زمينه نيز موفق به كسب جايزههايي شده بود.
ابراهيم كه ليسانس طراحي صحنهي نمايش را از ايتاليا دريافت كرده بود، علاوه بر كار ترجمه، به ماكتسازي و طراحي صحنهي نمايش، روزنامهنگاري و خبرنگاري در فصلنامهي «هنر» و ماهنامهي «آموزش هنر» نيز اشتغال داشت.
محسن ابراهيم متولد سال 1330 و فارغالتحصيل از آكادمي هنرهاي زيباي رم در سال 1357 بود. او در دانشگاه صحنهآرايي تئاتر خوانده؛ اما علاقهاش به ادبيات و ترجمه، او را به اين وادي كشانده بود. فعاليتش را در اين حوزه با ترجمه و انتشار كتابهاي «فضيلتهاي ناچيز» و «خانه و شهر» ناتاليا گينزبورگ آغاز ميكند و در ادامه به ترجمهي آثار ديگري از جمله: «ادبيات و نويسندگان معاصر ايتاليا» ميپردازد كه در سال 1999 برندهي اول جايزهي ملي ايتاليا شد. «شصت داستان» و «صحراي تاتارها» اثر دينو بوتزاتي از ديگر آثار اوست كه در سال 2001 برندهي جايزهي اول مركز مطالعات آثار بوتزاتي شد.
او همچنين در كارنامهي خود ترجمهي «كولومبره و پنجاه داستان ديگر» را از بوتزاتي دارد.
در آخرين روزهاي سال هم محمد خوانساري در سن 88سالگي از دنيا رفت و در قطعهي نامآوران بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد.
اين استاد بازنشستهي دانشگاه تهران و عضو پيوستهي فرهنگستان زبان و ادب فارسي پس از يک دوره بيماري، سيزدهم اسفندماه پس از جراحي ناموفق روده درگذشت.
خوانساري متولد سال 1300 در اصفهان بود. در فاصلهي سالهاي 1320 تا 1323 در رشتهي فلسفه و علوم تربيتي دانشسراي عالي تهران تحصيل كرد. همچنين يك مدرك كارشناسي در رشتهي زبان و ادبيات فارسي از دانشكدهي ادبيات دانشگاه تهران گرفت.
در فاصلهي سالهاي 1329 تا 1332 تمام درسهاي دكتري زبان و ادبيات فارسي را در همين دانشكده گذراند و سال 1340 در رشتهي منطق و فلسفه از دانشگاه سوربن فرانسه دكتري گرفت.
از جمله آثار او به اين موارد ميتوان اشاره كرد: «صرف و نحو و اصول تجزيه و تركيب»، «منطق صوري»، «مختارات من الادب الحديث» (با همكاري مرحوم دكتر محمد خزائلي)، و «فرهنگ اصطلاحات منطقي» (به انضمام واژهنامهي فرانسه و انگليسي)، كه جلد اول و دوم «منطق صوري» بيش از 20 مرتبه تجديد چاپ شدهاند.
انتهاي پيام