درحالي‌كه مسؤولان سازمان هواپيمايي كشور پيش از اعزام حجاج قول دادند كه حج امسال كم‌ترين تأخيرها را داشته باشد، اما پروازهاي نخست با تأخيرهاي چندساعته مواجه شدند. البته اكنون به گفته‌ي مسؤولان سازمان حج و زيارت، وضعيت پروازها به حالت عادي برگشته است.
به گزارش خبرنگار بخش حج و زيارت خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درست زماني كه رضا نخجواني ـ رييس سازمان هواپيمايي كشور ـ در مراسم بدرقه‌ي نخستين زائران اعزامي به حج، تأكيد كرد كه تمام دست‌اندركاران هواپيمايي تلاش مي‌كنند، تأخيرهاي حج امسال كم‌تر شود، نخستين پرواز زائران از فرودگاه مهرآباد تهران با سه‌ساعت تأخير انجام شد و دليل آن را نقص فني و طولاني شدن مراسم بدرقه زائران عنوان كردند؛ ولي مشكل پروازهاي حج به همين جا ختم نشد، چون هنگامي كه اين زائران به مقصد، يعني مدينه رسيدند، به‌خاطر ازدحام جمعيت در فرودگاه اين شهر مجبور شدند، چندساعتي را هم در هواپيما منتظر بمانند.
تأخير پروازها در فرودگاه‌هاي كشور و معطلي در فرودگاهاي مدينه تا چند روز پس از آغاز عمليات حج هم‌چنان ادامه داشت. اين درحالي بود كه فرهاد پرورش ـ مديرعامل هما ـ انتظار داشت، با كاهش تعداد زائران، مدت زمان تأخيرهاي امسال كم‌تر شود.
پرورش گفته بود، ما هميشه برنامه‌ريزي مي‌كنيم تا هواپيماهاي مناسب و جايگزين داشته باشيم؛ اما گاهي پروازها با مشكل جوي مواجه مي‌شوند. البته اگر هواپيماهاي ما به‌موقع از ايران به عربستان پرواز كنند، ميزان اين تأخيرها كم‌تر مي‌شود.
آيت‌الله ري‌شهري ـ سرپرست حجاج ايراني ـ بارها در سخنراني‌هاي خود تأكيد كرده بود كه برنامه‌ريزي حج امسال بايد به‌گونه‌اي باشد كه تأخيرها به حداقل برسند، بخصوص در برگشت كه زائران خسته شده‌اند و اگر تأخيري هم ايجاد شد، ترتيبي دهند كه زائران پذيرايي شوند، چون پاسخ‌گو بودن مهم است.
اگرچه مسؤولان حج و زيارت گفته‌اند، اكنون تأخير پروازها كم‌تر شده و وضعيت فرودگاه مدينه بهتر شده است؛ اما تأخير پروازها و محدوديت در فرودگاه‌هاي مورد استفاده‌ي زائران در عمره و حج هر سال، جزو عمده‌ترين مشكل‌ها به‌شمار مي‌آيد كه معمولا زائران را نگران و خسته مي‌كند و علاج جدي ندارد، چون صنعت هوايي ايران به گفته‌ي مسؤولان هواپيمايي كشور، تحريم است و چندسالي است كه حج در فصل سرما و بارش‌ها برگزار مي‌شود. هم‌چنين فرودگاه‌هاي عربستان كوچك‌اند و سال‌هاست كشورهاي ديگر، بخصوص ايران براي افزايش ظرفيت اين سالن‌ها تقاضا مي‌دهند؛ اما با وجود افزايش تعداد زائران در هر سال، اقدام جدي نمي‌شود. از سوي ديگر، عربستان تصميم گرفته است، با هدف ارتقاي امنيت داخلي از تمام زائران انگشت‌نگاري كند؛ اما سالن‌هاي فرودگاهي اين كشور گنجايش زيادي براي پذيرش زائران ندارند.
عبدالله نصيري ـ مدير روابط عمومي سازمان حج و زيارت ـ در تشريح آخرين وضعيت پروازهاي زائران، به خبرنگار ايسنا گفت: اكنون وضعيت پروازها بهتر شده است. ما نمي‌دانيم شركت‌هاي هواپيمايي براي جبران تأخيرها، از پروازهاي جانشين استفاده مي‌كنند يا خير؛ اما به‌نظر مي‌رسد اين كار را انجام مي‌دهند، چون ميزان تأخيرها در روزهاي گذشته كم‌تر شده است.
او درباره‌ي محدوديت‌هاي فرودگاه مدينه نيز اظهار كرد: در روزهاي نخست اعزام زائران به مدينه، سيستم كنترل گذرنامه‌ي فرودگاه اين شهر مختل شده بود. بنابراين برخي پروازها حتا تا يك شبانه‌روز در فرودگاه معطل مي‌ماندند؛ اما براساس آخرين مكالمه‌ي تلفني كه با رييس سازمان حج و زيارت داشتم، به‌نظر مي‌رسد، اوضاع اين فرودگاه بهتر شده است.
علاوه بر مسأله‌ي تأخير پروازهاي حج امسال، معطلي در فرودگاه مدينه در آغاز عمليات اعزام، موضوع ديگري است كه نخست گمان مي‌رفت، با توجه به شيوع آنفلوآنزاي نوع «آ» و كاهش تعداد حجاج امسال، وضعيت فرودگاه‌ها و ميزان معطلي‌ها هنگام كنترل گذرنامه و بار كم‌تر شود؛ اما امسال نه‌تنها اين اتفاق نيفتاد، بلكه ميزان معطلي‌ها و تأخيرها از همان روزهاي نخست بالا بود. به‌طوري كه برخي زائران مجبور مي‌شدند، چهار پنج ساعت در هواپيما منتظر بمانند تا سالن‌هاي اين فرودگاه از حجاج ديگر كشورها خالي شود. اين درحالي بود كه زائران حتا اجازه‌ي خروج از هواپيما را نداشتند و مجبور بودند، ساعت‌ها در محيطي بسته معطل بمانند و حتا در زمان پياده شدن هم ساعت‌هاي زيادي به‌خاطر انگشت‌نگاري و چهره‌نگاري معطل شوند.
آيت‌الله ري‌شهري در ديدار با عوامل اجرايي حج، هيأتي را براي پي‌گيري اين موضوع مأمور كرد. هم‌چنين مسؤولان سازمان حج و زيارت به رايزني با مقامات عربستاني پرداختند تا ناكارآمدي سيستم رايانه‌يي فرودگاه مدينه رفع شود. البته به گفته‌ي رييس سازمان حج و زيارت، اكنون وضعيت فرودگاه مدينه به حالت عادي برگشته است.
با اين حال، هنوز زمان اعزام برخي كاروان‌ها جابه‌جا مي‌شود تا آن‌ها با معطلي و تأخير كم‌تري در مبدأ و مقصد مواجه شوند.
تأخيرها و معطلي‌ها در آغاز اعزام‌ها در شرايطي اتفاق مي‌افتند كه به گفته‌ي مسؤولان سازمان هواپيمايي كشور، عربستان امسال در فرودگاه جده به‌خاطر تعميرها، محدوديت‌هايي را ايجاد كرده است و از ميان 10 مجوز پروازي كه هر سال براي پروازهاي برگشت صادر مي‌كرد، امسال فقط براي سه پرواز در روز مجوز داده است. با اين اوضاع، مسؤولان انتظار دارند برگشت حجاج كمي طولاني و با مشكل همراه شود. البته سازمان حج و زيارت اعلام كرده است، براي اين مسأله آمادگي دارد؛ ولي با مقامات عربستان نيز براي رفع اين مشكل رايزني مي‌كند.
انتهاي پيام