اشاره:
كيفيت مطالعات پشتيبان اسناد توسعه، نقش بسيار پراهميتي در قابليت‌هاي اين اسناد دارد؛ اين مطالعات از منظر كاربردي و نظري مباني شكل گيري اسناد توسعه را تدارك مي‌بينند و اهداف و جهت‌گيري‌هاي اصلي آن‌ها را تعيين مي‌كنند.
 بررسي وضعيت موجود، نقاط قوت و ضعف درون بخش و فرصت‌هاي و تهديدات محيط پيراموني (SWOT) يكي از مهم‌ترين مطالعات پشتيبان برنامه‌هاي توسعه است.
آن‌چه كه درپي مي‌آيد تحت عنوان بسته پيشنهادي آب، كشاورزي و منابع طبيعي است كه  توسط  دبيرخانه ستاد برنامه‌ي چهارم توسعه در موسسه‌ي پژوهش‌هاي برنامه‌ريزي و اقتصاد كشاورزي براي تنظيم برنامه‌ي پنجم توسعه در بخش كشاورزي تدوين شده است. در بخش‌هاي پيشين اين گزارش به بيان وضعيت موجود كشور در بخش‌هاي مختلف كشاورزي و منابع طبيعي، تحليل وضعيت موجود و بيان نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها، تهديدها و تحليل چشم انداز آينده و موقعيت محصولات كشاورزي در ايران و جهان پرداخته ‌شد. در هفتمين بخش از اين گزارش به بيان  وضعيت مصرف و توليد پروتئين حيواني در جهان و ايران پرداخته مي‌شود.

سرويس مسائل راهبردي ايران(isnakeshavarzi@yahoo.com) ضمن تقدير از استقبال موسسه‌ي پژوهش‌هاي برنامه‌ريزي و اقتصاد كشاورزي از تعامل با دانشگاهيان و افكار عمومي آمادگي خود را براي انعكاس پيشنهادات و انتقادات استادان، پژوهشگران، دانشجويان، فعالان بخش كشاورزي و مديران و سياست‌گذاران بخش در بررسي اين مطالعات اعلام كرده و اظهار اميدواري مي‌كند ايجاد يك عرصه‌ي‌ عمومي براي گفت وگوي دانشگاهيان و حرفه‌مندان با مديران و سياست‌گذاران ضمن مستندسازي تاريخ سياست‌گذاري و نظارت عمومي بيشتر بر فرآيند سياست‌گذاري عمومي، موجب طرح ديدگاه‌هاي جديد و ارتقاي كيفيت فرآيند سياست‌گذاري درهر حوزه شود.

گفتني‌ست سرويس مسائل راهبردي ايران پيش از اين مطالعات SWOT انجام گرفته در 19 زير بخش كشاورزي كه براي تنظيم برنامه‌ي توسعه چهارم توسعه در همين موسسه انجام گرفته بود را منتشر كرده است. اين مطالعات با عنوان مجله SWOT در زيربخش‌هاي كشاورزي (براي مشاهده متن كامل خبر كليك كنيد) منتشر شد.

سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان ايران، همچنين، گزارش مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات متعدد ديگري در بررسي پيشينه سياست‌گذاري در بخش كشاورزي، مفاهيم مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي و سياست‌هاي توسعه‌ي بخش از منظر اقتصادي و فني منتشر كرده است. خوانندگان گرامي، مي‌توانند گزارش مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات پيش گفته را در اخبار و مجلات الكترونيكي كه در بخش اخبار مرتبط اين خبر آمده است، ملاحظه كنند.

وضعيت مصرف و توليد پروتئين حيواني در جهان و ايران:
طبق آخرين آمارهاي ارائه شده در سايت سازمان خوار و بار كشاورزي ملل متحد، بالاترين سرانه مصرف پروتئين حيواني در سال 2003 در جهان مربوط است به كشور ايسلند با 87 گرم مصرف سرانه و به دنبال آن كشور فرانسه با 76 گرم آمريكا،‌ سوئد و اسپانيا با 73 گرم در رده‌هاي بعدي قرار دارند.
اين در حالي است كه كشورهاي در حال توسعه با متوسط مصرف 21 گرم در روز نسبت به متوسط مصرف جهاني با 29 گرم در روز و كشورهاي توسعه يافته با 57 گرم در روز از مصرف پايين‌تري برخوردار هستند. در كشورهاي منطقه نيز قزاقستان با مصرف روزانه 43 گرم در روز در صدر جدول و پاكستان و ايران با 22 گرم در روز در قعر جدول قرار دارند.

توليد گوشت:
در سال 2007 چين با توليد 90577183 تن گوشت داراي رتبه اول در جهان بوده است و به دنبال آن كشورهاي آمريكا،‌ برزيل، آلمان و هند به ترتيب با توليد 41809367 تن، 20081500 تن، 7052835 تن و 6322150 تن در رده‌هاي بعدي جاي دارند. در منطقه نيز ايران با 2323280 تن توليد در رده 21 جهان و رتبه نخست در منطقه را دارا مي‌باشد.

توليد شير:
در سال 2007 كشور هند با توليد 102923000 تن شير داراي رتبه اول در جهان بوده است و به دنبال آن كشورهاي آمريكا، چين، پاكستان و روسيه به ترتيب با توليد 84189067 تن، 37113095 تن، 33230000 تن و 32206000 تن در رده هاي بعدي جاي دارند. همچنين ايران با 7595500 تن توليد در رده 21 جهان و رتبه سوم در منطقه بعد از پاكستان و تركيه قرار دارد.

 

 

شيلات و آبزيان:
بر اساس آمار به دست آمده ميزان آبزي‌پروري و صيد در جهان در سال 2006 ميلادي به ترتيب برابر 6607 و 9301 ميليون تن مي‌باشد كه اين رقم در ايران برابر 154 و 421 هزار تن است. سهم ايران در توليد انواع آبزيان در خاورميانه حدود 562 هزار تن است كه در مقام اولين توليد كننده آبزيان در سال 2006 در خاورميانه است.
در بين كشورهاي همسايه خاكي ايران با 562 هزار تن بعد از كشورهاي تركيه و پاكستان، 662121 و 611623 تن در مقام سوم قرار دارد و در بين همسايه‌هاي آبي بعد از روسيه با 3349701 تن در جايگاه دوم توليد قرار گرفته است.
سرانه مصرف انواع آبزيان در جهان 7/16 كيلوگرم است كه اين رقم در ايران برابر 7/7 كيلوگرم است.

در بين كشورهاي منطقه كشورهاي تركيه، پاكستان و ايران به ترتيب 662، 611، 562 هزار تن توليد در جايگاه اول تا سوم منطقه قرار گرفته است.
طي بررسي دوره آماري سالهاي 1996 ـ 2006 متوسط نرخ رشد ساليانه توليد شيلات و آبزيان ده كشور اول توليد كننده براي كشورهاي يمن و عراق به ترتيب 9/8 و8/8 مي‌باشد و كشورهاي عربستان، سوريه و ايران با يك دامنه رشد نزديك به هم 6/4، 3/4، 1/4 درصد مي‌باشند. كشورهاي تركيه و عمان به ترتيب 1/3 و 9/2 درصد متوسط نرخ رشد ساليانه دارد. در كشور پاكستان و قزاقستان به 1/0 و 6/0 مي‌رسيم و در كشور امارات به متوسط نرخ رشد 9/2 ـ داريم.
با بررسي آماري توليدات اين ده كشور كه از مجموعه توليد صيد و آبزي‌پروري حاصل مي‌گردد. مشاهده مي‌شود كه ايران در زمينه آبزي‌پروري در مقام اول منطقه قرار دارد و بعد از آن تركيه و پاكستان در جايگاه بعدي هستند.
كشور يمن در اين مورد مطلقا توليدي ندارد و بعد از آن كشورهاي عمان، قزاقستان و امارات پايين‌ترين توليد را در زمينه آبزي‌پروري به خود اختصاص مي‌دهند.

جنگل:
بررسي وضعيت جنگل در سال 2005 نشان مي‌دهد كه از 216 كشور داراي جنگل، كشورهاي روسيه، برزيل، كانادا، آمريكا و چين پنج كشور برتر از نظر سطح جنگل مي‌باشند. كشورهاي مذكور به ترتيب با سطحي معادل 808790، 477698، 310134 ، 303089 و 197290 هزار هكتار، 53 درصد از كل سطح جنگل‌هاي جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

جنگل‌كاري:
بررسي وضعيت جنگل‌كاري در سال 2005 نشان مي‌دهد كه كشورهاي چين،آمريكا، روسيه، ژاپن و سودان پنج كشور برتر از نظر سطح جنگل‌كاري مي‌باشند. كشورهاي مذكور به ترتيب با سطحي معادل 31369، 17061 ، 16962 ، 10321 و 5404 هزار هكتار 47 درصد از كل سطح جنگل‌كاري جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

ارزش برداشت محصولات چربي و غيرچربي:
بررسي وضعيت ارزش محصولات چوبي و غير چوبي در سال 2005 نشان مي‌دهد كه كشورهاي آمريكا، چين، برزيل، سودان و فنلاند پنج كشور برتر از نظر ارزش محصولات چوبي و غير چوبي مي‌باشند. كشورهاي مذكور به ترتيب با ارزشي معادل 19026134، 4946290، 4032170، 3177560 ، 2920457 هزار دلار ،7/49 درصد از كل ارزش برداشت محصولات چوبي و غير چوبي جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

برداشت محصولات چوبي:
بررسي وضعيت برداشت محصولات چوبي در سال 2005 نشان مي‌دهد كه كشورهاي آمريكا، برزيل، كانادا، روسيه و چين پنج كشور برتر از نظر برداشت محصولات چوبي مي‌باشند. كشورهاي مذكور به ترتيب با ميزان برداشتي معادل 540838، 290476، 223500، 180000، 135435 هزار متر مكعب 4/45 درصد از كل برداشت محصولات چوبي جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

برداشت محصولات خوراكي:
بررسي وضعيت برداشت محصولات خوراك در سال 2005 نشان مي‌دهد كه كشورهاي چين، برزيل،كره جنوبي، ايتاليا و هند پنج كشور برتر از نظر برداشت محصولات خوراكي مي‌باشند. كشورهاي مذكور به ترتيب با ميزان برداشتي معادل 3174800، 348249، 231199، 79155 و 6106 تن، 91 دصد از كل برداشت محصولات خوراكي جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

برداشت محصولات دارويي:
بررسي وضعيت برداشت محصولات دارويي در سال 2005 نشان مي‌دهد كه كشورهاي هند، تونس، چين، تركيه و ويتنام پنج كشور برتر از نظر برداشت محصولات دارويي مي‌باشند. كشورهاي مذكور به ترتيب با ميزان برداشتي معادل 62700، 20000، 11000، 9599، 4343 تن ، 5/88 درصد از كل برداشت محصولات دارويي جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

مقايسه وضعيت تراكتورها در بين كشورهاي منطقه جنوب غرب آسيا:
با توجه به بررسي انجام شده بر مبناي اطلاعات اخذ شده از سازمان فائو كشور ايران بين 24 كشور منطقه جنوب غرب آسيا از نظر نسبت تعداد تراكتور در حال استفاده در هر هزار هكتار زمين قابل كشت داراي مقام پنجم به شرح جدول ذيل مي‌باشد. ضمن آنكه از نظر تعداد كل تراكتورهاي در حال استفاده بعد از كشورهاي تركيه و پاكستان داراي مقام سوم مي‌باشد.

ادامه دارد...