اشاره:
كيفيت مطالعات پشتيبان اسناد توسعه، نقش بسيار پراهميتي در قابليت‌هاي اين اسناد دارد؛ اين مطالعات از منظر كاربردي و نظري مباني شكل گيري اسناد توسعه را تدارك مي‌بينند و اهداف و جهت‌گيري‌هاي اصلي آن‌ها را تعيين مي‌كنند.
 بررسي وضعيت موجود، نقاط قوت و ضعف درون بخش و فرصت‌هاي و تهديدات محيط پيراموني (SWOT) يكي از مهم‌ترين مطالعات پشتيبان برنامه‌هاي توسعه است.
آن‌چه كه درپي مي‌آيد تحت عنوان بسته پيشنهادي آب، كشاورزي و منابع طبيعي است كه  توسط  دبيرخانه ستاد برنامه‌ي چهارم توسعه در موسسه‌ي پژوهش‌هاي برنامه‌ريزي و اقتصاد كشاورزي براي تنظيم برنامه‌ي پنجم توسعه در بخش كشاورزي تدوين شده است. در بخش‌هاي پيشين اين گزارش به بيان وضعيت موجود كشور در بخش‌هاي مختلف كشاورزي و منابع طبيعي، تحليل وضعيت موجود و بيان نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها، تهديدها و تحليل چشم انداز آينده و موقعيت محصولات كشاورزي در ايران و جهان،  وضعيت مصرف و توليد پروتئين حيواني در جهان و ايران، اهداف و راهبردهاي كلي، شاخص‌هاي كلان با رويكرد اسلامي - ايراني و همچنين سياست‌هاي اجرايي پرداخته شد. در يازدهمين و آخرين  بخش از اين گزارش به بيان احكام پيشنهادي و برنامه‌هاي اجرايي اين گزارش پرداخته مي شود.

سرويس مسائل راهبردي ايران(isnakeshavarzi@yahoo.com) ضمن تقدير از استقبال موسسه‌ي پژوهش‌هاي برنامه‌ريزي و اقتصاد كشاورزي از تعامل با دانشگاهيان و افكار عمومي آمادگي خود را براي انعكاس پيشنهادات و انتقادات استادان، پژوهشگران، دانشجويان، فعالان بخش كشاورزي و مديران و سياست‌گذاران بخش در بررسي اين مطالعات اعلام كرده و اظهار اميدواري مي‌كند ايجاد يك عرصه‌ي‌ عمومي براي گفت وگوي دانشگاهيان و حرفه‌مندان با مديران و سياست‌گذاران ضمن مستندسازي تاريخ سياست‌گذاري و نظارت عمومي بيشتر بر فرآيند سياست‌گذاري عمومي، موجب طرح ديدگاه‌هاي جديد و ارتقاي كيفيت فرآيند سياست‌گذاري درهر حوزه شود.

گفتني‌ست سرويس مسائل راهبردي ايران پيش از اين مطالعات SWOT انجام گرفته در 19 زير بخش كشاورزي كه براي تنظيم برنامه‌ي توسعه چهارم توسعه در همين موسسه انجام گرفته بود را منتشر كرده است. اين مطالعات با عنوان مجله SWOT در زيربخش‌هاي كشاورزي (براي مشاهده متن كامل خبر كليك كنيد) منتشر شد.

سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان ايران، همچنين، گزارش مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات متعدد ديگري در بررسي پيشينه سياست‌گذاري در بخش كشاورزي، مفاهيم مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي و سياست‌هاي توسعه‌ي بخش از منظر اقتصادي و فني منتشر كرده است. خوانندگان گرامي، مي‌توانند گزارش مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات پيش گفته را در اخبار و مجلات الكترونيكي كه در بخش اخبار مرتبط اين خبر آمده است، ملاحظه كنند.

احكام پيشنهادي :
- وزارت جهادكشاورزي موظف است برنامه عملياتي خودكفايي پايدار در ده قلم از محصولات اساسي زراعي و چهار قلم از محصولات دامي را ظرف مدت شش ماه تهيه و الزامات و منابع آن را تعيين نمايد، دولت مكلف به تامين منابع موردنياز و الزامات خواسته شده مي باشد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف به تجهيز و بازسازي قرنطينه‌هاي دامي و گياهي و ارتقاء سلامت توليدات و واردات محصولات غذايي تا حد استانداردهاي قابل قبول ملي و حسب ضرورت بين المللي و جلوگيري و كاهش تهديدات ناشي از واردات محصولات به ويژه در زمان تهديدات نرم با استفاده از امكانات بخش دولتي و توان بخش غيردولتي مي باشد.
- دولت موظف است نسبت به ارتقاء شاخص ضريب امنيت غذايي محصولات اساسي و افزايش توليد و فرآوري محصولات تا رسيدن به رتبه دوم در سطح كشورهاي منطقه تا پايان برنامه پنجم اقدام نمايد. - در راستاي سياست‌هاي كلي اصل 44 و به منظور بهره برداري مطلوب از ظرفيت‌ها و توان موجود در كشور، به وزارت جهادكشاورزي اجازه داده مي شود براي ارايه خدمات فني، مهندسي و مديريتي و مشاوره اي، نسبت به فعال سازي شركت‌ها، كلنيك‌ها و نهادهاي توسعه اي بخش غيردولتي اقدامات لازم را از طريق سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي و سازمان دامپزشكي معمول داشته و برنامه عملياتي آن را تدوين نمايد.
- دولت موظف است با ايجاد و توسعه زيرساخت‌ها و نهادهاي بخش غيردولتي و  ارتقاء انواع تست‌ها برابر ضوابط كشورهاي هدف، نسبت به بسته بندي استاندارد محصولات باغي به ميزان دو برابر سال پايه برنامه پنجم اقدام نمايد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف است اقدامات لازم را براي گستر ش كشاورزي صنعتي، ارتقاء كارآمدي و اثربخشي فعاليت‌ها با رويكرد به توسعه مديريت دانش و منابع انساني و اصلاح ساختار تمركززدايي بخش دولتي، و استفاده از توان بخش غيردولتي به انجام رسانده و برنامه عملياتي آن را تهيه و تدوين نمايد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف است نسبت به توسعه پژوهش‌هاي كاربردي، ارتقاء دانش، بينش و مهارت توليدكنندگان بخش كشاورزي و انتقال يافته‌هاي تحقيقاتي به ميزان دو برابر ميزان فعلي با استفاده از ظرفيت علمي و اجرايي خود و سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي و بهره‌گيري از فارغ التحصيلان و توسعه تشكل‌هاي كارآمد اقدام نمايد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف است نسبت به توسعه تحقيقات، آموزش و ترويج كاربردي و تقاضا محور اقدام نموده و فرآيندهاي اجرايي را كه متضمن انتقال يافته‌ها به بهر ه‌برداران جامعه هدف مي باشد را تهيه و شرايط لازم را براي توليد بذور اصلاح شده، پرمحصول و با كيفيت مناسب را فراهم نمايد، براي اين منظور دستگاه مذكور ملزم به حمايت و تقويت بخش خصوصي در اين زمينه ها مي باشد به نحوي كه تا پايان برنامه پنجم 25 درصد تحقيق، آموزش و ترويج توسط بخش غيردولتي انجام گيرد.
- به منظور توسعه تشكل‌ها و تقويت و كارآمدسازي سازمان‌هاي مردم نهاد، تعاوني‌ها، اتحاديه‌هاي تخصصي، استاني ، منطقه‌اي و سراسري وزارت جهادكشاورزي با همكاري سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي ظرف مدت يك ساله برنامه عملياتي لازم را تهيه و به دولت  ارايه نمايد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف است در وا حدهاي هيدرولوژيك و براساس تطبيق نسبي آن با واحدهاي سياسي كشور، نسبت به ايجاد سايت هواشناسي اقدام نمايد به نحوي كه تمامي واحدهاي هيدرولوژيك در قالب سياست بخش تا پايان برنامه پنجم داراي امكانات مرتبط با هواشناسي باشند.
- وزارت نيرو موظف است طي برنامه پنج‌ساله پنجم سالانه به طور متوسط سه ميليارد مترمكعب آب علاوه بر 86 ميليارد مترمكعب فعلي، را كلاً به صورت حجمي، در زمان و مكاني كه وزارت جهادكشاورزي در واحدهاي هيدرولوژيك تقاضا و تعيين مي‌نمايد در اختيار آن قرار دهد تا نسبت به تخصيص بهينه آن براي الگوي كشت مدنظر و اهداف توليدي برنامه از طريق مقتضي به ويژه تشكل‌هاي مرتبط  اختصاص يافته و مديريت و مالكيت تاسيسات آبي را به اين تشكل‌ها  انتقال دهد.
- دولت مكلف است با تخصيص اعتبارات و تسهيلات مناسب به شركت مادرتخصصي صندوق سرمايه‌گذاري، زمينه مشاركت مردم را در طرح‌هاي تامين آب و توسعه سيستم آبياري و اجراي روش‌هاي بهينه سازي مصرف آب را به گونه اي فراهم نمايد كه در صورت اتمام طرح و تاييد آن از سوي وزارت جهادكشاورزي كليه اعتبارات و تسهيلات اعطايي اصل و فرع آن به عنوان سرمايه پايه صندوق براي توسعه سرمايه گذاري به كار گرفته شده و نياز ي به استرداد تسهيلات نباشد تا در طر ح‌هاي مختلف مورد استفاده قرار گيرند.
- دولت موظف است تمهيدات و اعتبارات موردنياز را براساس نظام بودجه عملياتي به طور همزمان براي تامين آب و اقدامات سازه اي و غير سازه اي و طرح هاي آب و خاك به عمل آورده و اعتبار لازم را براي احداث كامل شبكه هاي آبياري اصلي و فرعي در تمامي اراضي آبخور سدهاي موجود و در دست ساخت، و همچنين احداث شبكه هاي آبياري مدرن را حداقل در سطح پنجاه درصد اراضي آبي كشور تامين و در بودجه سنواتي لحاظ كند و همچنين نسبت به كنترل كامل آب‌هاي خروجي از كشور اقدا م نموده و به تناسب ميزان آب استحصالي، نسبت به توسعه اراضي آبي و احداث كامل شبكه‌ها اقدام نمايد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف است در راستاي گسترش كشاورزي صنعتي، ارتقاء بهره‌وري منابع و حفظ حاصلخيزي و جلوگيري از زه‌دار شدن اراضي برنامه عملياتي كه در آن هدف‌گذاري 1 ميليون هكتار  شامل 500 هزار هكتار توسعه شبكه فرعي آبياري، 250 هزار هكتار زهكشي، 5/1 ميليون هكتار بهبود شيوه‌هاي آبياري سنتي، يك ميليون هكتار سيستم هاي نوين آبياري و 150 هزار كيلومتر پوشش انهار و  انتقال آب با لوله را تهيه نموده و اعتبارات و سرمايه گذار ي‌هاي مورد نياز را برآورد نموده و با  استفاده از ظرفيت و همكاري سازمان نظام مهندسي كشاورزي، شركت مادرتخصصي صندوق سرمايه گذاري و تشكل هاي مرتبط نسبت به اجرايي نمودن آن تا پايان برنامه پنچم اقدام نمايد.
- وزارت نيرو موظف است با همكاري وزارت جهاد كشاورزي و سازمان محيط زيست نسبت به ايجاد ساز و كارهاي مناسب و تعادل بخشي بين تغذيه و برداشت سفره‌ها و جلوگيري از افت بيشتر سطح آب هاي زيرزميني در دشت‌هاي ممنوعه و بحراني اقدام نموده تا دشت‌هاي مذكور به لحاظ ميزان و عمق آب زيرزميني در سال 1993 به حالت طبيعي برگشت نمايند و مشكلات زيست محيطي نيز رفع گردد.
- وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي و نيرو موظف هستند با همكاري ساير دستگاه‌هاي ذي‌ربط  ظرف مدت شش ماه لايحه قانون جامع آب را با تاكيد بر مديريت جامع و تقاضا محور به نحوي تعيين نمايند كه اين قانون شموليت تام بر كليه قوانين جاري داشته و پس از تصويب در تمامي امور مرتبط  صرفاً همين قانون ملاك عمل باشد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است ظرف مدت شش ماه از تصويب  اين قانون نسبت به ارايه روش شناسي  و  ارايه الگوي سنتز  برنامه‌ريزي در واحدهاي هيدرولوژيك به عنوان واحد جغرافيايي برنامه ريزي مبتني بر توسعه پايدار شامل ؛ جنبه‌هاي محيطي – اكولوژيكي، فرهنگي – اجتماعي، اقتصادي، كالبدي، فضايي، نهادي – سازماني و گسترش كشاورزي صنعتي اقدام نموده و با تصويب آن نسبت به پوشش 50 درصدي واحدهاي هيدرولوژيك در برنامه پنجم براساس الگوي مذكور اقدام نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي و وزارت نيرو موظف هستند براي مقابله با تنش هاي آبي و بهبود آبياري و توسعه سيستم‌هاي نوين آبياري، اجراي روش‌هاي كم آبياري و  استفاده از آب‌هاي غيرمتعارف، برنامه عملياتي تهيه و  نسبت به برآورد منابع و الزامات اقدام نموده و منابع موردنياز را هر ساله در بودجه سنواتي منظور و سيستمي را طراحي نمايد كه با توجه به شرايط هر منطقه، انجام آبياري به رو ش‌هاي مشخصي توصيه و مورد حمايت قرار گيرد.
- در راستاي توسعه پايدار و حفظ حاصلخيزي و نگهداري و ترميم بافت خاك و افزاش توان ذخيره سازي آب در خاك، وزارت جهادكشاورزي و وزارت نفت موظف به تهيه و اجراي بر نامه توليد و مصرف انواع كود براساس نياز خاك و با تاكيد بر مصرف ريزمغذي‌ها، گوگرد و پتاسه مي باشند، ضمن اينكه وزارت جهاد كشاورزي مي بايست به نحوي برنامه‌ريزي نمايد كه استفاده از كودهاي آلي – زيستي در حداقل 10 درصد از اراضي آبي با اعمال سياست‌هاي حمايتي و تشويقي صورت پذيرد.
- وزارت جهاد كشاورزي مسئول سياست گذاري و برنامه‌ريزي صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي تعيين گرديده و دولت موظف است در راستاي گسترش كشاورزي صنعتي و ايجاد واحدهاي صنايع تبديلي و تكميل براي پوشش حداقل پنجاه درصد محصولات توليدي، احداث و را ه اندازي گلخانه ها تا سطح حداقل 40 هزار هكتار و گسترش مجتمع‌هاي دامپروري و پرورش طيور و آبزيان به ميزان دو برابر وضعيت موجود، با استفاده از منابع داخلي و حساب صندوق توسعه ملي و اعتبارات ارزي تسهيلات مناسب در اختيار بخش كشاورزي قرار دهد.
- به منظور ارتقاء بهره وري و ا فزايش توان رقابتي توليدكنندگان كشاورزي و روستائيان دولت موظف است جهت حمايت از بخش غيردولتي براي كاهش 50 درصد ضايعات در مراحل مختلف توليد تا مصرف نسبت به سال 1388 تمهيدات و تدابير لازم را فراهم ساخته و راهكارهاي لازم را در قالب برنامه عملياتي ظرف مدت شش ماه تهيه نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است نسبت به توسعه و بهبود نظام‌هاي بهره برداري در بخش كشاورزي و افزايش توليد و بهره وري بهره برداران از آن، ساماندهي واحدهاي خرد و دهقاني و با تاكيد بر بهر ه‌برداري هاي خانوادگي اقدام نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است برنامه جامع الگوي كشت مناسب محصولات زراعي و باغي كشور را با توجه به فاكتورهاي مختلف و موثر تهيه نموده و سياست هاي حمايتي را بر اساس الگوي كشت ساماندهي و اعمال نمايد.
- دولت موظف است براي ارتقاء و افزايش بهره وري عوامل و منابع توليد و افزايش حجم سرمايه گذاري‌ها در بخش تهديدات نرم هر ساله معادل 20 درصد ارزش توليدات بخش، سرمايه گذاري نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است در راستاي افزايش بهره‌وري عوامل و نهاده ها نسبت به تهيه نقشه كاداستر كشاورزي براي پوشش كل اراضي زراعي و باغي كشور تا پايان برنامه اقدام نموده و براي صدور اسناد مالكيت سازمان ثبت املاك كشور موظف است اقدام لازم را معمول دارد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف به اعمال مديريت در بهره‌برداري از منابع آب و اعمال مديريت جامع و هماهنگ و نظام مند منابع پايه و طبيعي در حوزه‌هاي آبخيز مي باشد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است سند، توسعه، بازسازي و نوسازي صنايع تبديلي تكميل و نگهداري محصولات كشاورزي را ضمن آسيب شناسي با تاكيد بر استقرار صنايع در قطب‌هاي توليدي تهيه نمايد به نحوي كه حداقل 50 درصد هدف هاي توليدي برنامه پنجم را پوشش دهد و برنامه عملياتي مذكور پس از تصويب دولت لازم‌الاجرا مي باشد.
- دولت مكلف است به ازاي ايجاد هر فرصت شغلي در روستاها در بخش كشاورزي و صنايع و خدمات وابسته ايجاد شود مبلغ 500 ميليون ريال خط اعتباري براي وزارت جهاد كشاورزي براي توسعه و ايجاد فرصت شغلي ديگر ايجاد نمايد.
- دولت موظف است براي تقويت صنايع تبديلي و تكميلي از كشت واريته‌هاي صنعتي در قطب هاي مستعد حمايت نمايد به نحوي كه توليد اوليه اين مواد به حداقل دو برابر ميزان فعلي افزايش يابد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است سازوكارهاي مناسب جهت مشاركت واقعي مردم در حفاظت از منابع پايه را به نحوي برنامه‌ريزي نمايد كه تا سال 1393 در 50 درصد از جنگل‌هاي شمال 80 درصد جنگل هاي غرب، 100 درصد مراتع و حوزه‌هاي آبخيز و همچنين 100 درصد منابع خاك امكان مشاركت مردم در حفاظت از اين منابع ميسر گردد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف به طراحي و اجراي الزامات پدافند غيرعامل مناطق و مراكز حساس و مهم بخش كشاورزي بوده و ضمن ظرفيت سازي براي مقابله با حملات احتمالي بيوتروريسم و اگروتروريسم و ايجاد امنيت زيستي – توليدي نسبت به پايش مستمر و مقابله با تهديدات زيستي و ارتقاء مولفه‌هاي مقابله با تهديدات اقدام نموده و ضمن افزايش توانايي هاي روستائيان و كشاورزان آگاهي و آمادگي آنها در مقابله با بلاياي طبيعي و بحرا ن‌هاي احتمالي را افزايش دهد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف به توانمندسازي ساختار مديريت منابع طبيعي كشور با مشاركت بخش غيردولتي و با هدف ارتقاء شاخص‌هاي مديريت در اين عرصه براي حفاظت و صيانت احياء و توسعه و بهره‌برداري بهره‌ور و اصولي از اين منابع مي باشد.
- دولت موظف است سازوكارهاي مناسب را در جهت ايمن سازي تاسيسات زيرساختي و زيربنايي بخش كشاورزي و استفاده از فناورهاي نو به منظور كاهش آسيب پذيري ناشي از وابستگي را فراهم نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است، سند ملي آمايش كشاورزي را با هدف تبيين جايگاه فضايي آن در سطح ملي و ترسيم الزامات و راهبردهاي تحقق آن در توسعه بلندمدت كشور و مبتني بر ملاحظات كارايي و بازدهي اقتصادي، توازن و تعادل منطقه اي، حفظ و احياي منابع طبيعي با ملحوظ داشتن مولفه هاي پدافند غيرعامل و تسهيل و تنظيم روابط دروني و بيروني اقتصاد كشور و به خصوص رفع محروميت ها در مناطق روستايي و عشايري متناسب با ظرفيت ها و قابليت‌ها تهيه و ارايه نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي در راستاي صيانت از منابع طبيعي كشور و استعداديابي منابع ملي موظف به انجام كاداستر منابع طبيعي با مقياس مناسب در سطح 40 ميليون هكتار از عرصه هاي ملي كشور مي باشد.
- وزارت جهاد كشاروزي با هدف توليد و نگهداشت آب، موظف به تهيه برنامه عملياتي آبخوان داري و آبخيزداري با ويژگي مشاركتي در سطح پنجاه درصد از عرصه‌هاي كشور با اولويت نقاط مسكوني، سدها و تاسيسات مي باشد و دولت موظف به تامين الزامات و منابع مورد نياز برنامه مذكور مي باشد.
- دولت موظف است با تامين الزامات مورد نياز وزارت جهاد كشاورزي، به منظور ايجاد و استقرار نظام جامع آمار و فناوري اطلاعات عوامل و منابع توليد و ... شناسنامه دار كردن بهره بر داران و تهيه پايگاه اطلاعات مربوط و ايجاد پايگاه اطلاعات توجيهي و مكاني به هنگام، ايجاد مركز داده ملي، زمينه ايجاد سامانه پايش و ارزيابي طرح‌ها و پروژه‌ها را در بخش كشاورزي فراهم نمايد.
- به وزارت جهاد كشاورزي اجازه داده مي شود اموال، امكانات مازاد و تجهيزات ماشين ها و ادوات و همچنين دارايي هاي غيرمنقول خود را تا سقف 5000 ميليارد ريال را پس از قيمت‌گذاري به نرخ روز توسط كميته واگذاري، در اختيار شركت مادر تخصصي صندوق حمايت از توسعه سرمايه‌گذاري قرار داده تا به عنوان آورده دولت با تلفيق و تركيب آن با منابع بخش غيردولتي ، ضمن ارايه خدمات مشاوره سرمايه گذاري، شرايط  توسعه سرمايه‌گذاري را هر چه بيشتر فراهم نمايد.
- وزارت جهاد كشاورزي مجاز است حداقل 50 درصد از اعتبارات مربوط به كمك هاي فني و اعتباري در اختيار را از طريق ترتيباتي كه تنظيم مي نمايد به حساب شركت مادر تخصصي صندوق حمايت از توسعه سرمايه‌گذاري كشاورزي واريز نموده تا نسبت به اعطاي تسهيلات ارزان و آسان و بدون وثيقه و با روش اعتماد سازي، به كشاورزان اقدام گردد.
- بانك كشاورزي، به عنوان بانك تخصصي بخش كشاورزي تعيين گرديده و مجري سياست هاي اجرايي هر بخش در قسمت اعتبارات مي باشد وزير جهاد كشاورزي به عنوان رئيس مجمع عمومي اين بانك بوده و مديرعامل اين بانك با پيشنهاد وزير و طي تشريفات قانوني منصوب خواهد گرديد.
- دولت(وزارت جهادكشاورزي) موظف است در راستاي سند چشم انداز و ارتقاء جايگاه بخش كشاورزي، در شش ماهه اول برنامه با تهيه لايحه نظام جامع حمايت از سرمايه گذاري توليدكننده و توليد، و اولويت بخشي به كالاهاي اساسي و نهاده‌هاي مورد نياز در توليد آن ها، ميزان استفاده از ابزارهاي حمايتي قيمتي و غيرقيمتي را متناسب با بهترين كشور حوزه سند چشم انداز تعيين و الزامات و تمهيدات لازم براي اين منظور را پيش‌بيني نمايد.
- دولت موظف است درخصوص هر محصول با توجه به اينكه در زمره كالاهاي اساسي يا نهاد ه‌هاي موثر در توليد آ نها و يا محصولاتي كه حسب ضرورت و قرارداد توسعه توليد مي يابند يا محصولات انحصاري و خاص مناطق سياست‌هاي زير را با توجه به ماهيت توليد ساختار بازار طراحي  و به اجرا گذارد: 
* تعيين قيمت تضميني به جاي سياست فعلي خريد تضميني و پرداخت مابه التفاوت قيمت بازار بورس و قيمت تضميني با استفاده از مكانيسم بورس كالا 
* هدايت و تشويق عرضه كنندگان نهاده‌هاي دامي داخلي و وارداتي به عرضه محصول خود در بورس كالا 
* پرداخت مستقيم بيشتر ( تحت عنوان يارانه يا پرداخت مستقيم) به توليدكنندگاني كه هرساله بيشتر از سال (APH) براساس سيستم ثبت اطلاعات، ميانگين توليد قبلي آن‌ها  قبل بوده است.
* ايجاد و توسعه صندوق تثبيت درآمد محصول براي محصولات هدف‌گذاري توليد شده توسط  توليدكنندگان
* قرار گرفتن نهاده‌هاي دامي در چرخه توليد محصولات دامي از طريق مكانيزم تجميع عمودي (Vertical Integration)
* اعلام قيمت هدف خريد يا جبراني (خريد به قيمت بالاتر از زارعين و فروش به قيمت  پايين‌تر به كارخانجات و يا پرداخت مابه التفاوت به توليدكنندگان اين محصولات) براي محصولات با مصرف كارخانه‌اي(همانند چغندرقند، دانه‌هاي روغني و...)
* وضع تعرفه‌هاي مناسب بر محصولات نهايي كارخانه‌ها و ديگر محصولات حاصل از  زنجيره عرضه براي محصولات كارخانه‌اي در چارچوب نظام تعرفه‌اي پيش گفته 
* در خصوص محصولات با فسادپذيري كم ( همانند برنج و حبوبات) برقراري سياست خريد اعتباري(Loan Rate)
* درخصوص محصولات با فسادپذيري و ريسك قيمتي بالا ( همانند سيب زميني و پياز) كنترل عرضه از طريق سياست‌هاي تشويقي عدم كاشت (پرداخت مستقيم براي نكاشت گذاشتن زمين و يا تغيير الگوي كشت)
- دولت موظف است در راستاي افزايش درآمد كشاورزان و روستاييان، نسبت به حمايت و توسعه بسترهاي ايجاد فرصت‌هاي شغلي جنبي كشاورزي، صنعتي و خدماتي به ويژه خدمات نوين در مناطق روستايي اقدام نمايد به طوري كه در كلان به ازاي نسبت جمعيت روستايي به كل جمعيت كشور از ميزان اشتغا ل‌زايي ملي، طي سا ل‌هاي برنامه پنجم روستاها بهره‌مند گردند.
- دولت موظف است در راستاي اصلاح نظام قيمت گذاري محصولات كشاورزي و بهبود در رابطه مبادله بخش كشاورزي با خارج از بخش، سازكارهاي حمايتي لازم و كافي را جهت حفظ و ارتقاء قدرت خريد توليدكنندگان كشاورزي و روستايي بر پايه شاخص‌هاي تعريف شده اقدام نمايد .
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است در راستاي گسترش كشاورزي صنعتي با تامين ماشين‌هاي نيرو محركه و ساير ماشين‌ها و ادوات و تجهيزات ضمن افزايش ضريب مكانيزاسيون به 5/1 اسب بخار در هكتار و با افزايش بهره‌وري ماشين‌ها، تركيب توان ماشين‌ها را با توجه به وسعت و نوع اراضي و نظام بهره‌برداري تعيين نموده، 500 هزار هكتار از اراضي شاليزاري را مكانيزه نمايد .
- دولت موظف است با هدف توسعه مكانيزاسيون نسبت به نوسازي و بازسازي ماشين‌ها و ادوات و ارتقاء فناوري ، ارايه ماشين‌هاي الگويي و بومي سازي آنها و كاهش ضايعات در بخش كشاورزي و بهبود فرآيند تامين منابع مالي كشاورزان در اين ارتباط اقدام نموده و هر ساله نسبت به تامين 10 درصد سرمايه استهلاك شده ماشين‌ها و ادوات كشاورزي، خط اعتباري براي وزارت جهاد كشاورزي ايجاد كند.
- دولت مكلف به اولويت بخشي به بخش كشاورزي در توسعه زيربناها و زيرساخت‌هاي كشور مي باشد. بدين جهت مجموعه اقدامات دولت و جهت گيري‌هاي آن به نحوي باشد كه متوسط سرمايه‌گذاري سالانه در بخش كشاورزي به حداقل 10 درصد برسد.
- براي جلب و جذب سرمايه‌هاي خارجي در بخش كشاورزي دولت موظف است با اولويت سرمايه داران ايراني مقيم خارج، ده درصد از حساب صندوق توسعه ملي را به عنوان آورده بخش دولتي براي توسعه سرمايه‌گذاري در اختيار وزارت جهاد كشاورزي قرار دهد.
- به منظور توسعه و رونق بازار محصولات صادراتي كشاورزي، وزارت خارجه موظف است با هماهنگي وزارت جهاد كشاورزي زمينه حضور رايزنان كشاورزي را در كشورهاي هدف فراهم نمايد.
- وزارت علوم و تحقيقات و فناوري و دانشگاه آزاد اسلامي و ساير دانشگاه‌ها و مراكز آموزشي كشاورز موظف هستند براساس نيازسنجي و مديريت منابع انساني بخش كشاورزي در تعيين تعداد پذيرش دانشجويان در رشته‌هاي مرتبط با بخش كشاورزي در سطوح مختلف تحصيلي با وزارت جهاد كشاورزي هماهنگي لازم را به عمل آورند.
- دولت موظف است، اقدامات لازم را جهت پوشش كامل تامين اجتماعي اعم از درماني، بيكاري، بازنشستگي، از كارافتادگي، نقص عضو، عمر و .... روستائيان و كشاورزان را تا پايان برنامه پنجم به طور كامل به انجام رساند.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است، نسبت به توسعه انواع بيمه‌هاي محصولي و درآمدي توليدكنندگان محصولات كشاورزي مستقر در روستا اقدام نمايد و همچنين نسبت به توسعه روش‌هاي مديريت ريسك‌هاي عملكرد و انواع بيمه يارانه‌اي و ساير ابزارهاي پيشرفته بيمه‌اي با استفاده از توانمندي سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي و ساير تشكل‌ها اقدام نمايد.
- دولت موظف است با انجام اقدامات توسعه‌اي و ايجاد سازوكارهاي لازم جهت تعادل بخشي به متوسط درآمد سرانه خانوارهاي روستايي نسبت به خانوارهاي شهري تا سال پايان برنامه پنجم اقدام نمايد.
- وزارت بازرگاني ضمن هماهنگي با وزارت جهاد كشاورزي موظف است نمايشگاه‌هاي داخلي و خارجي محصولات و فرآورده‌هاي بخش كشاورزي را از طريق تشكل‌هاي غيردولتي برگزار نمايد.
- وزارت جهادكشاورزي موظف است ضمن تدوين سند ارتقاي بهره وري بخش كشاورزي و منابع طبيعي، چرخه مديريت بهره‌وري را در سطوح ملي و استاني را با طراحي ساختار مناسب به نحوي تدوين و اجرا نمايد به نحوي كه اهداف مصرح بهره‌وري در برنامه پنجم محقق گردد.
- دولت موظف است در راستاي توسعه كشاورزي ارگانيك و حفاظت از خاك و پايداري توليد نسبت به حمايت از احداث و توسعه واحدهاي توليدي كودهاي ارگانيك اقدام نموده و نسبت به مصرف سموم و دفع آفات نباتي پايش لازم را نسبت به ميزان مصرف استاندارد به عمل آورده به نحوي كه تا پايان برنامه پنجم كليه محصولات زراعي و باغي كه وارد بازار مي شوند، به لحاظ سلامت مورد تاييد قرار گيرد.
- براي توليد بذور مقاوم به شوري و يا واريته‌ها و گونه‌هاي مقاوم‌تر و پرمحصول و همچنين افزايش كميت و كيفيت محصولات توليدي و نيز افزايش ماندگاري محصولات سازمان انرژي اتمي، نسبت به انتقال يافته‌هاي فناوري نوين از قبيل نانو به وزارت جهاد كشاورزي اقدام نمايد.
- وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي، نيرو و راه و ترابري موظف هستند برنامه عملياتي كه متضمن برق رساني به كليه چاه‌هاي آب كشاورزي مجاز در كشور مي باشند را ظرف مدت شش ماه تهيه و نسبت به اجرايي نمودن آن اقدام نمايند.
- دولت موظف است نسبت به حمايت از ايجاد و توسعه زيرساخت‌هاي بازار در بخش كشاورزي از جمله جاده‌هاي دسترسي، انبارهاي فني و چند منظوره و سردخانه‌ها، شركت‌ها و تشكل‌هاي خصوصي بازاريابي و بازارساني اقدام نمايد.
- به وزارت جهاد كشاورزي اجازه داده نمي شود نسبت به ايجاد تنوع در نظام تعرفه‌اي محصولا ت كشاورزي و تعرفه‌اي مناسب به گونه‌اي كه از كليه ابزارهاي تعرفه‌هاي متناسب با اهميت توليد و بازار محصولات صورت گيرد استفاده نمايد.
- وزارتين جهاد كشاورزي و نفت (سازمان بهينه‌سازي مصرف انرژي و بانك مركزي ) مكلف هستند به منظور افزايش بهره‌وري نفت گاز به ويژه در مرغداري‌ها و دامداري‌ها و با ارايه برنامه عملياتي ضمن آموزش و فرهنگ سازي و جلب مشاركت آنها در صرفه جويي انرژي، تسهيلات بدون كارمزد را براي تعويض و جايگزيني سيستم‌هاي نوين گرمايشي و سرمايشي به نحوي عمل نمايند كه تا پايان برنامه پنجم بهره وري انرژي در اين واحدها به حداكثر برسد.
- دولت مكلف است به منظور اصلاح ساختار و توسعه نظام‌هاي بهره برداري مناسب در بخش كشاورزي با رعايت اندازه‌هاي فني – اقتصادي در جهت جلوگيري از تقطيع اراضي و يكپارچه كردن قطعات اراضي و افزايش درآمد روستائيان و امكان حداكثر بهره‌برداري از منابع آب و خاك و ساير عوامل توليد متناسب با نوع فعاليت‌ها شرايط مختلف اجتماعي – اقتصادي و محيطي  مناطق مختلف كشور اقدامات ذيل را انجام دهد.
• توسعه شركت‌هاي تعاوني توليد در سطح500 هزار هكتار
• توسعه شركت‌هاي سهامي زراعي در سطح200 هزار هكتار
• توسعه كشت و صنعت‌هاي خصوصي در سطح 200 هزار هكتار

- با توجه به لزوم يكپارچه‌سازي اراضي كشاورزي و عدم تقطيع و خرد شدن اراضي تحت كشت و پاياب سدها وزارت جهاد كشاورزي مكلف است 50 درصد اراضي كه تا پايان برنامه چهارم در اختيار افراد حقيقي و يا حقوقي قرار داده است در قالب نظام‌هاي بهره‌برداري و مناسب ساماندهي كند.
- وزارت جهاد كشاورزي موظف است به منظور حفظ  تداوم و پايداري نظام‌هاي موجود بهره‌برداري و توسعه ظرفيت‌هاي نظام‌هاي بهره برداري موجود در بخش كشاورزي را با توجه به مولفه‌هاي ذيل طراحي و اجرا نمايد.
• افزايش سطح مهارت‌هاي فردي و اجتماعي
• افزايش سطح تعامل درون گروهي و برون گروهي
• بالا بردن سرمايه اجتماعي

برنامه‌هاي اجرايي:

- برنامه اجرايي توسعه روستايي و متنوع‌سازي فعاليت‌هاي اقتصادي و اشتغال زا
- برنامه توسعه فعاليت‌هاي زيرساختي و زيربنايي و خدمات نوين در مناطق روستايي
- برنامه توسعه منابع انساني و توانمندي‌سازي نيروها و سرمايه‌هاي انساني در بخش كشاورزي
- برنامه ارتقاء بهره وري عوامل و منابع توليد و استانداردهاي توليدي
- برنامه جامع حمايت از سرمايه‌گذاري، توليد و توليدكننده بخش كشاورزي
- برنامه ارتقاء كيفيت و سلامت محصولات و فرآورده‌ها  تا حد استاندارد جهاني
- برنامه توسعه تشكل‌هاي كارآمد و به كارگيري فارغ التحصيلان كشاورزي
- برنامه توسعه پژوهش‌هاي كاربردي
- برنامه انتقال دانش فني و علمي به مزارع و ارتقاء مديريت توليد
- برنامه توسعه بازار و بازاريابي و رقا بت‌پذيري محصولات
- برنامه توسعه سرمايه‌گذاري (خارجي و داخلي)
- برنامه حفظ و صيانت از منابع طبيعي كشور
- برنامه مبارزه با كانون‌هاي بيابان‌زا و توسعه بيابان‌زدايي
- برنامه تهيه كاداستر و نقشه مالكيت اراضي (منابع طبيعي و كشاورزي)
- برنامه بهره‌برداري بهينه از منابع طبيعي و ارتقاء ظرفيت اين منابع
- برنامه آبخيزداري و آبخوان‌داري در سطح 50 درصد از عرصه‌هاي كشور
- برنامه ارايه الگوهاي مناسب نظام بهره‌برداري و توليد
- برنامه بازسازي ذخاير و افزايش توليد
- برنامه نگهداري و بهره‌برداري ابعاد صيادي، تاسيسات صيادي
- برنامه ارتقاء تكنولوژي و افزايش ضريب مكانيزاسيون
- برنامه حفظ و اصلاح خاك و حاصلخيزي آن(خا ك ورزي حفاظتي و مديريت بقاياي گياهي)
- برنامه يكپارچه‌سازي اراضي
- برنامه ارتقاء بهره‌وري آب و خاك
- برنامه توسعه روش‌هاي نوين آبياري
- برنامه جامع الگوي كشت مناسب محصولات زراعي و باغي كشور
- تهيه برنامه عملياتي خودكفايي محصولات اساسي
- برنامه ارتقاء راندمان در فرآيند توليد
- برنامه ارتقاء كمي و كيفي توليدات گياهي
- اصلاح و احياء نوسازي اراضي زراعي و باغي
- برنامه حفظ  ذخاير ژنيتكي گياهي و جانوري
- برنامه مبارزه بيولوژيك و كنترل آفات و پيشگيري از خسارات
- برنامه افزايش توليد و ارتقاء كيفيت محصولات دامي و طيور
- برنامه ساماندهي دامداري‌هاي روستايي و توسعه دامپروري‌هاي صنعتي و نيمه صنعتي
- برنامه مبارزه و كنترل بيماري‌ها و ارتقاء بهداشت و سلامت محصولات حيواني
- برنامه توسعه امنيت زيستي
- برنامه كاهش ضايعات محصولات كشاورزي در فرآيند توليد تا مصرف
- برنامه افزايش توليد در محيط‌هاي كنترل شده
- برنامه توسعه باغات در اراضي شيب‌دار
- برنامه تهيه و تدوين نظام جامع آمار و فناروي اطلاعات و ايجاد مركز داده ملي

انتهاي پيام