كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني در سال 1313 شمسي (1935 ميلادي) با هدف ايجاد تسهيلات براي جهان‌گردان در سطح بين‌المللي در ايران تأسيس شد؛ اما پس از گذشت 74 سال از تأسيس اين كانون، به‌طور واضح مشخص نيست چقدر براي گردشگران در سطح بين‌المللي تسهيلات ايجاد كرده است و چه تعداد از مردم كشور از وجود چنين كانوني و فعاليت‌هاي آن مطلع‌اند؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني پس از دريافت مجوز و موافقت دولت و مجلس وقت در سال 1313 شمسي تأسيس شد و به‌عنوان چهارمين مؤسسه‌ي رسمي كشور در سال 1317 در اداره‌ي ثبت شركت‌ها و مؤسسه‌هاي غيرتجاري ثبت شد. صدور اسناد و گواهي‌نامه‌هاي بين‌المللي خودرو و كارت كمپينگ، اجاره‌ي اتومبيل، امداد خودرو و ارايه‌ي خدمات و تسهيلات به اعضاي كانون در سطح بين‌المللي سفر، از جمله خدمات اصلي كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني ايران‌اند، يعني همان فعاليت‌هايي كه در كلوپ‌هاي جهانگردي و اتومبيل‌راني كشورهاي ديگر انجام مي‌شوند.
اما اقدامات ديگري مانند انجام فعاليت‌هاي فرهنگي، هنري و انتشاراتي، ايجاد دفاتر اطلاع‌رساني در داخل و خارج كشور، اجراي سفرهاي زيارتي و برگزاري تور، اجرا و تدوين برنامه‌هاي آموزشي، ايجاد مراكز تفريحي و گسترش زيرساخت‌هاي گردشگري، پس از جدا شدن كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و الحاق به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، به وظايف كانون اضافه شده‌اند كه با توجه به گستردگي اين فعاليت‌ها معلوم نيست، اين اقدامات تا چه حد با وظايف و فعاليت‌هاي كانون‌هاي جهانگردي و اتومبيل‌راني كشورهاي ديگر و انجمن بين‌المللي جهانگردي و اتومبيل‌راني كه همه‌ي خدمات آن‌ها براي تسهيل سفرهاي جاده‌يي، گردشگري و ورزشي است، هم‌سو و مطابق است؟
كانون‌هاي جهانگردي و اتومبيل‌راني كه ابتدا تأسيس آن‌ها در كشورهاي اروپايي و در قرن 19 ميلادي رخ داد، ماهيت كاملا سلطنتي داشتند و اكنون نيز اين كانون‌ها در بيشتر كشورها زير نظر سرد‌مداران سلطنتي و سياسي اداره مي‌شوند.
اما در ايران، كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني پس از انقلاب تا آبان‌ماه سال 1386 زير نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اداره مي‌شد؛ ولي پس از آن، اين بخش كه فعاليتي غيرمتعارف با بدنه‌ي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي داشت، از اين وزارتخانه منفك و به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ملحق شد. در آن زمان، حميد بقايي ـ قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ گفت: دنبال اين الحاق و ادغام‌ها نبوده‌ايم و در سطح كلان كشور، اين موضوع پي‌گيري شده است.
اعتقادات مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه در مراسم توديع و معارفه‌ي مديرعامل كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني در آبان‌ماه 1386 و درست چند روز پس از الحاق اين كانون به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بيان شد، مبني بر اين بود كه فعاليت‌هاي اين كانون در گذشته مبهم بوده و بسياري از فعاليت‌هاي آن، خارج از حيطه‌ي اختيارات كانون بوده است.
پيش از الحاق كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، چند شركت گردشگري و خدمات زيارتي در داخل و خارج كشور زيرمجموعه‌ي آن فعاليت مي‌كردند؛ اما بنابر اعتقادات مديران پيشين اين كانون كه منصوب از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بودند، اين فعاليت‌ها در حيطه‌ي وظايف كانون نمي‌گنجيدند و با توجه به مشكلات قانوني كه توسط شركت زيارتي زيرمجموعه‌ي آن ايجاد شده بودند، اين شركت‌هاي گردشگري منحل شدند.
اما پس از واگذاري كانون به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، اين فعاليت‌ها نه‌تنها در اساسنامه‌ي جديد لحاظ شدند، بلكه تعداد شركت‌ها و فعاليت‌هاي آن گسترده‌تر از قبل شد.
براساس اطلاعات منتشرشده در پايگاه اينترنتي كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني ايران، اكنون 11 شركت با فعاليت‌هاي فرهنگي، آموزشي، گردشگري، فن‌آوري اطلاعات، حمل‌ونقل، اطلاع‌رساني، نمايشگاهي و ... زير نظر اين كانون در كنار فعاليت‌هاي اصلي مانند صدور اسناد و گواهي‌نامه‌ي بين‌المللي خودرو فعاليت مي‌كنند. شركت خدمات جهانگردي و مسافرتي ارس، سرمايه‌گذاري سياحتي زاگرس، مؤسسه‌ي اطلاع‌رساني بين‌المللي ميراث مهر پارسه، شركت گسترش نمايشگاه‌ها و تبليغات گردشگري، نقش كتيبه‌ي ايران، شركت خدمات مسافرتي ايران‌گردي و جهانگردي، شركت حمل‌ونقل بين‌المللي، شركت توسعه‌ي تجارت گردشگري ايران، مؤسسه‌ي آموزش و پژوهش، شركت توسعه‌ي فن‌آوري اطلاعات ميراث آريا، مؤسسه‌ي آموزش صنايع دستي و گردشگري و ميراث ايرانيان از جمله‌ي اين شركت‌ها هستند كه با توجه به لحاظ شدن فعاليت آن‌ها در اساسنامه‌ي جديد كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني به‌نظر مي‌رسد، اين موضوع غيرمتعارف نباشد!
اما آنچه قابل توجه است، فعاليت متمركز كانون‌هاي جهانگردي و اتومبيل‌راني كشورهاي ديگر بر تسهيل سفر جهان‌گردان در سطح بين‌المللي با اجاره‌ي خودرو، صدور كارت كمپينگ، خدمات براي سفرهاي جاده‌يي با تشكيل شبكه‌هاي گسترده‌ي عضوپذيري و آشنايي مردم با خدماتي است كه به‌نوعي جزو حقوق آن‌ها در آن كشورها محسوب مي‌شود؛ ولي كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني ايران پس از گذشت 74 سال از عمرش، هنوز چنين شبكه و خدمات متمركز و گسترده‌يي را شكل نداده است و به تأييد مديران پيشين كانون و مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، شايد بيشترين تمركز فعاليت كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني در اين سال‌ها بر صدور گواهي‌نامه و اسناد بين‌المللي خودرو و امداد خودرو بوده است و شايد برخي از مردم با اين خدمات كانون، آن هم در تعطيلات نوروزي آشنا باشند.
حميد بقايي كه در روز توديع و معارفه‌ي مديرعامل كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني، به‌عنوان رييس مجمع اين كانون معرفي شد، گفته بود: اين كانون بايد مانند صندوق مرمت، حفظ و احيا و شركت توسعه‌ي گردشگري، غيردولتي اداره شود. هرچند به‌دليل وجود مجمع عمومي، وابستگي دولتي داشته باشد؛ اما بايد كارها را به بخش خصوصي و سرمايه‌گذاران واگذار كند و نبايد خود را نهادي دولتي بداند.
اما پس از گذشت بيش از يك سال از فعاليت كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني در زيرمجموعه‌ي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و تشكيل شركت‌هايي كه در بخش‌هاي تورگرداني، خدمات مسافرتي و زيارتي، تبليغات و حمل‌ونقل فعال هستند، اين مسأله مطرح است كه چه بخش‌هايي از اين كانون به بخش خصوصي واگذار شده يا از مشاركت اين بخش استفاده شده است؟!
بقايي در آن نشست تأكيد كرده بود: لفظ بودجه را بايد در شركت‌هاي غيردولتي تغيير دهيم، چون اكنون مشكل تخصيص اعتبار به سازمان‌ها و دستگاه‌ها وجود ندارد، بلكه جذب اعتبار مشكل است و در اين‌باره بيشتر نگران هستيم، چون نظام كاري سنتي و اماني است.
وي گفته بود: در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، منابع بيشتري براي كسب درآمد نسبت به صدور اسناد، تمبر و گواهي‌نامه كه در كانون براي كسب درآمد انجام مي‌شود، وجود دارند و مطمئن باشيد كه كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني براي پيشبرد برنامه، ظرفيت اقتصادي دارد كه درنظر داريم در آينده، منبع مستقل شود.
بقايي سخنان خود را در آن نشست، اين چنين ادامه داده بود: اين تجربه پيش‌تر در شركت توسعه‌ي گردشگري صورت گرفت. ابتدا اين شركت منتظر بستن قرار‌داد و دريافت بودجه از سازمان بود؛ اما اكنون حتا يك ريال به‌عنوان بودجه به اين شركت داده نمي‌شود و تمام اقدامات را خود انجام مي‌دهد و با سرمايه‌گذاران و بخش خصوصي وارد تعامل و همكاري شده است.
صحبت‌هاي قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به‌عنوان رييس مجمع كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني، با توجه به اتفاقي كه در روزهاي اخير با انتشار نامه‌ي اعتراض‌آميز و هشدار‌دهنده‌ي انجمن مستند‌سازان ايران درباره‌ي دريافت وجوه بالا توسط كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني به‌عنوان نهادي غيردولتي از فيلم‌سازان و مستند‌سازان براي فيلم‌برداري در بناهاي تاريخي مطرح شده است، جاي تأمل دارد كه آيا اين اقدام، همان شيوه‌ي مورد نظر مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي جذب اعتبار توسط كانون جهانگردي و اتومبيل‌راني به‌عنوان نهادي غيردولتي است؟!
انتهاي پيام