اشاره:
نبود بانك‌هاي اطلاعاتي از مهمترين نقصان‌ها و نقاط ضعف فرآيند سياست‌گذاري عمومي در كشور ماست، اين خلاً در بخش‌هاي مختلف مانع از تشخيص دقيق مسئله، انتخاب راه حل يا اجراي آن ميشود و از اين طريق موجب پيدايي نقصان‌هاي بزرگ در سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي بخش عمومي و وارد آمدن خسارت‌هاي انبوه به سرمايه‌هاي ملي و از دست رفتن بخش زيادي از بودجه‌هاي عمومي ميشود. از اين رو بررسي نابساماني بانك‌هاي اطلاعاتي به‌عنوان يكي از نقصان‌ها و نقاط ضعف مشترك فرآيند سياست‌گذاري عمومي در بخش‌هاي مختلف، مورد توجه سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان ايران است.
نقشه‌هاي كاداستر يكي از مهمترين ابزا‌رهاي بانك اطلاعاتي در بخش‌هاي مختلف است كه در كشور ما مسووليت تدوين آنها بر عهده‌ي سازمان ثبت اسناد و املاك كشور نهاده شده است. نقشه‌هاي كاداستر اگر چه در اين سازمان و با رويكردي حقوقي و معطوف به هدف مكانيزه كردن فرآيند تشخيص ماليكت تدوين ميشود، اما با پيوند اين نقشه‌ها پروژه‌هاي GIS در برنامه ريزي و مديريت شهري و روستايي، ميتواند كاركرد زيادي در مكانيزه كردن مديريت آمار و اطلاعات در بخش‌هاي مختلف اجرايي داشته باشد. اين طرح همچنين يكي از مهمترين زيرساخت‌هاي لازم را براي تدوين بانك اطلاعات مالياتي كشور فراهم مي‌آورد.
محدوديت بودجه‌هاي اين طرح و پيشرفت كند آن در سال‌هاي گذشته و غفلت از كاداستر روستايي و كاداستر مرتع و جنگل موجب پديد آمدن خلأ‌هاي بزرگي در بانك‌هاي اطلاعاتي بخش‌هاي مختلف شده است. اين در حالي است كه كارشناسان معتقدند به دليل كاربرد‌هاي متعدد نقشه‌هاي كاداستر در سامان دادن فرآيند سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي عمومي در بخش‌هاي مختلف، سرمايه‌گذاري در اين طرح بازدهي بسيار بالايي خواهد داشت.
آن چه كه در پي مي‌آيد گزيده‌اي است از مقاله ارائه شده از سوي كارشناسان سازمان كاداستر كه به معرفي طرح كاداستر كشور مي‌پردازد. اين مقاله كه اخيراً در همايش مديريت يكپارچه شهري ارائه شده است، اطلاعات ارزشمندي در باره اهداف و رويكرد‌هاي طرح و ميزان پيشرفت آن در كشور ارائه ميدهد.
سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان ايران به دنبال بررسي نقصان بانك‌هاي اطلاعاتي به عنوان يكي از مهترين نقصان هاي سياست‌گذاري عمومي در بخش‌هاي مختلف، به منظور تسهيل دسترسي خبرنگاران سياستي و سياست‌پژوهان اقدام به انتشار اين مقاله مي‌نمايد.
سرويس مسائل راهبردي ايران، همچنين اظهار اميدواري مي‌كند ايجاد يك عرصه‌ي عمومي براي گفت وگوي دانشگاهيان و متخصصان و حرفه‌مندان با سياست‌گذاران و مديران درباره‌ي سياست‌ها و برنامه‌هاي كشور، ضمن مستند سازي تاريخ سياست‌گذاري عمومي و نظارت عمومي بيشتر بر اين فرآيند، موجب طرح ديدگاه‌هاي جديد و ارتقاي كيفيت فرآيند سياست‌گذاري عمومي كشور شود.
سرويس مسائل راهبردي ايران rahbord.isna@gmail.com آمادگي خود را براي انعكاس ديدگاه‌هاي سازمان‌ها و دست‌گاه‌هاي اجرايي مختلف و استادان، متخصصان و حرفه‌مندان براي بررسي دقيق‌تر ابعاد اين طرح اعلام مي‌كند.
توجه: براي مشاهده‌ي واضح تصاويرميان متن، تصاوير مربوطه را از انتهاي پيام ذخيره و مشاهده كنيد.
سازمان ثبت اسناد و املاك
معرفي طرح كاداستر كشور
تعريف كاداستر
ريشه كاداستر كلمه يوناني كاتاستيكن ( Katastichon ) به معني دفتر يادداشت مي باشد.
كاداستــر به نظـامي اطـلاق مي‌شـود كه هـدف از آن تعييــن محـدوده هاي مالكيتي بهمراه اطلاعات حقوقي مرتبط به هر ملك مي‌باشد.
تعريف كاداستر از نظر فدراسيون بين المللي نقشه برداري (FIG)
سيستم تنظيم شده وضعيت املاک يك منطقه را كاداستر گويند بطوري كه تمام اطلاعات اندازه و محدوده و موقعيت در روي نقشه مشخص و نحوه ثبت خصوصيات ملك معين شده باشد.
نقشه كاداستر
به مجموعه عمليات فني، مهندسي ، مميزي، ثبتي و حقوقي در مورد املاكي اطلاق ميشود كه جريا ن ثبتي آن خاتمه يافته اعم از اينكه در دفتر املاك ثبت شده ويا نشده باشد به جهت آنكه محدوده و موقعيت املاك را مشخص نمايد وارتباط جغرافيايي آنها را با يكديگر نشان دهد و بمنظور تثبيت مالكيت وتسهيل در حل و فصل دعاوي ملكي و ساير موارد مربوط به املاك، اجرا گردد.
ارتباط كاداستر و ثبت زمين
قطعه كاداستري و حقوق مالكيت
اهداف كاداستر
1- اهداف كمي
- تعيين محدوده هاي قانوني مالكيت انواع مستحدثات و اراضي مربوط به افراد حقيقي، حقوقي، دولتي و موقوفه بيش از 1200000 هكتار اراضي شهري .
- بازنگري اطلاعات ونقشه جات در طول برنامه ونهايتا تغيير سيستم موجود ثبت به ثبت نوين (كاداستر)
2- اهداف كيفي
- ايجاد گردش كار روان وقابل اطمينان در صدور يا اصلاح اسناد مالكيت بطور دقيق وسريع
- ايجاد اعتماد و اطمينان در معاملات املاك و سرعت در انجام آن .
- كاهش فراوان تعرضات ملكي و دعاوي مربوط در دادگاهها وكاهش حجم پرونده هاي قضائي
- كمك به استقرار سيستم مالياتي عادلانه وحقيقي و سرعت در امور مربوطه و نيز افزايش در آمدهاي مالياتي وكاهش اثرات روابط شخصي و نظريات فردي، با توجه به پايگاه اطلاعات كاداستر
- افزايش كارائي وارتقاء كيفيت عمليات اجرائي طرحهاي عمراني از طريق بهره‌گيري از مدارك فني كاداستر نظير نقشه‌ها، عكس‌هاي هوائي ، اطلاعات فني، مختصات نقاط وغيره.
- افزايش توانائي و امكانات وصول حقوق حقه دولت در كليه نقل و انتقالات ملكي با اتكاء به سيستم مطمئن و روان اطلاعات كاداستري
نقش كاداستر در توسعة پايدار
كاداستر به‌عنوان ابزاري جهت توسعة پايدار اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مي‌باشد.
كاداستر و نقش آن در سيستم هاي اداره زمين
مدت زمان اجرائي كاداستر
- بررسي نتـايج و جمع بندي مطالعـات نشان ميدهد كه طــرح كاداستر كشور در يك دوره بيست وپنج ساله شامل پنج برنامه پنجسالـه قابل اجـرا است.
- تهية مقدمات ، تجهيز منابع نيروي انساني ، آموزش بهنگام و انتقـال تكنـولـوژي در برنامه پنجسالـه اول.
- شروع عمليـات اجرائي از برنـامه پنجسالـه دوم به بعد.
ماده 156 قانون ثبت اسناد و املاك
- به‌منظور تشخيص حدود و موقعيت امـلاك واقع در محـدودة شهرها وحومه، نقشه املاك بصورت كاداستر تهيه خواهد شد.
- ادارةامور املاك ثبت كل علاوه بروظايف فعلي خودعهده دار تهية املاك بصورت نقشة كاداستر خواهد بود.
مراحل اجرائي كاداستر
- تهية نقشة وضع موجود املاك از طريق نقشه برداري زميني يا فتوگرامتري
- استخراج اطلاعات جامع املاك از دفاتر املاك و ورود آنها به رايانه ونيز اسکن صفحات دفاتر املاک
- ادغام اطلاعات هندسي و توصيفي املاك و نتيجتاً ايجاد نقشة كاداستر
- ورود شيت نقشه هاي كاداستر بعنوان شيت مبنا در يك بانك اطلاعاتي يكپارچه
عملكرد طرح كاداستر از ابتدا تا پايان سال 1385
مجموع عملكرد تهيه نقشه كاداستر تا پايان سال 1385 به ميزان 353.180 هكتار است كه 30% از مساحت شهري كل كشور را در بر گرفته كه بشرح ذيل مي باشد:
1) تهية نقشة يكپارچه سازي شده از 15 مركز استان به مساحت 163.628 هكتار
2) تهية نقشة يكپارچه سازي شده از 179 شهر از استانهاي فعال به مساحت 189.552 هكتار
عملکرد طرح كاداستر در سال 1386
الف ) اعتبارات سال 1386:
اعتبارات دريافتي به ميزان 121 ميليارد ريال شامل :
1) اعتبار عمراني 51 ميليارد ريال
2) اعتبار جاري 70 ميليارد ريال
از محل بند ي تبصره 18 ،علي رغم تحقق درآمد سازمان ثبت پرداختي انجام نگرديد.
ب ) فعاليتهاي اجرائي سال 1386 :
1) پلاک گذاري ثبتي وتهيه نقشه زميني املاک بميزان 250.000 هكتار شامل :
1-1) پلاک گذاري وعرصه سازي در 130 شهر کشور به مساحت هکتار239.000 با اتكاء به نقشه هاي هوائي
2-1) نقشه برداري زميني وپلاک گذاري ثبتي در 40 شهر به مساحت 11.000 هكتار
تهيه نقشه کاداستر و داده آمائي
1- تهية نقشة يكپارچه سازي شده کاداستر از 14 شهر به مساحت 150.000 هكتار با اتكاء به نقشه برداري زميني و نقشه هاي هوائي
2-استخراج اطلاعات جامع املاك از دفاتر املاك و اسكن دفاتر و ورود آنها به رايانه ( داده آمائي املاك) به تعداد 10.000.000 برگ از دفاتر املاک
نمودار مقايسه عملكرد طرح كاداستر كشور از ابتداي شروع تا پايان سال 1386
كاداستر در چشم انداز 20 ساله نظام و برنامه چهارم توسعه
سازمان ثبت با اجراي كامل طرح كاداستر و توسعه، پياده سازي و بهره برداري از سيستم جامع اطلاعات املاك و ساير سيستمهاي اطلاعاتي مكانيزه ضمن ارائة الكترونيكي كلية خدمات ثبتي، بوسيله پايگاه اطلاعات جامع املاك و حقوق مالكين كه توسط سازمان، مديريت و نگهداري مي شود، امكان دسترسي از راه دور مردم به اطلاعات خود و نيز ارائه خدمات اطلاعات مديريتي و خدمات جانبي به دستگاهاي قضائي و اجرائي كشور را فراهم مي كند.
توسعة كاداستر به‌عنوان زير مجموعة سيستم فراگير اطلاعات املاك
- كاهش متوسط زمان انجام مراحل ثبتي
- پياده سازي سيستم جامع املاك
- كاهش درصد مغايرت اطلاعات نقشه كاداستر با اطلاعات املاك
کاداستر فراگير
- كاداستر شهري نمي تواند سال‌ها بدون كاداستر ساير مناطق اعم از روستائي وزراعي ومرتع وجنگل ادامه يابد. در اين رابطه ضرورت دارد بررسي و مطالعاتي در جهت تدوين و تصويب قوانين و آئين نامه هاي ذيربط انجام و پس از تا مين اعتبارات لازم وهمكاري وهماهنگي ساير سازمانهاي ذيربط وبا اتکاء به كسب تجارب در عمليات كاداستر شهري و تكيه بر انتقال تكنولوژي، كاداستر مناطق غير شهري نيز پس از يك دورة تجهيز اجراي مقدماتي، شروع و در كنار كاداستر شهري بصورت کاداستر فراگير انجام گيرد .
- نظام كاداستر ضمن تثبيت مالكيت‌ها ميتواند در حل وفصل دعاوي ملكي و ساير موارد مربوط به املاك مورد استفاده قرارگيرد
- با توجه به خدمات قابل ارائه توسط اطلاعات كاداستر هزينه هاي اجراي آن در مدت كوتاهي مستهلك شده وداراي بازدهي اقتصادي خواهد بود.
- با توجه به حجم بالاي عمليات بمنظور دستيابي به اهداف پيش بيني شده ، توجه بيشتر به نيازهاي كاداستر ضروري بنظر ميرسد.
- وجود نظام کاداستري در پيشبرد فعاليتهاي توسعه اي ايفاگر نقش مهمي است بطوريکه همه قواي سه گانه از ثمرات فعاليتهاي کاداستر بهره مند مي شوند لذا ضرورت دارد تا اجراي کاداستر به عنوان ”طرح مهم“ مورد حمايت سه قوه قرار گيرد.
تهيه و تدوين: محمود شاكري، محمد شيخ عليشاهي، حميد برنجكار
انتهاي پيام.