دولت نهم در بسياري از عرصه‌ها مانند سهميه‌بندي بنزين و تلاش براي هدفمند‌سازي يارانه‌ها پيش‌قدم بوده است. با اين حال جديدترين برنامه آن براي حذف يارانه انرژي در بخش صنعت با واكنش توليدكنندگان مواجه شده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين رابطه سه گزينه براي افزايش قيمت انرژي و حذف يارانه آن در بخش صنعت به انجمن‌هاي توليدي پيشنهاد شده كه كمترين افزايش مربوط به رسيدن قيمت برق و گاز به قيمت‌هاي تمام شده درج شده در فيش‌هاي آب و برق است.
هنوز از قيمت‌هاي جديد انرژي، زمان اعمال و چگونگي افزايش آن خبر رسمي در دست نيست، اما به هر حال ظاهرا دولت عزم خود را براي حذف يارانه انرژي صنعت و رساندن آن‌ها به حداقل قيمت‌هاي تمام شده، جزم كرده است.
در اين گزارش با توجه به آن كه تمام كالاهاي مصرفي از نان لايموت مورد مصرف دهك‌هاي اقتصادي زير خط فقر گرفته تا پيشرفته‌ترين مايكروويوها، در فرايند توليد ساخته و به دست مردم مي‌رسند، در برشي كوتاه تنها به بررسي اثرات حذف يارانه انرژي در حوزه ساخت ماشين‌آلات صنعتي و تاثير آن بر خطوط توليد كارخانه‌ها و در نهايت قيمت تمام شده و فروش كالاها پرداخته‌ايم.
افزايش 10 درصدي قيمت فروش ماشين‌آلات صنعتي
به ظاهر شايد اين خبر هم مانند ديگر اخبار روزمره جلوه كند كه پويش‌من - دبير انجمن سازندگان تجهيزات صنعتي ايران - از حذف يارانه انرژي صنعت اظهار نگراني و بيان كرده كه " در حال حاضر به طور ميانگين حدود هشت تا 10 درصد قيمت تمام شده توليد ماشين‌آلات و تجهيزات صنعتي را قيمت انرژي تشكيل مي‌دهد كه در يكي از حالت هاي پيشنهادي، در صورت دو برابر شدن نرخ انرژي، قيمت فروش ماشين‌آلات و تجهيزات صنعتي نيز بين هشت تا 10 درصد افزايش مي‌يابد."
در اين زمينه محمد‌حسن پورخليل - دبير انجمن صنفي كارفرمايان صنعت سيمان - نيز چندي پيش به ايسنا اعلام كرد كه دولت سه گزينه مختلف را براي قيمت‌هاي جديد گاز و برق به صنعت پيشنهاد داده كه گزينه اول رسيدن قيمت گاز مصرفي صنعت به 69 و برق به 77 تومان مندرج در قبض‌هاي گاز و برق؛ پيشنهاد دوم ارائه گاز و برق به قيمت مبادي خروجي كشور يعني گاز 30 سنت (حدود 300 تومان) و برق 90 تومان و پيشنهاد سوم، ارائه گاز به قيمت مبادي خروجي و ارائه برق به قيمت 220 تومان است.
در اين گزارش پيش فرض اصلي، محاسبات دبير انجمن سازندگان تجهيزات صنعتي ايران مبني بر اثرات دو برابر شدن احتمالي قيمت انرژي بر خطوط توليد كارخانه‌هاست كه البته با توجه به قيمت‌هاي پيشنهادي دولت، دو برابر شدن قيمت‌هاي انرژي تقريبا حالت ميانگين اين پيشنهادات است. در هر صورت قيمت انرژي صنعت در هر حدي كه افزايش يابد موجب افزايش قيمت ماشين‌آلات صنعتي خواهد شد كه مقدار آن متناسب با افزايش قيمت‌هاي انرژي خواهد بود.
با اين حال اگر توجه كنيم كه در فرايند توليد هر كالايي، از نان لواش 15 توماني گرفته تا يخچال فريزرهاي سايد باي سايد چند ميليون توماني، لاجرم نياز به استفاده از ماشين‌آلات و خطوط توليد است، مي‌توان به نقش زيربنايي و خاص ماشين آلات در توليد انواع و اقسام كالاهاي مصرفي و قيمت تمام شده و فروش آن ها پي برد.
تاثير افزايش قيمت ماشين‌آلات بر خطوط توليد كارخانه‌ها
اگر در صورت حذف يارانه انرژي صنعت، قيمت انواع و اقسام ماشين‌آلات صنعتي و معدني مورد استفاده در خطوط توليد، تنها 10 درصد افزايش يابد، چه تاثيري بر قيمت تمام شده و فروش كالاهاي مصرفي خواهد داشت؟
براي درك بهتر اين شرايط ، كارخانه‌ها را به دو دسته كارخانه‌هاي در حال كار فعلي و كارخانه‌هايي كه از اين به بعد مي‌خواهند وارد فرايند توليد شوند تقسيم مي‌كنيم.
افزايش هزينه‌هاي استهلاك و تعمير ماشين‌آلات
به هرحال مشخص است كه كارخانه‌هاي در حال توليد، درگذشته ماشين‌آلات و خطوط توليد مورد نياز را به قيمت‌هاي روز خريداري كرده‌ا‌ند و افزايش ميانگين 10 درصدي قيمت ماشين‌آلات صنعتي، قاعدتا نبايد تاثيري بر قيمت تمام شده و فروش توليدات اين كارخانه‌ها داشته باشد، اما در اين ميان چند حالت مختلف را نيز بايد مدنظر قرار داد.
به طور طبيعي هر واحد توليدي در كنار همه هزينه‌هاي توليد، بخشي از هزينه تمام شده كالاي توليدي خود را نيز به هزينه استهلاك و تعمير ماشين‌آلات خطوط توليد اختصاص مي‌دهد، بنابراين در صورت افزايش قيمت ماشين‌آلات صنعتي، هزينه‌هاي تعمير، نگهداري، تعويض قطعات و دستمزد تعميركاران اين دستگاه‌ها نيز به طور طبيعي افزايش مي‌يابد كه از اين ناحيه هزينه‌اي اضافي به تمام واحدهاي توليدي بار مي‌شود.
بايد توجه كرد كه خرابي، تعمير و تعويض قطعات ماشين‌آلات خطوط توليد مساله‌اي عادي و هميشگي در تمام واحدهاي توليدي از يك نانوايي در سطح شهر با يك تنور ماشيني ساده گرفته تا باقي كارخانه‌هاست.
گران‌تر شدن طرح‌هاي توسعه‌اي كارخانه‌ها
اما تصور كنيد كه شما به عنوان يك صنعتگر، كارخانه خود را با موفقيت راه‌اندازي كرده و حال در فكر توسعه كار و افزايش كميت و كيفيت توليدات خود هستيد كه در اين صورت ناگزير بايد از ماشين‌آلات و خطوط توليد جديد استفاده كنيد؛ اما اين كار در صورت حذف يارانه انرژي صنعت به آن معني است كه شما بايد براي خريد يك ماشين صنعتي حداقل 10 درصد بيش از قيمت‌هاي پيشين پرداخت كنيد و طبيعي است كه در آن صورت قيمت تمام شده و هزينه‌هاي توليد كالا افزايش مي‌يابد و پر واضح است كه شما به عنوان يك بنگاه اقتصادي به دنبال كسب حداكثر سود بوده و اين افزايش هزينه توليد را از جيب نمي‌گذاريد، بلكه با افزودن بر قيمت فروش كالاي توليدي خود اين هزينه اضافي را از جيب خريداران جبران مي‌كنيد. البته اگر به دلايلي همچون مخالفت سازمان هاي مسوول، عدم كشش بازار و وفور كالاي ارزان قيمت خارجي نتوانيد قيمت فروش كالاهاي توليدي خود را افزايش دهيد، راه‌هاي ديگري همانند كاستن از كيفيت، حجم و وزن كالاي توليدي نيز وجود دارد؛ كاري كه برخي نانوايان در برابر نرخ گذاري تعزيرات انجام مي‌دادند.
افزايش هزينه ايجاد كارخانه‌هاي جديد
اما حذف يارانه انرژي صنعت و افزايش قيمت ماشين‌آلات صنعتي براي كساني كه در حال حاضر به دنبال راه‌اندازي يك واحد توليدي هستند، گران‌تر تمام مي‌شود. در واقع شما اگر جزو بدشانس‌هايي باشيد كه بعد از حذف يارانه انرژي صنعت اقدام به خريد ماشين‌آلات و خطوط توليد مي كنيد، حداقل 10 درصد بيش از قيمت هاي پيشين بايد بپردازيد كه در آن صورت قيمت تمام شده كالاي شما با توجه به نوع، تعداد و ارزش ماشين‌آلات به درصدهاي مختلف افزايش خواهد يافت. در آن صورت شايد شما شرمنده باشيد كه بيش از توليدكنندگان قبلي، مجبور به افزايش قيمت كالاي توليدي خود هستيد.
هرچه پيش آيد خوش آيد؟
اين شمايي كلي و سطحي از روبنايي‌ترين تاثيري بود كه حذف يارانه انرژي صنعت مي‌تواند بر يك جاي خاص و تنها بر خطوط توليد كارخانه‌ها بگذارد. طبيعي است كه در اين حيطه خاص نيز تاثيرات حذف يارانه تنها به همين موارد محدود نشده و بايد آثار رواني آن و ديگر موارد آشكار و غير‌آشكار را نيز مدنظر قرار داد. اگرچه برخي از ما در عرصه عمل معتقديم كه "هر چه پيش آيد خوش آيد"!
در اين ميان برخي از متوليان حذف يارانه انرژي صنعت در شرايطي به دلايلي همچون غير استاندارد بودن مصرف انرژي در واحدهاي صنعتي، بر اجراي سريع اين طرح پافشاري مي‌كنند كه توجه به تبعات مختلف اين طرح مانند مورد ذكر شده، ضرورت بررسي بيش از پيش تبعات آن را گوشزد مي‌كند.
به هر حال اگرچه برخي از ما ايراني‌ها به دلايل مختلف از جمله وفور نعمت در طول سده‌ها، عادت به مصرف زياد و گاه اسراف داريم، اما اصلاح اين عادت همه‌گير همان گونه كه در طول سال‌هاي دراز شكل گرفته، نياز به برنامه‌ريزي و گذشت زمان دارد. به قول شاعر بلند‌آوازه ايراني" سعدي به روزگاران مهري نشسته بر دل، بيرون نمي توان كرد الا به روزگاران".
انتهاي پيام