يك مدرس دانشگاه: عبور مترو از بافت كهن مانند به كارگيري موتوري تخريبي است قاطعيت سازمان ميراث فرهنگي در برخورد با مترو اصفهان بر روند تخريب آثار اثر دارد
به اعتقاد عضو شوراي پژوهشي مؤسسه‌ي باستان‌شناسي دانشگاه تهران، خطرهايي كه مواريث فرهنگي را تهديد مي‌كنند، به دو دسته‌ي طبيعي و غيرطبيعي (انساني يا مصنوعي) تقسيم مي‌شوند و تخريب آثار به‌وسيله‌ي انسان، معمولا با انگيزه‌هايي صورت مي‌گيرد كه سودجويي و انگيزه‌هاي سياسي از قوي‌ترين آن‌ها به‌شمار مي‌آيند. دكتر حسن كريميان در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ادامه داد: در مواردي، تخريب آثار باستاني نه‌تنها با نيت مجرمانه همراه نيست، بلكه گاهي تخريب با نيت خيرخواهانه صورت مي‌گيرد كه تعمير مساجد و بقاع متبركه‌ي ثبت‌شده در فهرست آثار ملي، بدون اجازه و هماهنگي با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در اين دسته است. وي بيان كرد: در نگاهي به آمار اقدامات عمدي و غيرعمدي كه به تخريب آثار تاريخي كشور منجر شده‌اند، درمي‌يابيم كه حجم انبوهي از اين آثار، در معرض تخريب مستمرند. با جمع‌بندي اقدامات پيشگيرانه و دعاوي مطرح‌شده عليه متخلفان و متجاوزان به مواريث فرهنگي مي‌توان دريافت كه اگرچه سازمان ميراث فرهنگي در مقابله با عناصر مخرب تا حدي قابل قبول عمل كرده است، ولي بررسي نتايج اقدامات نشان مي‌دهد كه در پايان كار، متجاوزان به آثار به اهداف مورد نظر خود رسيده و آن آثار را تخريب كرده و سازمان را در مقابل عمل انجام‌شده قرار داده‌اند. او با تأكيد دوباره بر انجام اقدامات مناسب سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در پيشگيري از وقوع جرايم متجاوزانه، درباره‌ي دست نيافتن به توفيق مطلوب در توقف اين نوع جرايم، توضيح داد: روشن است كه اين توفيق در حفاظت از آثار، زماني حاصل مي‌شود كه بسترهاي مناسب هم‌كاري، هم‌فكري، اعتماد و توافق براي انجام بهينه‌ي امور فراهم شده باشد. استاد درس حفاظت از آثار باستاني دانشگاه تهران اقدامات عمراني را مانند سد‌سازي، احداث جاده‌ها و ايجاد مسيرهاي ارتباطي درون شهرها، خطرهايي دانست كه بيش از همه، مواريث فرهنگي غيرمنقول را تهديد مي‌كنند. وي هم‌چنين كارهايي را كه با هدف مطلوب‌سازي بافت قديم شهرها در دست اجرا هستند، عموما با تخريب آثار تاريخي توأم ارزيابي و بيان كرد: انجام كارها در شهرها ممكن است، چنان چهره‌ي بافت‌هاي كهن را درهم بريزد كه ارتباطات فضايي درون بافت را غيرقابل فهم كند. اين مدرس دانشگاه تهران گفت: اين امر به اندازه‌اي حساس است كه اقدام مطالعه‌نشده‌ي متصديان امر در تغيير كاربري حتا يك عنصر كوچك از معماري و فضاهاي شهري، مانند موتوري مخرب مي‌تواند عمل و به‌تدريج ساير بخش‌هاي بافت را نيز تخريب كند. كريميان اقدامات سودجويانه، تمركز جمعيت و رفت‌وآمدهاي غيرضروري و تغيير كاربري يك اثر را از ديگر عوامل وارد شدن آسيب به بافت و بناهاي تاريخي دانست و افزود: به‌نظر من، عبور مترو از بافت كهن يك شهر مانند به كار گماردن موتوري تخريبي است كه به‌تدريج لطمه‌هاي جبران‌ناپذيري را بر بافت تاريخي ارزشمندي مانند اصفهان وارد مي‌كند. رييس پيشين مؤسسه‌ي باستان‌شناسي دانشگاه تهران با تأكيد بر تعداد اندك آثار ثبت‌شده در فهرست ميراث جهاني ايران در مقايسه با كشورهاي كوچكي مانند سريلانكا، گفت: اگر ضوابط حفاظتي را درباره‌ي آثار ثبت‌شده‌ي ايران رعايت نكنيم، اعتبار جهاني خود را در حفاظت از مواريث فرهنگي زيرسوال برده‌ايم و در ثبت ساير آثار در فهرست ميراث جهاني نيز با مشكل مواجه خواهيم شد. وي ادامه داد: من و هركس ديگري كه در جريان مقابله‌ي اداري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با عبور مترو اصفهان از چهارباغ عباسي قرار دارد، نمي‌تواند باور كند كه حفر تونل در مقياسي كه گزارش شده است، انجام شده باشد. كريميان اظهار داشت: اگر سازمان ميراث فرهنگي بر نظر خود مبني بر مخرب بودن حفر تونل در اين محدوده اصرار دارد، بايد به‌سرعت نسبت به طرح شكايت از عاملان و توقف عمليات اجرايي اقدام كند. بديهي است، دستگاه نظارتي نيز در اين مقطع وظايفي دارد كه مصلحت است، به‌موقع انجام شوند، زيرا استمرار روند كنوني بحران‌آفرين خواهد بود. وي تأكيد بر اين‌كه مقابله‌ي سازمان ميراث فرهنگي با اقدامات تخريبي به قاطعيت در اين زمينه و موارد مشابه نيازمند است، بيان كرد: پس از توقف عمليات، بخش حفرشده را مي‌توان به‌عنوان نمونه‌اي از توفيق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در پيشگيري از روند تخريب آثار، حفظ و به موزه‌ي حفاظت از آثار ملي تبديل كرد. اين تونل به‌عنوان سند توافق ملي در حفظ آثار تاريخي پس از استحكام‌بخشي لازم مي‌تواند نگهداري شود. اين عضو هيأت علمي دانشگاه تهران افزود: بايد توجه داشت كه روند تخريب آثار يا اقدامات مخربانه هم‌زمان در بافت كهن شهري شيراز، يزد، كاشان، كرمان، سنندج، قم و حتا تهران در شرف انجام است. بنابراين قاطعيت يا كوتاهي سازمان ميراث فرهنگي در برخورد با معضلي مانند مترو اصفهان، اثرهاي منفي يا مثبتي بر روند تخريب آثار در شهرهاي يادشده مي‌تواند داشته باشد. انتهاي پيام