يك‌سال از رفتن پدر مرمت نوين ايران گذشت اسكندر مختاري: نهادينه كردن حفاظت از طريق انجمن‌هاي صنفي و تدوين منشور مرمت از اهداف شيرازي بودند
به بهانه‌ي قدرداني از زحمات دكتر باقر آيت‌الله‌زاده شيرازي، همه‌ي دوستان، دانشجويان و همكاران دور هم جمع شده بودند تا حضور او را پاس بدارند. همه‌چيز به‌خوبي پيش مي‌رفت و نوبت شاگردان و مريدان استاد بود تا از او و فداكاري‌هايش تشكر كنند كه ناگهان طپش همه‌ي قلب‌ها تند شد و اشك در چشم‌ها حلقه زد. اسكندر مختاري، دوست و همكار دكتر شيرازي به‌مدت 34 سال در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار كرد: يكي از اهداف شيرازي براي حفاظت از ميراث فرهنگي، تربيت نيروي انساني در ابعاد مختلف بود و سير يك فرد از لحظه‌اي كه اين موضوع را به‌عنوان آينده‌ي حرفه‌يي خود انتخاب مي‌كند تا زماني كه بايد به مرور به‌سوي مسؤوليت پذيرفتن تا رسيدن به عنوان حافظ ميراث فرهنگي حركت كند، مورد توجه او بود. وي بيان كرد: نخستين اقدامات دكتر شيرازي در اصفهان كار كردن با استادكاران قديمي براي به‌وجود آمدن آشتي بين كساني بود كه اهل حرفه بودند و كساني كه به ابزار دستي داشتند تا حفاظت از ميراث فرهنگي و مرمت يك اثر تاريخي به بهترين نحو انجام شود. او ادامه داد: مرحوم شيرازي علاوه بر اين‌كه مرمت را با استادكاران مختلف به‌معناي علمي خود آغاز كرد، دوره‌هايي را براي حفاظت بدنه‌ي ميراث فرهنگي در اصفهان برگزار كرد كه در آن‌ها كارورزان مختلفي از دفاتر فني سازمان ملي حفاظت آثار باستاني شركت كردند. بعدها اين افراد توانستند شاگردان ديگري را زير دست خود تربيت كنند. آن دوره، يك دوره‌ي طلايي در حوزه‌ي حفاظت از ميراث فرهنگي شد. مدير محور فرهنگي ـ تاريخي تهران گفت: كارشناساني كه با دكتر شيرازي كار مي‌كردند، هميشه روشي را در پيش مي‌گرفتند كه به‌تدريج مسؤوليت‌هاي مختلفي را به افراد مي‌دادند و مانند مكتب استاد و شاگردي كه با دكتر شيرازي داشتند، هر كسي كه علاقه‌مندتر و شايسته‌تر بود، به مرتبه‌ي بالاتري مي‌رسيد. مختاري از ديگر اقدامات دكتر شيرازي را تأسيس مركز آموزش عالي ميراث فرهنگي دانست و بيان كرد: ميان استادكاران و مهندسان، يك برنامه‌ريزي صورت گرفت تا با توجه به خلأ به‌وجود آمده در اين مركز، متخصصان و تكنسين‌هايي تربيت شوند تا در كارگاه‌ها، مسؤوليت‌هاي كارگروهي را بپذيرند. وي اظهار داشت: دكتر شيرازي از مؤسسان دانشكده‌ي مرمت آثار تاريخي فارابي در اصفهان بود كه بعدها به‌عنوان دانشگاه پرديس اصفهان ارتقاي جايگاه يافت تا از ميان دانشجويان نخبه‌ي دانشگاه، شاگرداني را تربيت كند كه آن‌ها علاوه بر اين‌كه يك دوره تحصيلات را طي مي‌كنند، حس مسؤوليت‌پذيري‌شان نيز بيدار شود. تاكنون تعدادي از اين افراد متصدي پست‌ها و پروژه‌هاي بزرگ در كشور شده‌اند. به گفته‌ي او، همه‌ي احساس مسؤوليتي كه در وجود استاد بود، به‌تدريج به دانشجويان منتقل شد كه با گذاشتن وقت زياد، مشتاقانه در سر كلاس‌ها حاضر بودند و از دكتر بهره‌مند مي‌شدند و اين محصول دوران بازنشستگي استاد بود. مختاري درباره‌ي اهداف، آرزوها و اعتقادهاي دكتر شيرازي درباره‌ي ميراث فرهنگي، توضيح داد: يكي از بهترين آمال و آرزوهاي دكتر شيرازي و انديشه‌هاي او در حوزه‌ي مرمت، تربيت استادكار براي مرمت بناهاي تاريخي بود. او به‌درستي تصور مي‌كرد كه سازمان ميراث فرهنگي تنها جايگاهي است كه نيروهاي متخصص بناهاي تاريخي را مي‌تواند تربيت كند و تنها مأمني است كه اين نيروها را در دل خود مي‌تواند جا دهد. وي با اشاره به اين نكته كه نظام پيمانكاري برخي مواقع نيروي كاري خود را به‌دليل نبود كار از دست مي‌دهد، اظهار كرد: از اهداف دكتر شيرازي اين بود كه اگر پيمانكاران در سازمان ميراث فرهنگي بودند، تحت يك نظام اجرايي منضبط به‌طور دايم سر كار خود باشند و مراتب رشد را طي كنند تا به تعالي برسند. او افزود: از هدف‌هاي ديگر مرحوم شيرازي توسعه، اشاعه و نهادينه كردن موضوع حفاظت از ميراث فرهنگي از طريق انجمن‌هاي صنفي مانند ايكوموس و تدوين منشور مرمت ايران بود كه خود او گام‌هاي نخستين انجام اين كارها را برداشت؛ ولي متأسفانه عمرش مهلت جلو بردن آن‌ها را نداد. مختاري تأكيد كرد: دكتر آيت‌الله‌زاده شيرازي راه پاكي، صداقت، پشتكار، ايمان به كار، پايداري و استقامت در زمينه‌ي حفظ ميراث فرهنگي را داشت، راهي كه سرمشق ديگران مي‌تواند باشد. اسكندر مختاري از سال 1352 نخستين دوره‌ي آموزش تعميرات و تزيينات بدنه را در اصفهان با حضور دكتر شيرازي گذراند و پس از انقلاب نيز با او و استاداني مانند مرحوم مهريار، عادل فرهنگي و شيباني روي مباني معماري اسلامي كار كرد و مطالعات مسجد جامع ساوه و مرمت آن‌را با دكتر شيرازي گذراند و او را به‌عنوان استاد راهنماي خود در مقطع فوق‌ليسانس انتخاب كرد. دكتر شيرازي به‌عنوان استادي كه سرمشق ديگران نه‌تنها در كار كه در منش، رفتار، زندگي و نحوه‌ي معيشت بود، سرلوحه‌هاي آرمان‌هاي مختاري نيز بوده است. انتهاي پيام