حدود دو سال از وعده‌ي معاونت گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي تدوين نظام جامع آماري گردشگري گذشته است و با وجود تشكيل كميته‌ي آمار گردشگران هنوز مسؤولان به ارايه‌ي آماري تقريبي درباره‌ي گردشگري كشور بسنده مي‌كنند.
به گزارش خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با ورود به سال 2008 ميلادي بسياري از کشورهاي گردشگرپذير به رکورد تازه‌اي درباره‌ي جذب گردشگر دست پيدا کرده‌اند و دستيابي به اين ركورد را مديون آمارهاي دقيق و برنامه‌ريزي‌هايي به‌مراتب دقيق‌ترند. البته اين کشورها به چنين رکوردي اکتفا نمي‌كنند و براي دستيابي به سهم بيشتري از بازار بين‌المللي گردشگري رقابت تنگاتنگي را درپيش گرفته‌اند.
با وجود اعلام رشد گردشگري در خاورميانه و همچنين اثبات بيش از پيش مزيت‌هاي اقتصادي و فرهنگي صنعت گردشگري، ايران نيز مانند ديگر كشورهاي داراي پتانسيل‌هاي گردشگري، در سند چشم‌انداز 20 ساله‌ي خود دستيابي به 20 ميليون گردشگر ورودي را پيش‌بيني كرده است. البته متوليان دولتي گردشگري گفته‌اند كه زودتر از زمان تعيين‌شده، ميزباني 20 ميليون گردشگر را عهده‌دار خواهند شد.
اين مطلب ازسوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري درحالي مطرح مي‌شود كه فارغ از همه‌ي كمبودها و نقصان‌هاي موجود در حوزه‌ي تأسيسات گردشگري، مسؤولان اين سازمان از جمع‌آوري و ارايه‌ي فقط بخش كوچكي در گردشگري كه همان ارايه‌ي آمار دقيق و مناسب است، عاجزند و با هربار تكرار و تأكيد دوباره بر مطالب قبلي خود، اين پرسش را به ذهن مخاطبان متبادر مي‌كنند كه با چه معيار و ميزاني مي‌خواهيم به تعداد گردشگر 20 ميليوني آن هم در موعدي زودتر از موعد مقرر دست پيدا كنيم؟
وعده‌هايي كه داده شدند، اما عملي نشدند
محمدشريف ملك‌زاده ـ معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ دو سال پيش با اشاره به افزايش 71 درصدي تعداد گردشگران خارجي بازديدكننده از آثار تاريخي و گردشگري كشور نسبت به سال‌هاي پيش از آن، آمار گردشگران كشور را بيش از يك ميليون و پانصد هزار نفر اعلام كرده بود.
او همان زمان، از نبود آمار مشخص از گردشگران ورودي به كشور به‌عنوان يكي از مشكلات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ياد كرده و گفته بود كه براساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام‌شده و همكاري و هماهنگي گمركات كشور، از سال آينده آمار گردشگران دولتي به كشور هر سه‌ماه يك‌بار به سازمان جهاني گردشگري اعلام مي‌شود.
وي راه‌اندازي بانك اطلاعات و آمار گردشگران را تا پايان سال 1385 وعده داده و گفته بود، به‌طور حتم تا پايان سال از طريق بانك اطلاعات و آمار، تعداد دقيق گردشگران ورودي را به كشور مي‌توانيم به‌دست آوريم.
داستان راه‌اندازي بانك اطلاعات و آمار گردشگران از سال 1385 تا روزهاي واپسين سال 1386 ادامه يافت، ولي از راه‌اندازي بانك اطلاعات و آمار گردشگران خبري نشد.
ملک‌زاده سال گذشته بار ديگر بر نبود آمار دقيق گردشگران در كشور تأكيد كرد و اين‌بار خبر از تشكيل كميته‌ي ملي آمار گردشگران داد.
به گفته‌ي او، اعضاي كميته‌ي ملي آمار گردشگري ورودي ايران با همكاري پليس مهاجرت شامل نمايندگان مركز آمار اداره‌ي امور اقتصادي، اتحاديه‌ي هتل‌داران، تورهاي ورودي، انجمن خدمات مسافرتي، اداره‌ي اتباع بيگانه، كارشناسان مركز آمار صدور گذرنامه است.
او درباره‌ي چگونگي پالايش آمار گردشگران، گفت: فرم‌هايي تهيه شده‌اند تا هر گردشگر که به کشور وارد مي‌شود، آن‌را پر کند. در اين فرم‌ها پرسيده شده است که آن گردشگر از کدام کشور، از چه طريقي، با چه آژانسي و به چه منظور به ايران آمده است.
در نوروز 1387 و در نخستين فرصتي كه بايد خروجي كميته‌ي ملي آمار گردشگران پس از ماه‌ها به منصه‌ي ظهور مي‌رسيد، ازسوي مسؤولان گردشگري ورود حدود 50 هزار گردشگر خارجي به كشور اعلام شد كه با وجود ارايه‌ي اين آمار تقريبي، صحت و سقم آن و اين‌كه همين آمار 50 هزار نفري از چه منابعي و براساس چه معياري تهيه شده‌اند هم‌چنان جاي پرسش دارد.
اين پرسش نيز مطرح مي‌شود كه اگر مسؤولان آمار ورودي‌ها را به‌راحتي مي‌توانند جمع‌آوري كنند و حداقل آماري تقريبي از آن ارايه‌ي كنند، حتما آمار ايرانيان خارج‌شده را نيز به‌راحتي مي‌توانند اعلام كنند. حال آن‌كه بيش از يك‌ماه از نوروز 1387 مي‌گذرد و هنوز مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از ميزان خروج ايرانيان به كشورهاي خارجي، بويژه امارات و تركيه كه هر سال با فرا رسيدن نوروز، پذيراي بسياري از گردشگران ايراني هستند، آماري ارايه نكرده‌اند.
نوروز امسال علاوه بر سيل انبوه ايرانياني كه به تركيه و دبي سفر كردند، براساس گزارش روزنامه‌ي Daily Mirror، در ماه مارس منطقه‌ي خاورميانه 6/294 درصد رشد گردشگر داشته و در اين منطقه، بالاترين نسبت سفر به گردشگران ايراني مربوط بوده است. در ماه مارس كه مصادف با ايام نوروز در ايران است، 1300 گردشگر ايراني به مقاصد مختلف خاورميانه سفرهاي خارجي داشتند.
در ايران، ارايه‌ي آمار به‌صورت تقريبي درحالي اعلام مي‌شوند كه در صنعت گردشگري، هر جهانگرد يك داده‌ي آماري محسوب مي‌شود و ميزان ورود گردشگران براي تمام برنامه‌ريزي‌هاي نرم‌افزاري و سخت‌افزاري مبنا و معيار قرار مي‌گيرد.
پس از نوروز 1387 با وجود اين‌كه از پيش اعلام شده بود، هر سه‌ماه يك‌بار آمار ورود گردشگران بين‌المللي توليد و به سازمان جهاني حهانگردي ارايه خواهد شد، از ميزان ورودي‌هاي گردشگري ايران در سال 2007 در فهرست unwto اثري ديده نمي‌شود. بنابراين آمار ارايه‌شده براي گردشگري ورودي بر چه اساسي تهيه و دسته‌بندي شده است؟ اگر اين آمار تقريبي قابل پذيرش است، چرا در فهرست سازمان جهاني جهانگردي ديده نمي‌شود؟
آمار دو ميليون گردشگر ورودي تا پايان سال گذشته ارايه‌شده ازسوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با استناد به دلايل و شواهد بسياري جاي شك دارد، چراكه در ايران سالانه گردشگراني وارد مي‌شوند، بدون اين‌كه مورد توجه قرار گيرند و برخي پارامترها درباره‌ي آنها مانند درنظر گرفتن انگيزه‌ي سفر به ايران، جنسيت، انفرادي يا جمعي بودن سفر، هزينه‌هاي گردشگري به‌طور دقيق، مدت اقامت آنها در مهمان‌پذيرها، خانه‌هاي روستايي و ... بررسي نمي‌شوند، به كشور خود بازمي‌گردند.
ازسوي ديگر، هر سال تعداد زيادي از مسافران بين‌المللي در فهرست گردشگران وارد مي‌شوند كه بخشي از آنها افاغنه و مسافراني هستند كه بدون قصد سياحت براي پيدا كردن موقعيت كاري كه همان «مهاجرت براي كار» است، وارد ايران مي‌شوند. آنها نيز در آمار گردشگران ورودي گنجانده مي‌شوند كه البته اين‌ها تنها برخي از موارد بسياري است كه در آمارگيري از گردشگران ورودي ناديده گرفته مي‌شوند.
از تجربه‌هاي جهاني استفاده كنيم
به‌طور حتم، كشورهاي مقصد گردشگران جهاني از طريق فرآيندي دقيق و درست در آمارگيري بهره‌مند هستند كه هم در ارايه‌ي آمار درست و هم در جذب گردشگران از سراسر دنيا موفق عمل مي‌كنند كه الگوبرداري از آنها نبايد كار مشكلي باشد.
در كشورهاي پيشرفته مانند ژاپن، گردشگر به محض ورود به خاك كشور ميزبان با تمام مشخصه‌هايش در سيستم‌هاي الكترونيك و رايانه‌هاي پيشرفته ثبت مي‌شود. اطلاعات لحظه‌به‌لحظه تغيير مي‌كنند و كارشناسان آمار در هر لحظه گزارش ورود گردشگران را اعلام مي‌كنند. هزينه‌هاي ورود گردشگران كاملا دقيق است و آمارها، ابزاري قدرتمند در اطلاع‌رساني‌ها و سياست‌گذاري‌هاي كلان اقتصادي‌اند.
با وجود الگوهاي فراوان آمارگيري از گردشگران كه در كشورهاي ديگر درحال اجرا هستند، شايد بهتر باشد كه مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به‌جاي راه‌اندازي انواع كميته‌ها يا بانك‌هاي اطلاعاتي بي‌اثر و به‌جاي وارد كردن 20 ميليون گردشگر قبل از موعد مقرر آن هم در شرايط نابه‌سامان زيرساخت‌هاي گردشگري، به وارد كردن يك سيستم درست آمارگيري از گردشگران به كشور فكر كنند كه براساس آن، تصميم‌هايي واقع‌بينانه و نه بلندپروازانه را براي گردشگري كشور بتوانند ترسيم كنند.
گزارش از خبرنگار ايسنا؛ اعظم السادات راستي
انتهاي پيام