اسفندگان؛ جشن عشق مادري استاد دانشگاه شهيد بهشتي: اسفندگان را به‌جاي ولنتاين نمي‌توان جشن گرفت
جشن اسفندگان يا سپندارمذگان 29 بهمن‌ماه برگزار مي‌شده و يكي از جشن‌هاي ايران باستان براي پاسداشت زمين و بانوان بوده است. در اين روز، بانوان لباس و كفش نو مي‌پوشيدند و از كارهاي روزمره‌ي خود در خانه معاف مي‌شدند و مردان و پسران وظايف آنها برعهده مي‌گرفتند. يكي از استادهاي دانشگاه شهيد بهشتي درباره‌ي اسفندگان توضيح داد: سپندارمذ نام فرشته‌اي در آيين زرتشت است كه فرشته‌ي زمين است و ماه اسفند نيز به نام سپندارمذ نام‌گذاري شده است. ابوالقاسم اسماعيل‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: سپندارمذ، در اصل اوستايي آن «سپنتا آرمئيتي» به‌معني فروتني مقدس است و در اساطير نيز مي‌توان گفت كه ايزدبانوي زمين، كشاورزي و رشد و نباتات است و همين طور دختر هورمزد به‌شمار مي‌آيد. وي ادامه داد: اين فرشته در ايران باستان پرستيده مي‌شد و طبعا فرشته‌ي عشق است؛ اما آن‌را با ولنتاين (Valentine) نمي‌توان ارتباط داد. ولنتاين صرفا به عشق مربوط است، اما سپندارمذ با الهه‌ي مادر و ايزدبانوي زمين گره مي‌خورد. اسپندارمذ بيشتر جنبه‌ي زايش و عشق مادر دارد و جشن آن نيز به نام اسفندگان در ماه اسفند برگزار مي‌شد. اسپند نيز كه دود مي‌شود، به نام همين فرشته يعني سپندارمذ است. او اظهار داشت: به‌نوعي روز اسپندارمذ را به نام روز عشق مي‌توان جشن گرفت؛ ولي اين عشق، عشق و محبت وفاداري است. اسماعيل‌پور گفت: روز ولنتاين يك روز جهاني است و تنها به كشور ما مربوط نيست، بلكه يك فرهنگ جهاني است كه بين جوانان تمام كشورها رسوخ پيدا كرده است. اگر بخواهيم جشن و فرهنگ روز ولنتاين به كشور ما وارد نشود، بايد تمام دريچه‌ها را ببنديم، اما آيا در قرن بيست‌ويكم درها را مي‌توان بست؟ وي بيان كرد: متاسفانه اين فرهنگ جهاني در فرهنگ ايران نيز براي خود جا باز كرده است و چون ما جلوي اينترنت، تلويزيون، ماهواره و ديگر وسايل ارتباطي را نمي‌توانيم بگيريم، فرهنگي نيز همراه آنها به ما تحميل مي‌شود. به گفته‌ي او، در اين شرايط، فرهنگ‌ها و سنت‌هاي باستاني بايد گوش به زنگ باشند كه مردم به آيين‌هاي خود وفادار بمانند. اين مشكل اكنون گريبان‌گير چين، مالزي و ژاپن نيز است، زيرا در اين كشورها نيز سنت‌ها و فرهنگ‌هاي باستاني فراموش شده‌اند. لذا اين مشكل تنها براي ايران نيست، بلكه يك مشكل جهاني است. استاد دانشگاه شهيد بهشتي اظهار كرد: براي جا افتادن اين جشن در ايران، بايد فرهنگ ايران باستان را به جوانان معرفي كرد و اسطوره‌ها و آيين‌ها را شناخت تا جايگاه خود را بتوانند بازيابند. جشن اسفندگان اكنون فقط توسط زرتشتيان در ايران جشن گرفته مي‌شود و به‌دليل آن‌كه شناخته‌شده نيست، در ميان ديگر مردم ايران جشن گرفته نمي‌شود. او ادامه داد: معمولا تقويم‌هايي كه درباره‌ي ايران باستان هستند، اين جشن را در شمار روزهاي خود دارند؛ اما در تقويم‌هاي معمولي كه مردم از آنها استفاده مي‌كنند، اين روزها قيد نشده‌اند. البته جشن ايراني اسفندگان را به‌جاي روز ولنتاين نمي‌توان جشن گرفت، چون از لحاظ محتوايي با يكديگر متفاوت‌اند. روز ولنتاين روز عشق است؛ ولي روز سپندارمذ روز عشق مادري است و ما روزي را كه محتواي آن كاملا با محتواي روز ولنتاين مطابقت كند، نداريم. وي افزود: الهه‌ي عشق در ايران باستان «آناهيتا»، در روم «ونوس» و در يونان «آفروديت» است و در كشورهاي يونان و روم نيز مانند ايران، الهه‌ي عشق وجود داشته است. ازسوي ديگر، والنتاين نام يك قديس مسيحي است و اين جشن نيز از فرهنگ مسيحيت آمده كه يك جشن غير ديني نيست، بلكه گوشه‌اي از آيين مسيحيت است و چون تعداد زيادي از مردم دنيا مسيحي هستند، اين آيين در سطح جهان پخش شده و اكنون نيز هرچه بيشتر با آن مقابله شود، جوانان بيشتر به آن رو مي‌آورند. در قرن سوم ميلادي كه مطابق با اوايل امپراطوري ساساني در ايران مي‌شود، در روم باستان فرمانروايي به نام كلوديوس دوم بود. او عقيده داشت كه سربازي خوب مي‌جنگد كه مجرد باشد. از اين رو، ازدواج را براي سربازان امپراطوري روم ممنوع كرد. كلوديوس به اندازه‌اي بي‌رحم و فرمانش قاطع بود كه هيچ‌كسي جرأت نكرد، به ازدواج سربازان كمك كند؛ اما كشيشي به نام ولنتينوس (ولنتاين) مخفيانه عقد سربازان رومي را با دختران محبوب‌شان جاري مي‌كرد. كلوديوس دوم از اين جريان با خبر شد و دستور داد كه ولنتاين را به زندان بيندازند. سرانجام اين كشيش به جرم جاري كردن عقد سربازان اعدام شد. بنابراين او را به‌عنوان فدايي راه عشق مي‌دانند و از آن زمان، سمبلي براي عشق شده است. انتهاي پيام