تنها بازمانده‌ي مخمل‌بافي سنتي: احياي اين رشته به حمايت و سرمايه‌ي دولت نياز دارد گردشگران بيشترين خريداران مخمل دست‌بافت‌اند
تنها بازمانده‌ي مخمل‌بافي سنتي در ايران گفت: احياي رشته‌ي مخمل‌بافي به حمايت و سرمايه‌ي دولت نياز دارد. استاد سيدخليل ياالله در گفت‌وگو با خبرنگار بخش صنايع دستي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اين‌كه فقط يك دستگاه مخمل‌بافي در كشور وجود دارد و اكنون مخمل‌ها به‌صورت ماشيني توليد مي‌شوند، اظهار كرد: سال‌ها پيش، يك گروه ژاپني در سفري به ايران، از كارگاه‌هاي مخمل دست‌بافت، فيلم‌برداري كرد و سپس نمونه‌ي اتوماتيك آن‌را ساختند. پس از آن، بيشتر افراد به مخمل‌بافي ماشيني رو آوردند و در اين دوره‌ها بود كه بافت دستي مخمل از ميان رفت. او كه 30 سال با دستگاه‌هاي اتوماتيك در كارخانه‌هاي مخمل‌بافي مشغول بوده است، افزود: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري پس از گذشت اين سال‌ها به فكر احياي مخمل‌بافي دستي افتاد كه با كمك يكديگر دستگاه مخمل‌بافي را دوباره ساختيم. ياالله بيان كرد: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در دوره‌اي كه مخمل‌بافي به‌صورت دستي ديگر رواج نداشت و پس از بازنشستگي، به سراغم آمد و براي همكاري و كار روي كارگاهي كه ساخته بودم، از من دعوت كرد و اكنون در اين سازمان به كار مشغول هستم. وي افزود: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي كاري كه انجام مي‌دهم، حقوق جزيي پرداخت مي‌كند؛ اما به‌دليل عشق به اين كار، ادامه مي‌دهم. حتا تحت پوشش بيمه‌ي كارخانه‌ي مخمل‌بافي ماشيني و نه اين سازمان هستم. اين استاد مخمل‌بافي كه از هفت سالگي روي كارگاه‌هاي مخمل‌بافي دستي كار مي‌كرده و حدود 15 سالگي درجه‌ي استادي را كسب كرده است، گفت: در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مخمل گل‌برجسته را توليد كردم و سه شاگرد را آموزش دادم. وي با بيان اين‌كه در تهيه‌ي مواد اوليه‌ي مخمل‌بافي مشكلي وجود ندارد، ادامه داد: ابزار و زمينه‌ي توليد مخمل‌بافي دستي وجود ندارد و احيا و حفظ اين رشته به حمايت بيشتري نيازمند است. او به تفاوت مخمل دست‌بافت و ماشيني اشاره كرد و افزود: خواب مخمل ماشيني معمولا مي‌ريزد، اما خواب مخمل‌هاي دستي هيچ‌گاه نمي‌ريزد و دوام بيشتري دارد. به گفته‌ي ياالله، اكنون كاشان، تنها بازار مخمل‌هاي دستي است و به‌دليل هزينه‌هاي بالاي آن، بيشتر گردشگران اين مخمل‌ها را مي‌خرند. به گزارش ايسنا، اواسط دوره‌ي قاجار حدود 42 نوع پارچه در كشور توليد مي‌شدند كه به‌دليل حمايت نكردن دولت از صنايع داخلي آن زمان و نفوذ استعمار غرب، به مرور زمان نه‌تنها بازارهاي جهاني پارچه‌هاي ايران از دست رفتند، بلكه در بازارهاي داخلي، محصولات خارجي جاي توليدات ملي را گرفتند و پارچه‌بافي در شهر كاشان كه انواع پارچه‌ها از زري، مخمل و شعربافي در اين منطقه توليد مي‌شدند، با ركود مواجه شد تا آنجا كه فقط نامي از آن‌ها باقي مانده است. پس از تاسيس مدرسه‌ي صنايع قديمه در تهران، به همت مرحوم استاد حبيب‌الله طريقي كاشاني ـ استاد زري‌بافي ـ و چند استادكار ديگر، كارگاه‌هاي زري و مخمل‌بافي در اين مدرسه داير شدند و از نابودي قطعي آن‌ها جلوگيري شد. پس از انقلاب نيز سازمان ميراث فرهنگي كشور با تدوين و اجراي برنامه‌هاي آموزشي در زمينه‌ي حفظ و احياي هنرهاي ملي و سنتي گام برداشت و كارگاه‌هاي هنرهاي سنتي در تهران و يك كارگاه شعربافي قديمي را در كنار قسمتي از باروي يك‌هزار ساله‌ي عصر سلجوقي كاشان راه‌اندازي كرد. اين مركز در كاشان، 28 ارديبهشت 1377 افتتاح شد كه اكنون كارگاه‌هاي مخمل‌بافي، زري‌بافي، شعربافي، زيلوبافي و سفال‌گري دارد. انتهاي پيام