ادامه‌ي برگزاري همايش ادبيات معاصر فارسي
همايش بين‌المللي ادبيات معاصر فارسي با بزرگداشت قيصر امين‌پور روز گذشته با سخنراني‌هايي دنبال شد. به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، سيدمحمدباقر كمال‌الديني به ارايه‌ي مقاله‌ي خود با عنوان «حوري نيلوفري شعر فارسي» به معرفي «فرزانه خجندي» - شاعر اهل خجند فرارود و از شاعران تاجيكستان - پرداخت و گفت: خنجدي از فر آريايي و وحدت ايرانيان دم مي‌زد و همواره از پاره پاره شدن تاجيكان و فارسي‌زبانان غم مي‌خورد. اغلب سروده‌هاي او آكنده از احساس لطيف است. بن‌مايه‌ي شعر او عشق است و در ميان شاعران كلاسيك از مولانا و از شاعران نو از سهراب سپهري الهام گرفته است. محبوبه مباشري از سخنرانان ديگر اين همايش هم مقاله‌ي خود را با عنوان «قاصد روزان ابري» براي حاضران خواند. مباشري به جستاري در انديشه‌هاي سياسي - اجتماعي شعر معاصر پرداخت و افزود: شعر نو كه با «افسانه»ي نيما يوشيج آغاز شد، از همان ابتدا رنگ و مهر سياسي به خود داشت. حضور بي حد و مرز انديشه‌هاي سياسي در شعر معاصر، امري مبرهن است. شاعر، شعور دردناك جامعه است و شعر گزارشي است هنرمندانه از روزگار جامعه. انقلاب‌ها و نهضت‌هاي سياسي و اجتماعي، همگي در شعر شاعر حضور دارند. او در ادامه درباره‌ي تاريخ و شعر و شرايط اجتماعي شاعر سخن گفت و با خواندن شعر «داروگ» و «زردها بيهوده قرمز نشدند» (نيما يوشيج) به‌عنوان شعرهايي كه بيانگر جريانات سياسي و انقلابي زمان خود بودند، سخنان خود را پايان داد. ديگر سخنران اين همايش، احمد قرانبكوف - مدير كرسي زبان و ادبيات فارسي ايران و افغانستان دانشگاه خاورشناسي تاشكند - با موضوع آزادانديشي در آثار نيما يوشيج به سخنراني پرداخت و خاطرنشان كرد: درباره‌ي نگاه تازه‌ي نيما به زندگي اجتماعي و رسالت انسان در اين جهان، تحقيق چنداني صورت نگرفته است. اين در حالي است كه با كمي دقت در اشعار نيما، متوجه مي‌شويم كه اساس سبك جديد نيما را آزادانديشي او نسبت به شعر و مسائل پيرامون شاعر تشكيل مي‌دهد. او افزود: آزادانديشي او نخست در رويكردش به قالب شعر نمايان مي‌شود. قالب‌هاي سنتي شعر فارسي، ديگر گنجايش طرح موضوعات روزمره، اجتماعي و فلسفي درباره‌ي آينده‌ي بشر و رسالت انسان در اين زندگي را نداشت؛ به همين دليل نيما به شكل و محتواي نو در شعر روي آورد. اين استاد زبان فارسي در پايان با انتخاب، خوانش و تحليل چند اثر نيما يوشيج، از جمله افسانه، ققنوس و... مقاله‌ي خود را به پايان رساند. «بررسي سبك‌شناختي آثار مصطفي مستور» عنوان ديگر مقاله‌ي اين همايش بود كه توسط اشكان بحراني - دانشجوي كارشناسي ارشد الهيات و معارف اسلامي دانشگاه شيراز - و سيدفرشيد سادات شريفي - دانشجوي كارشناسي ارشد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شيراز - ارايه و خوانده شد. بحراني و شريفي (كه هريك بخش‌هايي از مقاله را مي‌خواندند)، با اشاره به ويژگي‌هاي «غالب» در آثار داستاني مصطفي مستور، به بررسي سه مفهوم كليدي «نحوه‌ي نگرش نويسنده»، «گزينش واژگان و جملات» و «عدول از هنجارهاي ادبي و زباني» پرداختند. اين دو پژوهشگر همچنين درباره‌ي سه سطح «زباني»، «ادبي» و «انديشگاني» (فكري و فلسفي) در آثار مصطفي مستور از جمله مجموعه‌هاي «عشق روي پياده‌رو» (1377) و «روي ماه خداوند را ببوس» (1379) پرداختند. در همايش ادبيات معاصر فارسي، قبادي به‌عنوان سخنران بعدي درباره‌ي شعر انقلاب اسلامي با محوريت قيصر امين‌پور سخنراني كرد و گفت: قيصر را مي‌توان سيمرغ شعر انقلاب اسلامي ناميد. اين استاد زبان فارسي، سخن خود را بر دو اساس و عنوان «جلال» و «جمال» قيصر به پيش برد و افزود: «جلال» شعر قيصر، همان حوزه‌ي معنايي و «جمال» وجود زيبايي‌شناسانه‌ي شعر قيصر امين‌پور است. قبادي به چندين ويژگي به‌عنوان عناصر گفتماني انديشگاني قيصر اشاره كرد كه از آن جمله مي‌توان اين عناصر را نام برد: من بزرگ قيصر (من عارفانه و عاشقانه)، وجوه اسطوره‌يي و حماسي شعر قيصر، باورمندي‌هاي به دور از افراط و تفريط ، مردم‌گرايي او، رنج‌هاي او، نوستالژي او، سوگ‌هاي فخرآفرين، انديشه‌ي جهاني، دلباختگي‌هاي قيصر، انس او با مرگ، اميد شورآفرين و جاودانه‌خواهي، عشق معصوم و شور عاشورايي و منظومه‌ي انديشگاني قيصر. وي همچنين درباره‌ي جمال و زيبايي شعر قيصر مؤلفه‌هايي را برشمرد كه عبارت بودند از: سمبوليزم متعال و نوآوري‌هاي قيصر، بداعت قيصر در توازن ميان صورت و معنا، صناعت‌هاي ادبي، ايهام‌هاي حافظه‌گونه‌ي او، ساده‌نمايي هنرنمايانه، طنزهاي ويژه، توازن ميان آ‌رمان‌گرايي و واقع‌گرايي و نمادپردازي‌هاي قيصر. قبادي در پايان با خواندن چند شعر از قيصر امين‌پور، شاهدي بر گفته‌هاي خود ارايه كرد. همچنين محمد ناصر - عضو هيات علمي گروه فارسي دانشگاه پنجاب - مقاله‌ي خود را با عنوان «مطالعه‌ي تطبيقي آثار مهدي اخوان ثالث و احمد فيض (شاعر پاكستاني)» ارايه كرد و گفت: اخوان ثالث كه طعم تلخ زندان را چشيده، موضوعات سياسي و اجتماعي را مضمون اصلي شعر خود قرار داده است. دفترهاي شعري او مانند «در حيات كوچك پاييز در زندان» و «دوزخ اما سرد» يادآور روزهايي است كه او در زندان به سر مي‌برده است. تقريبا همزمان با او و در آن سوي مرزها (در پاكستان) شاعري به نام «احمد فيض» مي‌زيسته است. او كه بزرگ‌ترين شاعر زبان اردو در قرن بيستم است، زندگي‌اي همانند اخوان داشته و شعرهايي به سبك و سياق آثار اخوان سروده است. فيض هم مانند اخوان مدتي در زندان به سر برده است و دو دفتر شعري او يعني «زندان‌نامه» و «دست ته سنگ» به عنوان حبسيات او شناخته مي‌شوند. اين استاد پاكستاني زبان فارسي با اشاره به مواردي به تطبيق افكار و اشعار اين دو شاعر پرداخت و در پايان با خواندن و ترجمه‌ي فارسي شعري از احمد فيض، به سخنان خود پايان داد. «انديشه‌ي اجتماعي شهريار» نام ديگر مقاله‌ي ارايه‌شده‌ي اين همايش به قلم علي‌اصغر باباصفري - عضو هيأت علمي دانشگاه اصفهان - و رسول حيدري - كارشناس ارشد ادبيات فارسي - بود، كه حيدري آن را براي حاضران خواند. او به بررسي جنبه‌هاي گوناگون شعر و افكار شهريار پرداخت و گفت: شهريار علاوه بر اين‌كه به‌عنوان شاعري عاشقانه‌سرا مطرح است، در اشعار خود موضوعات مختلف اجتماعي چون مدنيت، جنگ، صلح، جهان‌وطني، مفاسد اجتماعي و... را مورد توجه قرار داده است. حيدري با اشاره به هريك از اين جنبه‌ها با خواندن شعري از ديوان شهريار، گفته‌هاي خود را توضيح مي‌داد. سخنران پاياني روز اول همايش دوروزه‌ي ادبيات معاصر فارسي، نشاط مددي، مقاله‌اي را با عنوان «نقش داستان‌هاي معاصر در معرفي فرهنگ ايران» براي حاضران خواند. مددي در سخنان خود به معرفي و بررسي آثار و زندگي «تقي مدرسي» پرداخت و افزود: فرهنگ و تمدن ايراني عمري 10هزار ساله دارد و داراي فرهنگ عام و پاره‌فرهنگ است. اين فرهنگ همواره عناصر منفي فرهنگ‌هاي ديگر را دفع و عناصر مثبت آن‌ها را جذب كرده است. مددي اضافه كرد: ادبيات از پاره‌فرهنگ‌هاي واسطه‌يي است. براي شناخت يك ملت، مي‌توان به ادبيات آن ملت توجه كرد. با توجه به رقابت‌هاي فرهنگي كشورهاي جهان، لزوم انتشار فرهنگي بيش از پيش آشكار مي‌شود. اين پژوهشگر ادبي خاطرنشان كرد: تقي مدرسي از جمله مهاجران ادبي است كه با وجود مهاجرت، به اشاعه‌ي فرهنگ سرزمين خود پرداخته است. «يكليا و تنهايي او» يكي از معدود آثاري است كه به ادبيات جهاني راه يافته است. زبان مدرسي براي همه‌ي مردم جهان قابل فهم است. او معتقد است كه ريشه‌هاي فرهنگي ما واقعيت‌هاي ادبي ما هستند. نشاط مددي در ادامه به برخي از ويژگي‌هاي آثار و زندگي تقي مدرسي پرداخت و مقاله‌ي خود را به‌پايان برد. انتهاي پيام