رييس كل بانك مركزي موضوع حذف چند صفر از واحد پول كشور را صرفا يك طرح دانست كه نيازمند كار دقيق و فراهم كردن مقدمات اوليه است.
به گزارش خبرنگار بانك و بيمه ايسنا طهماسب مظاهري اظهار كرد: حذف سه صفر از واحد پول يك طرح است كه نيازمند كار دقيق و فراهم كردن مقدمات اوليه است و انجام آن بدون مطالعه هزينه‌هاي زيادي دارد.
او گفت: دستور رييس جمهور براي مطالعه محسنات و هزينه‌هاي اين طرح است و اجراي اين كار بايد براي مردم توضيح داده شود تا باعث كاهش ارزش پول كشور نشود.
در چند سال گذشته طرح مساله تبديل ريال به تومان و نيز كاهش يك تا چند صفر از اسكناس از سوي نمايندگان مجلس و بسياري از اقتصاددانان كه مورد تحليل گوناگون قرار گرفته است.
در اين مدت موافقان و مخالفان از مناظر گوناگون اين امر را مورد بررسي قرار داده و تقريبا اجماع بر اين بوده است كه اجراي چنين طرح‌هايي به مطالعات و كار كارشناسي بيشتري نياز دارد.
در روزهاي گذشته يك نماينده مجلس كه در جلسات مجمع عمومي بانك مركزي نيز حضور دارد در چهل‌و‌هفتمين جلسه آن بار ديگر اين موضوع را مطرح كرد و اين بار مشخصا پيشنهاد كاهش سه صفر از اسكناس‌ها را ارائه كرد و گويا رييس‌جمهور هم دستوراتي براي بررسي اين طرح ارائه كرده است.
مصباحي مقدم ـ مطرح‌كننده اين موضوع ـ شهريور 84 در گفت‌وگويي با ايسنا درباره تغيير در واحد پولي و كاهش صفر از اسكناس آن را مناسب عنوان نكرده بود.
تاكنون حداقل دو كشور همسايه تركيه با حذف شش صفر از واحد پولي خود و آذربايجان با تغيير نام واحد پولي چنين اقدامي را عملا انجام داده‌اند.
براساس علم اقتصاد و شرايط اقتصادي كشورمان كاهش بيش از يك صفر از واحد پولي كشور اثرات نامطلوب فني بر دستگاه‌ها را افزايش خواهد داد، اين نظر يكي از كارشناسان حسابداري است.
عباس ميرساجدي بهتر مي‌داند كه به جاي كلمه تومان كه فارسي نيست، كلمه‌اي فارسي جايگزين شود و در قانون دينار و ريال نيز كلمه دينار ذكر شده تغيير يابد و كلمه فارسي ديگري جايگزين آن شود.
او براين باور است كه در حال حاضر ريال نيز جايگاه خود را از دست داده است.
نظر ديگري كه در گفتوگو باايسنا ارائه شد اين بود كه در شرايط فعلي اقتصاد كاهش صفر از واحد پولي كشور نسبت به راهكار‌هاي ديگر كنترل نقدينگي و كاهش نرخ تورم ارجحيت دارد.
فريد ضياء الملكي ـ معاون مالي بانك سامان ـ كاهش صفر از واحد پولي كشور را مطلوب‌تر از افزايش ارزش اسمي اسكناس مي‌داند.
كاهش صفر از واحد پولي كشور از ديد وي منجر به كاهش فيزيكي تعداد اسكناس در جريان و سهولت داد و ستد و معاملات مردمي خواهد شد.
در اين ميان كاهش تقاضاي موثر، كاهش هزينه‌هاي توليد و كاهش انتظارات تورمي نيز سه راهكاري است كه قنبري آنها را براي كنترل نقدينگي و كاهش نرخ تورم به ايسنا ارايه داد.
او مي‌پندارد در شرايط فعلي بايد آرامش در جامعه ايجاد و از اتخاذ تصميمات ناخواسته داخلي و بين‌المللي پرهيز شود.
در كنار اين نظرات كارشناسي، گزارش هيات نظار بانك مركزي براي چهل وهفتمين مجمع عمومي اين بانك بر افزايش ارزش اسمي اسكناس تاكيد كرده‌است.
صفار كه رياست هيات نظار بانك مركزي را بر عهده دارد بر اين باور است كه در حال حاضر حجم بالاي اسكناس در اقتصاد كشور مشكل‌زاست و انتشار اسكناس 100 هزار توماني كاملا قابل دفاع است.
وي افزايش ارزش اسمي اسكناس ايران را يك تصميم اقتصادي ارزيابي مي‌كند و حذف صفر از واحد پولي را يك پيشنهاد سياسي.
* آيا طبق عقيده برخي اقتصاددانان و مسوولان صفرهاي واحد پولي بي‌خودي است؟
صفرهاي بي خودي واحد پول ملي غير از حجيم كردن اسكناس‌ها در جيب مردم، ارزش و اعتبار ديگري ندارد، اين جمله عقيده يكي از آگاهان علم اقتصاد است.
باهر واحد پول در هر كشوري را داراي هدف مشخصي مي‌داند و در عين حال باور دارد كه بايد زيبا و معني‌دار باشد. واحد پول ملي در چنين شرايطي بايد تومان باشد.
عقيده برخي از اقتصاددانان نيز بر اين امر استوار است كه كاهش تعداد صفرهاي واحد پولي در دو مرحله انجام‌شدني است. به نحوي كه ابتدا اسكناس‌هايي با واحد پولي تومان چاپ و همزمان با عرضه آن، اسكناس‌هاي قبلي به تدريج از گردش خارج شود.
كارشناسان و استادان علم اقتصاد و مسوولان نظام بانكي كم و بيش با تبديل واحد پولي از ريال به تومان و يا حذف تعدادي صفر از ريال موافقند. البته اين اقدام مخالفاني نيز به همراه دارد. در چنين شرايط اقتصادي و پولي و مالي كه هيچ فردي ريال را در حد خرد به رسميت نمي‌شناسد و در كليه معاملات، كيوسك‌هاي تلفن، مصاحبه‌هاي مطبوعاتي و رسانه‌اي نامي از ريال به ميان نمي‌آيد و قريب به اتفاق مسوولان از تومان براي گزارش‌هاي مالي خود استفاده مي‌كنند، بهتر به نظر مي‌رسد كه خيال همه راحت شود و اين كاهش صفر صورت گيرد.
شيباني نيز در دوره رياست خود بر بانك مركزي درباره تغيير واحد پولي كشورابراز عقيده كرده بود كه اگر اين بحث وجود دارد كه مردم ديگر ريال در مبادلات خود بكار نمي‌گيرند و تنها با تومان سر و كار دارند دليل نمي‌شود كه دولت تعداد صفرهاي واحد پولي را كاهش دهد. چرا كه ريال اولين بند واحد پولي كشور است و دليلي براي تبديل آن وجود ندارد.
در اين ميان به نظر مي‌رسد كه كاهش غيرمتعارف ارزش ريال، بارآور معضلات محاسباتي و مبادله‌اي و افزايش هزينه‌هاي چاپ و نگهداري اسكناس و ضرب مسكوك شده و نياز به تغيير واحد پول را از ريال به تومان الزام‌آور مي‌سازد. در چند سال اخير كه بررسي چنداني درباره اين امر انجام نشد، پس بهتر است قبل از هر اقدامي بررسي‌هاي لازم انجام و سپس تصميمي اتخاذ شود تا جو رواني نامطلوبي بر مردم حاكم نشود.
انتهاي پيام