خروج اشياي تاريخي، اسناد و مدارك قديمي معضلي است كه هرچند در آغاز انقلاب و دوران دفاع مقدس به آن توجه چنداني نمي‌شد، ولي بعد از آن، به‌دنبال حساسيتي كه برخي مسؤولان نسبت به ارزش و اهميت اشياي تاريخي داشتند، به مرور، احساسات فرهنگي و تاريخي مردم برانگيخته شد. با اين حال، هنوز برخي شركت‌ها كه فعاليت رسمي دارند، از طريق گمرك آثار هويتي ايران را به خارج از مرزها منتقل مي‌كنند!
كارشناس اشياي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مرزهاي خروجي اين اشيا را مبادي خروجي دريايي و هوايي از طريق گمرك زميني و امانات پستي ارزيابي و بيان كرد: در طول 10 سال بعد از انقلاب، در برنامه‌ي اول و دوم توسعه‌ي كشور، ميراث فرهنگي در ايران حذف و ناديده انگاشته شد. اين سال‌ها، فرصتي مناسب براي قاچاقچيان بزرگ بين‌المللي بود كه به‌راحتي مي‌توانستند، مقادير زيادي را از اشياي تاريخي به خارج از كشور منتقل كنند.
حسن قراخاني بهار كشف يك قطعه سنگ از تخت جمشيد (پارسه) را در فرودگاه در سال 1369 آغاز توجه دوباره به آثار تاريخي ايران دانست و افزود: پس از آن، وزارت اطلاعات با پي‌گيري‌هاي مستمر حدود 60 هزار شيء عتيقه و نفيس را از 43 قاچاقچي بزرگ بين‌المللي كشف و ضبط كرد. به‌دنبال آن نيز مبارزه‌ي وسيعي براي جلوگيري از خروج آثار تاريخي ايران آغاز شد.
وي با بيان اين‌كه اين مبارزه سبب كاسته شدن حجم قاچاق اشياي تاريخي شد، ادامه داد: از آن تاريخ، جسته و گريخته قطعات كوچكي از مبادي قانوني كشف مي‌شدند.
او با اشاره به كشف محموله‌ي بزرگ قاچاق اشياي تاريخي در بسته‌بندي اثاثيه‌ي خانه در گمرك جنوب تهران كه خبر آن روز گذشته منتشر شد، اظهار داشت: متاسفانه برخي شركت‌هاي بزرگ با جلب اعتماد گمرك كشور، با نفوذ و قدرت فراوان خود و امكانات و تجهيزات كامل، اقدام به خروج اشياي تاريخي از مرزهاي آبي و هوايي ايران مي‌كنند.
كارشناس اشياي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران درباره‌ي اين محموله‌ي قاچاق آثار، تصريح كرد: يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هايي كه تحت عنوان شركت بسته‌بندي و حمل و نقل كار مي‌كند، با جلب اعتماد گمرك و به‌دليل به‌روز نبودن و عقب‌ماندگي سيستم‌هاي گمركي و نارسايي سيستم‌هاي بازبيني، اشياي تاريخي را در پوشش اثاثيه‌ي منزل بسته‌بندي كرده بود و در انبار مواد غذايي گمرك كه وضعيت بسيار نامطلوبي دارد، نگهداري مي‌كرد.
قراخاني بهار درباره‌ي چگونگي كنترل بارهاي گمرك در جريان كشف اين محموله، بيان كرد: اين موضوع توسط يكي از افراد گمرك به‌صورت اتفاقي لو رفت و هيچ تضميني براي پيدا كردن نمونه‌هاي ديگر وجود ندارد، مگر اين‌كه به‌شكل اتفاقي كسي محموله را لو دهد. همچنين شركت يادشده هر روز چند محموله‌ي بزرگ را از كالاهاي مختلف در كشتي‌ها جاسازي و به مرزهاي اروپايي فرستند.
وي در ادامه به خبرنگار ايسنا گفت: هرماه در كشورهاي اروپايي و آمريكايي پس از چاپ كاتالوگ گالري‌هاي حراجي، آثار زيادي از ايران در ميان اشياي حراجي‌ها به‌چشم مي‌خورند؛ ولي همه‌ي اين اشيا در گذشته و پيش از انقلاب از كشور خارج نشده‌اند و با اين وضعيت سيستم بازرسي و انجام كارها بايد هر روز براي اشياي از دست‌رفته‌مان حسرت بخوريم.
اين كارشناس آثار تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران ادامه داد: چند روز پيش، به‌دنبال مكاتباتي با رييس اداره‌ي پست، نسبت به فرستادن اسناد قديمي و اوراق خطي 200 ساله اعتراض شد كه چرا اين اسناد و اوراق را تحت عنوان بسته‌هاي مطبوعاتي به خارج از كشور مي‌فرستند.
وي ايران را يك منبع فناناپذير براي اشياي تاريخي دانست و اضافه كرد: ايران به‌عنوان خزانه و منبع تامين آثار فرهنگي و تاريخي براي گالري‌هاي خارجي درآمده و اين براي ايران شرم‌آور است و افت دارد.
براساس اعلام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران، بزرگ‌ترين محموله‌ي قاچاق اشياي عتيقه كه از لحاظ حجم و ارزش در 15 سال اخير بي‌سابقه است، توسط ماموران گمرك در گمرك جنوب تهران كشف شد. اين محموله شامل مجموعه‌اي از اشياي عتيقه‌ي ايراني و آثار هنري اروپايي و اشياي مربوط به هنر شرق در آيين بوداست كه در پوشش اثاثيه‌ي خانه به گمرك ارايه شده بودند و قصد قاچاق آن‌را به مقصد آمريكا از طريق گمرك جنوب داشتند.
اين درحالي است كه عباسعلي روحي ـ فرمانده‌ي يگان حفاظت ميراث فرهنگي ـ در ششمين نشست رسانه‌يي رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با بيان اين‌كه ميزان تخريب و قاچاق آثار تاريخي نسبت به سال‌هاي گذشته به‌شدت كاهش يافته است، بيان كرد: مشكلات عديده‌اي در حوزه‌ي حفاظت ميراث از گذشته وجود داشتند كه تخريب و قاچاق آثار جيرفت، ايرانشهر، ساوه و ... را موجب شدند؛ اما به جرات اعلام مي‌كنم كه از سال گذشته تاكنون حتا يك مورد سرقت از موزه‌ها و سايت‌هاي تاريخي صورت نگرفته است.
انتهاي پيام