عليرضا رييسيان رييس كانون كارگردانان سينماي ايران در گفت‌وگويي با خبرنگار سينمايي ايسنا در آستانه‌ي سالروز تاسيس كانون كارگردانان سينماي ايران از معضل قاچاق فيلم، نقد توام بامسووليت و...، سخن گفت.
نيمه‌ي پر ليوان مصرف شده است
ريسيان در پاسخ به اينكه سال گذشته در نشست خبري اعضائ كانون كارگردانان تاكيد داشتيد بر اينكه نيمه پر ليوان را ببينيم، اين روزها آن نيمه‌ي پر ليوان چه شرايطي دارد؟ گفت: احساس مي‌كنم كه اين نيمه‌ي پر ليوان مصرف شده و الان اين ليوان خالي شده است، بنابراين بايد دوباره تلاش بكنيم تا با طمع خوشايند اين ليوان را پر بكنيم. به دليل اينكه هدفي كه ما دنبال كرديم و در مراسم نخستين شب كارگردانان به وضوح آن را شاهد بوديم، يك‌نوع تجمع ايده‌ها، نگرش‌ها، سليقه‌هاي گوناگون هنري و سينمايي بود كه در نوع خودش بي‌نظير بود. تمام تلاش ما همين است كه دوباره با تجمع نيروهاي كه سلايق و گرايش‌هاي مختلفي دارند بتوانيم زنده بودن سينما و تجديد حيات دوباره‌اش را پيگيري كنيم.
خيلي‌ها نبايد در مقابل قاچاق فيلم‌ها سكوت كنند
وي ادامه داد: منتهي شايد شرايط تنفسي خوشايندي فراهم نباشد، البته من منظورم همين لحظه و همين الان نيست كلا آنچه در 4،5 سال گذشته بر سينماي ايران گذشت چه در زمينه‌ي آنچه فيلمسازان به آن علاقه و اشتغال دارند و چه در زمينه‌ي ميسر بودن رابطه مخاطب با سينماگران كه حالا وجوه مختلفي دارد و يكي از ويروس‌هاي تهديد‌كننده‌ي حيات سينما هم همين مساله قاچاق است كه اين روزها شاهد آن هستيم به هرحال اين روند يعني يك‌نوع اعلام جنگ رسمي، وقتي اينقدر بي‌قانوني علني مي‌شود ديگر خيلي‌ها نبايد سكوت كنند، چون در اين شرايط فقط مساله به سينما مربوط نمي‌شود، براي اينكه اين اتفاق يك‌نوع قدرت‌نمايي است و طبيعتا من فكر نمي‌كنم اهالي سينما كساني كه حرفه‌شان به طور جدي، سينما است ـ نه كساني كه تفنني، وظيفه‌اي يا دستوري يا تكليف در سينما هستند ـ كساني كه حرفه‌شان را انتخاب كردند و سالهاي طولاني از عمرشان را گذاشتند و از نظر اقتصادي وارد اين حيطه شده‌اند، اين گروه اخير عكس‌العمل نشان خواهند داد.
علاقه‌منديم مشاور محترم رييس جمهور واكنش نشان بدهند
ريسيان همچنين مي‌گويد: من خيلي علاقه‌مند هستم در خصوص اين موضوع خاص رفتار مشاور محترم رياست جمهوري در امور هنري، كه خودشان سينماگر هست را ببينم چون مي‌دانم ايشان هم با پيشينه كه دارند نسبت به بد رفتاري و عدم رعايت عدالت، حساس هستند، خوب است كه بازتاب اين اتفاقات را حداقل از يك مقام رسمي آشنا به موضوع بشنويم.
زمينه‌ها براي حضور سينماي دولتي فراهم است
ريسيان معتقد است: اين روند و شرايط دارد زمينه‌ها را براي حضور سينماي دولتي فراهم‌تر مي‌كند، منظورم از سينماي دولتي خود دولت نيست، بلكه نهادهاي عمومي و نشانه‌دار كه مسووليت دارند و در زمينه‌ي سينما سرمايه‌گذاري مي‌كنند و آغاز اين روند در جشنواره‌ي فيلم فجر خودش را نشان داد و اين روزها هم با توجه به خسارتي كه سينماي بخش خصوصي داره مي‌بيند، شايد به مرور عرصه از فيلمسازان يا تهيه‌كنندگان يا بازيگران و همه دست‌اندركاراني كه اين حرفه را با سختي مراقبت كردند خالي بشود و اينجاست كه دغدغه ما به عنوان كارشناس ما را وادار مي‌كند كه نشانه‌هايي را جستجو كنيم.
كارگردان «پرونده‌ي هاوانا» معتقد است: آنچه مسلم است اين است كه مسوولين تصميم گيرنده هم براي حل معضل قاچاق علاقه‌مند هستند و در عين حال ديدگاهي كه بين مجلس به عنوان نهاد قانون‌گذار و نيروي انتظامي و نهاد عمل كننده يعني قوه قضاييه مي‌تواند در اين مورد خاص نشان بدهد كه چقدر اتحاد و وحدت رويه بين نيروهاي تصميم گيرنده وجود دارد.
مسايل فرهنگي براي كميسيون فرهنگي در اولويت نيست
ريسيان درباره‌ي كميسيوني مشترك سينمايي كه قرار بود در مجلس تشكيل شود به ايسنا گفت:مجلس در اين زمينه كوتاهي كرد و در مصاحبه‌ي رييس كميسيون فرهنگي هم در يكي ازشبكه‌هاي تلويزيوني پذيرفتند كه مجلس كوتاهي كرد و اين كميته را تشكيل نداد.
وي افزود: معتقدم مسايل فرهنگي براي كميسيون فرهنگي در اولويت نيست، حداقل آنچه خودم از نزديك شاهد بودم اين است كه نسبت به سينما آن خوش‌بيني و اطميناني كه نشان بدهد، قرار است اين خلاء قانوني را برطرف بكند، من عزم‌شان را خيلي جدي نديديم به هر حال ما حق داريم كه اين توقع را از وكلاي مردم داشته باشيم.
من مي‌دانم قوه قضاييه خيلي علاقمند بود مشكل قاچاق را پيگيري بكند و حل كند اما وقتي خلاء قانوني وجود دارد و يك قانون دقيق و محكمي براي مبارزه با اين قاچاقچيان نيست، به هر حال قوه قضاييه ماموريتش وضع قانون نيست بلكه اجراي آن است.به هر حال با توجه به فرصت اندكي هم كه تا پايان اين دوره مجلس باقي مانده است، فكر نمي‌كنم موضوعات خيلي مهمي حداقل در حوزه فرهنگ امكان بررسي و تصويب‌اش در صحن علني وجود داشته باشد.
بازار سينماي ايران قابل مقايسه با سينماي آمريكا نيست
ريسيان در ادامه‌ي گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا گفت: متاسفانه از يكي از مديران شاغل در حوزه ارشاد خواندم كه «نسبت قاچاق فيلم‌هاي سينمايي در كشور ما هنوز خيلي كمتر از آمريكا است.» اين جمله به نظر من خيلي كمدي بود يعني از شدت تراژدي پرت شد به مرحله كمدي و باعث تاسف است به اين دليل كه ايشان حتما اطلاعات اندكي در حوزه مسائل سمعي و بصري خصوصا سينما دارند، كشوري مثل آمريكا كه حكم يك قاره را دارد با توجه به نسبت جمعيت و تنوع سليقه‌ها و توان اقتصادي خصوصا بازاري كه آنها در اختيار دارند، به وسعت مصرف‌كنندگان دنيا اصلا قابل قياس با وضعيت ايران و سينماي ايران نيست.
اينكه ايشان چگونه اين مثال را زدند جاي تعجب بسيار دارد. سينماي ايران يك بازار بسيار محدود در حيطه‌ي داخل دارد و زماني كه اين بخش تهديد مي‌شود، يعني كل حيات اقتصادي سينما هم تهديد شده است اين درحالي است كه سينماي آمريكايي يك بازار به وسعت كره زمين دارند كه ممكن يك دهم يا يك صدم آن تهديد بشود.
اين جمله از اين منظر عجيب است كه يك مسوولي كه وظيفه‌اش جلوگيري از قاچاق است اين موضوع را به عنوان توجيح مطرح مي‌كند.
ما از نقد توام با مسووليت سخن مي‌گوييم
وي درباره‌ي صحبتهايش در جشن كانون كارگردان درباره‌ي اينكه فيلمسازان درگير بحرانهاي حاشيه‌ي نباشند گفت: من در آن جلسه اشاره‌ام به سخنان مقام معظم رهبري با كارگردانها بود كه ايشان از نقد توام با مسووليت سخن گفتند، نقدي كه نه تنها مورد شك و ترديد و سوء‌ظن نيست بلكه حتما بايد اتفاق بيافتد و اميدوارم مسوولان سينمايي و فرهنگي هم سر لوحه ديدگاهشان نسبت به نقد همين باشد كه اگر نقدي توام با پذيرش مسووليت است؛ يعني همان بحث قديمي حق و تكليف و يا مسووليت‌پذيري در مقابل مسووليت‌خواهي؛ اين نكته‌ي اساسي بحث آن روز بود و هم‌اكنون هم مي‌گويم كانون كارگردانان به شدت ازاين حيطه دفاع مي‌كند و به عنوان يك تذكر جدي پيگير اين مساله در حيطه‌ي اختيارات صنفي خودش هست، چون به دليل اينكه قدرت اجرايي نداريم، فقط مي‌توانيم درخواست و تذكر بدهيم و دركارشناسي‌هايمان اين موضوع را مد نظر داشته باشيم.
رييس كانون كارگردانان درپاسخ به اينكه اين كارشناسي چگونه انجام مي‌شود، گفت: مديريت سينمايي تمايلي به مشاوره با كارگردانها ندارد و ما هم اصراري بر مشاوره‌ي اجباري نداريم. ظاهرا معاونت يك گروه كارشناسي تشكيل داده است ـ ولي تا اين لحظه من نشنيدم افرادي از كارگردانان در اين گروه باشند حداقل از شوراي مركزي كانون كارگردانان كه من در جريان آن هستم ـ و قرار است در اين شورا درباره‌ي مسائل مهم سينما، ساختار سينمايي، پخش و اكران صحبت بكنند. نمونه‌ي مهم عدم مشاوره مسولان جشنواره‌ي فجر سال گذشته بود.
شرايط شوراي صنفي خيلي متناسب با شرايط ما نيست
وي درباره‌ي نتايج نظرات كانون كارگردانان درخصوص آيين‌نامه‌ي نمايش هم به ايسنا گفت: هنوز آيين‌نامه جديد شوراي صنفي ابلاغ نشده، تركيب شوراي صنفي تغيير نكرده است و افراد ذي‌نفع به شكل مستقيم هنوز تركيب اعضاي شوراي صنفي را تشكيل مي‌دهند و به همين دليل نماينده‌ي كانون كارگردانان درخواست استعفاء از شورا را داشته است كه ما در كانون درباره‌ي آن بحث و كارشناسي داريم انجام مي‌دهيم كه اين استعفا را بپذيريم يا نه. چون به هر حال به نظر مي‌رسد شرايط خيلي متناسب با جايگاه نماينده‌ي ما در اين شورا نيست. اما هنوز تصميم قطعي را نگرفتيم.
سينما اين روزها به پشتيباني تمامي نيروهايش احتياج دارد
وي درباره‌ي ادامه‌ي روندي كه در جشن كانون كارگردانان آغاز كرده‌اند، گفت: ما همگرايي را فقط درون صنوف كارگردانان دنبال نمي‌كنيم، كميته كارشناسي امر تهيه‌كنندگي كه در اداره‌ي كل نظارت تشكيل شد، يكي از سه ضلع‌اش كارگردانان بودند كه منجر به تشكيل كميته 23 نفره شد و ارتباطي كه با تمام تهيه‌كنندگان و با مجمع فيلمسازان و حضوري كه در شوراي مشترك خريد فيلمنامه با كانون فيلمنامه‌نويسان، شوراي صنفي نمايش و شوراي عالي داوري خانه سينما و تغيير ساختار اساسنامه خانه سينما و مسائلي كه به كلان سينماي ايران برمي‌گردد، داريم نشان مي‌دهد، به دنبال وفاق وهمدلي هستيم چون سينما اين روزها شرايطي دارد كه پشتيباني تمام عناصر درون خود را طلب مي‌كند. اين بدان معنا نيست كه وضعيت بحراني و مخاطره‌آميز است بلكه بدين معنا است كه براي پيشرفت وسيع وسريع نياز به اين پوشش همه جانبه داريم و گرنه گامهاي ما از نظر هنري آهسته و بي‌رمق و محافظه‌كارانه خواهد بود.
شرايط براي يك طرح نو مساعد است
وي ضمن اشاره به شرايط كلي سينما گفت: بحث مديريت سينمايي را يك فاكتور مي‌بينيم و خود جريان پوينده‌ي داخلي سينماي كشور را هم يك جريان، نهادهاي صنفي و جريانات موثر كار فرهنگي هم يك جريان و مردم را به‌عنوان مصرف كنندگان محصولات سينمايي نيز يك سوي قضيه هستند كه مجموعا تركيب كاملي را شكل مي‌دهند.
وي در ادامه تصريح كرد: به نظرم الان شرايط مساعد براي يك طرح نو و معتقدم كه در درون مجموعه سينمايي به‌شدت همه‌ي زمينه‌ها فراهم است، براي اينكه يك نقش تازه‌اي در نهاد تهيه‌كنندگي شكل گيرد و اين نقش ما را حيرت زده وعلاقه‌مند بكند و در عين حال بيشتر كارگردانان مهم و موثر انرژي‌شان را صرف سينما بكنند، فيلمسازان در درون خود سينما و جامعه اصناف سينمايي و خانه سينما هم حساس باشند و اراده‌شان را به اصل سينما معطوف كنند.
ريسيان معتقد است: به نظرم مقدماتش انجام شده و مويد آن ، جلسه كميته‌ي مبارزه با قاچاق كه در خانه سينما تشكيل مي‌شود و از نمونه‌هاي خوبي است كه بايد گسترش پيدا بكند و همچنين در بخش مديران و مسوولين هم از رفتارهاي حاشيه‌ي پرهيز بشود و تمركز بر روي مركز دايره سينما يعني توليد، توزيع و نمايش باشد.
سينما به طور مداوم به بازتوليد نياز دارد
ريسيان ادامه داد: به هر حال نه مي‌توان گفت، وضعيت خيلي اميدوار كننده و شادي برانگيز است و نه مي‌توان گفت؛ آنقدر مايوس كننده است كه نقطه اميدي ديده نمي‌شود، اما يك واقعيت آشكار وجود دارد كه سينما به‌طور مداوم در همه جاي دنيا به بازتوليد و بازپروري انرژي‌هاي درون خودش براي ارتقا و تاثير بر هنرهاي ديگر و مجموعه كاركردهاي فرهنگي نياز دارد، ما بايد از اين انرژي استفاده‌ي مجددي بكنيم تا سينماي پرمخاطب و هنرمندانه و همچنين محصولات صادراتي نخبه و نه تكراري در آن اتفاق بيفتد، همان چيزي كه شاكله‌ي يك سينماي پر انرژي ملي است.
سينماي ملي زماني محقق مي‌شود كه دولت كم‌ترين تاثير را بر توليد و...
ريسيان ديدگاهش را به شرايط ايجاد سينماي ملي اينگونه مطرح كرد: سينماي ملي زماني محقق مي‌شود كه دولت كم‌ترين تاثير مستقيم را در جريان توليد، توزيع و نمايش داشته باشد و در واقع نظارت بكند بر اينكه عناصر گوناگون به حذف هم ديگر همت نكنند نه اينكه خودش دخالت آشكار و مستقيم داشته باشد! آن موقع يك سينماي ملي ممكن است اتفاق بيفتد.
رييس كانون كارگردانان درپاسخ به اينكه با توجه به بودجه و وامي كه فيلمسازان از نهادهاي رسمي دريافت مي‌كنند، گفت: همين اخيرا عقايد رييس جمهور افراطي فرانسه را در خصوص سينما خوب است كه مطالعه كنيد او درمورد سينما بودجه حمايتي سينمايي را به 10 برابر افزايش داد و در عين‌حال حمايت جدي مي‌كند از توليدات داخلي كشور فرانسه در زمينه‌ي نمايش و افزايش عوارض فيلم‌هاي خارجي اما مگر آقاي رييس جمهور فرانسه مي‌تواند اعمال سليقه‌ي مستقيم بكند، بلكه وقتي اين امتيازات را مقرر مي‌كند طبيعتا فيلمسازان هم آن خطوط امنيت ملي و امنيت رواني جامعه را خود به خود رعايت خواهند كرد. اتفاقي كه در ايران هم افتاد و سينماگران ما هم هميشه نشان دادن كه اينگونه حركت كردند.
ريسيان در پايان اين گفت‌و گو معتقد است: مسايل اصلي سينما خيلي كند پيش مي‌رود و تصميم‌گيري‌ها در دستگاه اداري خيلي به آهستگي، گويي كه براي يك امور خيلي عادي و روزمره دهها سال فرصت داريم.
انتهاي پيام