نشست بررسي "اسناد مبارزاتي امام (ره)" «توجه امام (ره) به اسناد و بناها از روشنبيني ايشان بود»
نشست بررسي مجموعهي 22جلدي «اسناد مبارزاتي امام (ره) در ساواك» عصر چهارشنبه در موزه هنرهاي معاصر فلسطين برگزار شد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، حجتالاسلام محمدعلي خسروي - معاون فرهنگي مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام (ره) - در اين نشست گفت: يكي از مباحث اساسي و مهمي كه چه بسا مورد غفلت قرار ميگيرد و جامعه بايد توجه ويژهاي به آن داشته باشد، مسألهي سند است. متأسفانه در جوامع اسلامي، كمتر به اين موضوع توجه شده است. امروز بحث سند، بحثي مهم است، كه ميتواند تاريخ گذشته را روشن و زواياي تاريك آن را مشخص كند. اما متأسفانه به دليل كجسليقگيها و بيتوجهيها، چه بسا اسناد مهم از بين رفته باشند؛ و از بناها گرفته تا آثار مكتوب، اين اتفاق برايشان افتاده است. او افزود: در كشور عربستان آنچه كه نام اسلام روي آن نيست، بايد نابود شود. در صحبتي كه در يكي از سمينارها با مسؤولان داشتيم، حتا اين ديد وجود داشت كه تخت جمشيد مظهر كفر است و شما چرا گذاشتيد كه بماند؟! در عربستان آنچه را كه اينگونه بود، از بين بردند؛ از محلهي بنيهاشم در جوار مرقد پيامبر (ص) تا بناهاي ديگر. اين يك تفكر است كه معتقدند اين آثار براي پيشرفت اسلام تأثيري ندارند. گاهي افراد از بيتوجهي، به تخريب آثار گذشتگان دست ميزنند؛ به اين دليل بسياري از آثار ارزشمند ما در انقلاب اسلامي از بين رفت و بسياري از آثار ستمشاهي سوزانده شد. البته آنها كه آگاه بودند، ميدانند اولين دستوري كه امام (ره) در 23 بهمن سال 57 صادر كردند، اين بود كه مردم ايران مواظب باشند جايي خراب نشود و اسناد بمانند. اين ناشي از روشنبيني ايشان بود. كساني چون آيتالله بهشتي نيز مواظب بودند كه اسناد از بين نروند. خسروي در ادامه يادآور شد: اما با اين وجود، اسناد بسياري در انقلاب از بين رفتند و آنچه امروز باقي مانده، گنجينهي ارزشمندي است كه در دست ماست. حفظ اين اسناد، كار ارزشمندي است كه از آن غافل هستند. گاهي يك سند معمولي به درد ميخورد، و كسي كه اهل تاريخ است، با مراجعه به آن، مطالب مهمي را استخراج ميكند. اما اين بيتوجهيها باعث خواهد شد كه تاريخ و فرهنگ ما در حيطهاي از ابهام بماند. او دربارهي مجموعه «اسناد مبارزاتي امام (ره) در ساواك» توضيح داد: دوستان ما در مؤسسهي تنظيم و نشر آثار امام (ره) همت كردند و از ميان پروندههاي ساواك، آنچه را كه به امام (ره) مربوط بود، جدا و آنها را بازخواني كردند. گاهي براي يك كلمه ساعتها مطالعه و تحقيق كردند. اين اسناد نشانگر اين است كه امام (ره) چگونه انقلاب را رهبري ميكردند و دشمن مراقب اين بود كه از امام (ره) چه نامهاي به ايران ميرسد. ساواك خيلي سعي ميكرد كه از اين نامهها نكتهاي را درآورد، كه چهرهي امام (ره) را مخدوش كند. اما امروز اين اسناد مايهي افتخار ملت ماست؛ چرا كه ساواك نتوانست نكتهاي از نامههاي امام (ره) به دست آورد، كه باعث تفرقهافكني شود. سپس حجتالاسلام احمد هروي خراساني كه در تدوين اين اثر همكاري داشته است، يادآور شد: در محتواي اسناد حضرت امام (ره)، كه هركدام برگي از اوضاع و احوال تاريخ است، در سطر به سطر و ورق به ورقش، گفتنيها و تحليلهاي بسياري وجود دارد. رژيم پهلوي در مناسبتهاي مختلف، اسناد مربوط به امام (ره) را جمعآوري كرده بود. يكي از آن موارد، پروندهي پرويز ثابتي از ايشان در شهرباني بود كه در خلال برنامههاي كه داشتم، اين پرونده در پنج جلد چاپ شد. به موازات آن، پروندهاي در ساواك تشكيل شده بود. ساواك در سال 35 توسط درباريان رژيم پهلوي طراحي شد. ساواك زماني كه امام (ره) مدرس بنامي در حوزهها بودند، پروندههايي را از ايشان جمع ميكرد. با آنكه شدت مبارزات امام از سال 42 شروع شد، اما ساواك براي شناسايي مبارزات امام (ره) از همان ابتدا اسناد را جمعآوري ميكرد. وي با بيان اينكه آنچه كه در مجموعهي 22جلدي در خدمت محققان قرار گرفته، پروندهي انفرادي امام (ره) در ساواك بوده است، ادامه داد: ما به لحاظ اينكه خدمت محققانهاي به محققان و علاقهمندان تاريخ معاصر كرده باشيم، به جاي اينكه سند را از روزشمار تاريخ تنظيم كرده باشيم، به سير چينش تاريخ، تنظيم كرديم. سندهايي كه مبهم بود و يا سرنوشت آن به سندهاي قبلي يا بعدي بازميگشت، نيز در اين اثر آمده است. سپس علياصغر سعادتي - از مبارزان انقلاب اسلامي - سخن گفت و به نقل خاطراتي از سالهاي قبل از پيروزي انقلاب پرداخت. او گفت: قبل از اينكه ساواك تشكيل شود، امنيت كشور در دست شهرباني بود كه وظيفهي مقابله با مخالفان نظام شاهنشاهي را برعهده داشت. اما بهدليل گستردگي مبارزات سياسي 28 مرداد 32 و وابستگي شاه به آمريكا، ساواك تشكيل شد. ولي نكتهي جالبي كه وجود داشت، اين بود كه بين اطلاعات شهرباني و ساواك، تضادهايي به وجود آمد و رقابت تنگاتنگي بين اين دو در مقابله با مبارزان بود. تفكر مبارزاتي امام (ره) بعد از خرداد 42 چنان در ميان مردم گسترش يافت، كه مردم همهچيز را سياسي ميديدند و اين باعث شد كه ساواك، فعالتر و شهرباني ضعيف شود. اما در دورهاي كميتهي مشترك ضدخرابكاري متشكل از شهرباني و ساواك تشكيل شد، كه در اين دوره نقطهي اوج و فشار شكنجه بود. در ادامه، محمود گلابدرهاي - داستاننويس - در سخناني يادآور شد: «لحظههاي انقلاب» اثري است كه در آن تمام لحظههاي انقلاب را ثبت كردهام، اما خيليها «لحظههاي انقلاب» را نديدند. زماني كه به لندن رفته بودم، يكي از شاهكارهاي ادبيات جهان يعني «اوليس» جيمز جويس را خواندم، كه لحظه به لحظهي زندگي خود را نوشته بود. من نيز در «لحظههاي انقلاب» لحظه به لحظهي انقلاب را نوشتهام. اين اثر نيز مانند «اوليس» جيمز جويس شاهكار است؛ اما خيليها هنوز آن را نخواندهاند. اين كتاب تجديد چاپ هم نشده، و در بازار نيست. در كتابخانهها هم به زور پيدا ميشود. در پايان، مجتبي فراهاني كه در تدوين مجموعهي اسناد مبارزاتي امام (ره) همكاري داشته است، توضيح داد: از سال 69 كه در مؤسسهي تنظيم و نشر آثار امام (ره) فعاليت دارم، با آثار و مدارك امام (ره) آشنا بودم. اما نكتهاي كه وجود دارد، اين است كه اسناد، حوادث و دوران نهضت و مبارزات امام (ره) هميشه از زبان عاشقان و پيروان ايشان گفته شده است؛ ولي در اين اثر، مبارزات از زبان دشمن شنيده شد و اين چيزي بود كه با آن مواجه شديم. وقتي با سندها روبهرو شدم، دنياي ديگري به رويم باز شد. در اين اثر با اسنادي كه موجود بود، اخلاص امام (ره) را از زبان دشمن ميشنويم. در واقع با مطالعهي اين اثر، مانيتور جديدي از حوادث انقلاب در ذهن افراد باز ميشود و با مطالعهي آنها به اصالت انقلاب پي ميبريم. وي افزود: جلال آل احمد در جايي ميگويد عدهاي از روشنفكران در مقابل رضاشاه يا جازدند، يا كنار كشيدند، و يا مرعوب شدند؛ اما اين اسناد ميگويد كه خميني (ره) تا آخر مبارزه ايستادند. انتهاي پيام