آيتاللهزاده شيرازي: ميراث فرهنگي نبايد مورد استثمار سياسي و اقتصادي قرار گيرد كمرنگ كردن نقش مردم در حفاظت از آثار تاريخي اشتباه بود
رييس موسسهي ايكوموس ايران تاكيد كرد: ميراث فرهنگي نبايد مورد استثمار سياسي و اقتصادي قرار گيرد و در توليدهاي علمي و فرهنگي بايد به آن پرداخته شود. به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان، دكتر باقر آيتاللهزاده شيرازي در مراسم تجليل از 40 سال تلاش خود در عرصهي ميراث فرهنگي كه در دانشگاه هنر اصفهان برگزار شد، گفت: من كارم را 24 ارديبهشتماه 1346 زير نظر مرحوم استاد بهشتيان آغاز كردم. وي با بيان اينكه به دانشگاه هنر اصفهان پيشنهاد تحقيق و بررسي رويكرد نوين ايران را در حفاظت از آثار تاريخي در يكصد سال اخير دادهام، اظهار داشت: حفاظت از آثار تاريخي، امر تازهاي در فرهنگ كشور ما نيست و در گذشته نيز از هر آنچه ارزشمند بوده است، حفاظت ميكرديم؛ اما متاسفانه كارشناسان ما روشهاي نيكوي گذشتگان را نياموختند و به روشهاي نوين روي آوردند. او با اشاره به اينكه هرچه ارزشمند است، به خوديخود پايدار نميماند، مگر آنكه انسانها ارزش آنرا بشناسند، افزود: در اين زمان، حفاظت از آثار تاريخي، امري پايدار و ماندني ميشود كه البته بستگي دارد كه ما چگونه به گذشتهي خود نگاه كنيم. شيرازي دربارهي رويكرد نسبت به حفاظت از آثار تاريخي در دوران معاصر، توضيح داد: ما بايد بدانيم كه چگونه با امر حفاظت و مرمت بناها در مقطع كنوني برخورد كردهايم و تجربههاي خود را مرور كنيم و بدانيم، در كجا قرار داريم؛ تا بفهميم چگونه حركت كنيم. اگر اين يكصد سال اخير را آسيبشناسي نكنيم، امكان ساخت آينده مشكل است. وي نخستين اقدام اشتباه را كمرنگ كردن نقش مردم در حفاظت و واگذاري اين امر به دولت دانست و بيان كرد: مردمي كه داوطلبانه خيرات ميدادند و در حفاظت از آثار تاريخي شركت ميكردند، كمرنگ ديده شدند و چنانچه روند گذشته ادامه يافته بود، امروز بخشي خصوصي داشتيم كه تمام مساجد، مدارس و گذرگاهها را اداره ميكرد؛ نمونهي زندهي آن، مدرسهي چهارباغ و مدارس علميه و برخي مساجد هستند كه دولت در حفظ و نگهداري آنها نقشي ندارد. رييس موسسهي ايكوموس ايران ادامه داد: حضور دولت واحد بعد از مشروطه در امور مربوط به فرهنگ مردم، ضربهي سختي به نظام فرهنگي مردمي و ساختار آن زد و ما اين رويه را تاكنون ادامه دادهايم. اين استاد پيشكسوت رشتهي معماري تصريح كرد: زماني ميتوانيم، حفاظت از آثار تاريخي را لمس كنيم و مانند گذشته بهدست آوريم كه به امر توليد بپردازيم. وقتي بتوانيم بسازيم، ارزش توليد ديگران را ميدانيم و در توليد به منابع نيروي انساني، تاريخ، فرهنگ و علم نياز پيدا ميكنيم و آنگاه است كه ارزش حفاظت از ميراث گذشتگانمان را كه توليد ديگران است، تشخيص ميدهيم. وي اضافه كرد: در طول اين يكصد سال، افراد زيادي تلاش كردند، تا گذشتهي خود را بشناسيم؛ اما متاسفانه هنوز اين گذشته باورمان نشده است. او با اشاره به جنگ جهاني و تاسيس سازمان ملل و سازمانهاي وابستهاي مانند يونسكو، اظهار داشت: گردهم آمدن كشورها سبب شد، تا جلوي ويرانيها گرفته شود كه عكسالعمل كشور ما نيز نسبت به اين موضوع، ايجاد وزارت فرهنگ و هنر بود كه حركت عظيمي در اينباره آغاز شد و در 10 سال، سههزار متخصص مرمت و حفاظت آثار تاريخي تربيت شدند، تا اينكه دوران انقلاب و همزمان با آن، زمان جنگ رسيد؛ اما ما در آن موقعيت، مترقيترين قانون را كه همان قانون سازمان ميراث فرهنگي بود، به تصويب مجلس رسانديم. رييس موسسهي ايكوموس ايران با اشاره به اينكه ما نسبت به ميراث فرهنگي كشور، مادي نگاه ميكنيم، گفت: ميراث فرهنگي، به توجه نياز دارد و اين توجه نيز يعني تحقيق كه نتيجهاش حفاظت است. اكنون 400 هزار تپهي تاريخي در كشور وجود دارند كه فقط هشت هزار مورد از آنها شناسايي شدهاند و تا وقتي دانش آنها استخراج نشود، حفاظت از آنها ممكن نيست. شيرازي افزود: آنچه بعد از انقلاب مشروطه آموختيم، اين بود كه براي حركت نيازمند نظريه هستيم و اين امر حاصل نميشود، مگر از طريق علم؛ چراكه آثار تاريخي ما هستند كه بر ما دلالت ميكنند. لذا بايد به درجهاي از شناخت دست يابيم كه علم در نزد ما حيات يابد و علم نيز چيزي نيست كه بتوان خريد و يا فروخت، بلكه بايد آنرا پديد آورد. وي اضافه كرد: ميراث فرهنگي، بسيار والا و ارزشهاي نهفتهاي درون آن است كه خود منشاء توليد علم بهشمار ميرود. علوم ميراث فرهنگي كه باستانشناس در راس هرم آنها قرار دارد، از علوم توليدكننده بهشمار ميروند. در واقع، ميراث فرهنگي ركن اساسي هويتبخشي و خلاقيت است. انتهاي پيام