به رغم نقش محوري استادان و فيزيكدانان ايراني در شكل‌گيري پروژه شتابگر«سينكروترون» خاورميانه و مشاركت فعالانه آنها در بخش‌هاي مختلف علمي، فني و آموزشي اين طرح كه از مهمترين طرح‌هاي همكاري علمي بين‌المللي در منطقه است، در پي عدم عضويت رسمي جمهوري اسلامي ايران در اين طرح و عدم پرداخت بدهي‌هاي معوقه ايران به دليل عدم تصويب آن در مجلس شوراي اسلامي علي‌رغم تصويب آن در كميسيون امنيت ملي مجلس ششم و گذشت سال‌ها از فعاليت مجلس هفتم، رييس سزامي طي نامه‌اي به نماينده ايران در پروژه از پايان صبر اعضا براي عضويت ايران در پروژه و محروميت محققان ايراني از برنامه‌هاي علمي و آموزشي سزامي خبر داد.
به گزارش خبرنگار علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، طرح SESAME ( طرح استفاده از تابش سينكروترون براي علوم و كاربردهاي تجربي در خاورميانه) به تاسيس يك مركز بين المللي تابش «سينكروترون» در خاورميانه مربوط مي‌شود كه از چند سال قبل با نظارت سازمان يونسكو آغاز شد.
در اين طرح كه با مشاركت 11 كشور منطقه اجرا مي‌شود، قرار است با بهينه‌سازي يك دستگاه «سينكروترون» (شتاب دهنده الكترون) مستعمل، نخستين شتابدهنده خاورميانه براي استفاده دانشمندان كشورهاي منطقه طي چند سال آينده در نزديكي شهر امان - پايتخت اردن - به بهره‌برداري برسد.
دستگاه سينكروترون الكترون‌ها را با سرعت نور به حركت درمي‌آورد كه پرتو نوري كه از آنها ساطع مي‌شود زمينه بررسي ذرات بنيادي را فراهم مي‌كند.
از اين پرتو علاوه بر تحقيقات بنيادي در پژوهش هاي كاربردي محيط زيست، شيمي، فيزيك، دارو سازي، زمين شناسي، زيست شناسي، نانومكانيك و حتي در بخش هاي مختلف پزشكي نظير آنژيوگرافي استفاده مي‌شود.
دانشمندان ايراني علاوه بر نقش عمده‌اي كه در شكل‌گيري «سزامي» ايفا كرده‌اند، مشاركت فعالي در بخش‌هاي مختلف علمي، فني و آموزشي اين پروژه داشته‌اند، با اين حال عدم عضويت رسمي جمهوري اسلامي ايران در اين طرح كه ماه‌هاست در انتظار تصويب مجلس شوراي اسلامي است، تخصيص اعتبارات لازم براي پرداخت بدهي‌هاي معوقه ايران در اين طرح و فعاليت‌هاي اجرايي در اين راستا را با مشكلات و موانعي مواجه كرده است.
اين مساله بهانه‌اي به دست برخي كشورها داده كه براي لغو عضويت ايران در اين پروژه علمي بين‌المللي تلاش كنند.
از جمله اين اقدامات تلاش‌هاي خصمانه نماينده رژيم صهيونيستي در جلسات سزامي براي تعيين ضرب‌العجل و لغو عضويت ايران در اين طرح و اقدام غير علمي و غيرقابل توجيه دولت مصر در عدم صدور رواديد و جلوگيري از حضور دانشمندان و پژوهشگران ايراني در نشست علمي آذرماه «سزامي» در آن كشور است.
وزير علوم:
ايران مشكلي براي عضويت در سزامي ندارد
دكتر زاهدي، وزير علوم، تحقيقات و فن‌آوري در پي بروز مشكلات اخير در عضويت ايران در سزامي در گفتوگو با خبرنگار «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار كرد: ايران مشكلي در خصوص عضويت در سزامي ندارد و مشكل در اين است كه كشورهاي ديگر از جمله غربي ها، فشار وارد كرده‌اند كه حضور ايران كم‌رنگ شود.
وي افزود: به صورت رسمي به سازمان ملل و يونسكو اعتراض كرديم و حتي طي نامه‌اي به وزراي علوم كشورهاي عضو سزامي به محدوديت‌هايي كه اخيرا براي حضور برخي از دانشمندان ايراني ايجاد شده معترض شديم.
وزير علوم خاطر نشان كرد: اين كه طرح در انتظار تصويب مجلس شوراي اسلامي است در خصوص بدهي‌ها و مسائل مالي ايران در رابطه با پروژه است كه از نظر ايران به طور تعيين مشكلي وجود ندارد و پيگيري مي‌شود.
پيگيري وزير علوم، تحقيقات و فن‌آوري در اعتراض به محدوديت‌ها و تلاش‌ها براي لغو عضويت در سزامي قابل تقدير است اما اين سوال باقي مي‌ماند كه چرا بايد به دليل عدم پيگيري و حساسيت به موقع و قبل از طرح ضرب‌الاجل‌ها و فشار ديگر اعضاي سزامي براي الحاق رسمي ايران به اين پروژه و پرداخت حق عضويت و بدهي‌هاي معوقه ايران به سزامي، مشكل به مرحله‌اي برسد كه وزير علوم ايران - به عنوان كشوري كه از لحاظ علمي و پيگيري‌هاي جهاني نقش مهمي در شكل‌گيري پروژه سزامي داشته و نمايندگان ايران سال‌ها رياست كميته آموزش سزامي را عهده‌دار بوده‌اند - ناگزير از نامه‌نگاري و درخواست از وزراي علوم كشورهاي منطقه شود كه اكثريت قريب به اتفاق آنها از لحاظ شاخص‌هاي علمي دررتبه‌هاي بسيار پايين‌تري از ايران قرار دارند؟
چرا بايد نمايندگان ايران در سزامي كه عمدتا از دانشمندان و چهره‌هاي علمي شناخته شده در سطح بين‌المللي بوده و به هر حال نمايندگان دولت و جامعه علمي ايران شناخته مي‌شوند، اين گونه در سطح كشورهاي منطقه با تهديد و محروميت مواجه شده و ناچار باشند مكررا براي جلوگيري از اخراج ايران از اين طرح بين‌المللي تقاضاي مهلت كنند؟
نماينده ايران در سزامي:
اقدامات كاغذي وزيرعلوم بلاتكليف مانده است
اگر مشكلي نبود الان ما هم عضو سزامي بوديم!
دكتر جواد رحيقي، عضو هيات علمي سازمان انرژي اتمي ايران و نماينده ايران در شوراي «سزامي» در گفتوگو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با ابراز گلايه از وزير علوم و معاون پژوهشي وزير علوم در عدم توجه كافي به درخواست‌ها و تذكرات مطرح شده در پيگيري الحاق هر چه سريعتر ايران به سزامي اظهار داشت: طي روزهاي گذشته ايميلي مبني بر پايان مهلت ايران براي عضويت رسمي در سزامي از سوي رييس طرح سزامي - هرويك شاپر - دريافت كردم كه به مفهوم اين است كه ايران در شرف اخراج از سزامي قرار دارد.
وي خاطرنشان كرد: در صورت عدم انجام اقدامي عاجل از سوي ايران يكي از موضوعات جلسه بعدي شوراي سزامي كه در ژوئن يا ژوئيه 2007 با حضور نماينده ايران در آژانس انرژي اتمي، من و دكتر منصوري در وين برگزار مي‌شود اعلام رسمي اخراج ايران خواهد بود.
رحيقي خاطرنشان كرد: آژانس انرژي اتمي بودجه‌اي چند صد هزار دلاري را صرف آموزش افراد عضو سزامي در مراكز مختلف تحقيقاتي و آزمايشگاهي مي‌كند كه در اختيار پروژه قرار مي‌گيرد اما ايران به دليل عدم عضويت ديگر نمي‌تواند از اين بودجه استفاده كند و اين محدوديت نظير چيزي است كه در خصوص عدم ارائه ويزا به دانشمندان ايراني در مصر رخ داد.
دكتر رحيقي با بيان اين كه عضويت ايران در سزامي بيش از دو سال در پرده‌اي از ابهام بوده است به ايسنا گفت: اين امر از جمله فرصت‌هاي باارزشي است كه از دانشمندان و محققان ايراني سلب مي‌شود.
وي با اشاره به نامه‌هاي متعدد ارسال شده براي وزير علوم در اين زمينه اظهار داشت: آخرين نامه حدود دو هفته پيش از سوي تمامي اعضاي كميته سزامي ايران به وزير علوم ارسال شده كه متاسفانه هنوز پاسخي از وزير دريافت نكرده‌ايم. همچنين با وجود درخواست ملاقات با معاون پژوهشي وزير علوم در طول چهارماه گذشته اين درخواست محقق نشده است.
دكتر رحيقي با اشاره به اظهارات اخير وزير علوم در گفتوگو با ايسنا خاطر نشان كرد: انگار وزير علوم نسبت به اين پروژه بي اطلاع است چون اگر مشكلي نبود الان ما عضو سزامي بوديم!
وي ابراز عقيده كرد: اقداماتي كه از سوي وزارت علوم انجام شده تنها روي كاغذ بوده و پيگيري نمي‌شوند و بلاتكليف مانده‌اند.
دكتر رحيقي اظهار كرد: دولت بايد با اعلام پيش بيني هزينه مورد نياز پروژه در بودجه خود از مجلس درخواست تسهيل طرح بكند و در آن صورت مجلس تصويب مي‌كند كه اين پول مي‌تواند به اين پروژه بين المللي اختصاص يابد.
وي در بيان ميزان بدهكاري ايران به پروژه سزامي اظهار كرد: در ابتدا پروژه زير نظر سازمان يونسكو انجام مي‌شد كه تا آن زمان تمامي بدهكاري‌ها پرداخت شد، اما وقتي پروژه به صورت مستقل درآمد پرداخت حق عضويت به تصويب مجلس نيازمند بوده و از سال 2004 تا 2007 مبلغ 350 هزار دلار به اين پروژه بدهكاريم كه تاكنون پرداخت نشده است.
رييس كميته آموزش سزامي در پايان با ابراز اميدواري به اين كه با توجه و پيگيري مسئولان ذي‌ربط، طي دو، سه ماه باقي مانده امكان عضويت رسمي ايران در طرح سزامي و بهره‌مندي كشور از فرصت‌هاي حاصل از بهره‌گيري از دستگاه سينكروترون در بخش‌هاي مختلف علمي صنعتي و پزشكي فراهم شود به ايسنا گفت: با توجه به شرايط كنوني كه قدرت‌هاي غربي اقدامات خصمانه خود را به اعمال محدوديت‌ها و تحريم‌هاي تازه در پيشبرد فعاليت‌هاي علمي ايران معطوف كرده‌اند عضويت رسمي ايران در سزامي و كسب سهمي درخور در برنامه‌هاي آن مي‌تواند نقش مهمي در ارتقاي جايگاه و اعتبار علمي ايران در منطقه و جهان داشته باشد.
انتهاي پيام