« وبلاگ، رسانهيى است آسان كه بر خلاف تمامى رسانهها نه تنها به عوامل فنى و تجهيزات پيچيده نياز ندارد، بلكه در كوتاهترين زمان ايدههاى صاحب خود را در تمامى جهان منتشر مىكند؛ به گونهيى كه كوچكترين فرد گمنام يك جامعه مىتواند به بزرگترين رهبر فكرى يك جريان تبديل شود.»
به گزارش سرويس نگاهي به وبلاگهاي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اميرحسين پيرمرادى معاون پژوهشي دفتر توسعهي وبلاگ ديني و در وبلاگ "دنياي شيشهاي" به نشاني http://www.donyayeshishei.parsiblog.com يكي از مقالههاي خود را با عنوان "فرهنگسازى در دنياى مجازى" با نگاهي موردي به پديدهي وبلاگ با رويكرد دينى منتشر كرده است كه در ادامه ميخوانيد:
« در جهان رو بهرشد اطلاعات و ارتباطات، حتى كاربران غير حرفهيى هم مىتوانند بهسادگى بر بلنداى شبكهي جهانى (Internet) رخ نمايند و هر موقع كه خواستند ديدگاههاى خود را روزآمد كنند. در اين ميان، ظهور تعداد زياد وبلاگهايى با رويكرد مذهبى و دينى، نشان از توجه دينمداران در ارايهي مطالب معنوى و اعتقادى و انتشار اين گونه مباحث در گسترهي دنيا دارد.
اگرچه سادگى طراحى و ساخت وبلاگ، دليل عمدهيى براى رشد شگرف اين پديدهي اينترنتى در عرصههاى فرهنگى، سياسى، اجتماعى و علمى است، امّا كمى دقت روشن مىسازد كه اين رشد بىرويه تلاطم عجيبى در فرهنگ عمومى اينترنت ايجاد كرده و حداقل در ايران با امواج سهمگينى در بعضى از عرصهها همچون سياست مواجه شده است كه اين امر موجب شده تا متوليان امر قبل از آنكه فرصت ترويج و يا جهتدهى صحيح و فرهنگسازى در راستاى پديده وبلاگ را داشته باشند، مجبور به مبارزه با عناصر فعال در اين زمينه شوند و نام وبلاگ در واژگان سياست داخلى ايران هموزن بزه، و وبلاگنويس معادل مجرم سياسى جلوه نمايد.
وبلاگ رسانهاى آسان اما قدرتمند
گذشته از اين نگاه منفى كه متأسفانه دايره فرهنگ را نيز شامل شده است، انصاف اين است كه پديدهي وبلاگ و وبلاگنويسى به خودى خود مسالهاى منفى يا مثبت نيست؛ بلكه بسته به نوع استفاده از آن رنگ و بوى خاص به خود مىگيرد. وبلاگ، رسانهيى است آسان كه بر خلاف تمامى رسانهها نه تنها به عوامل فنى و تجهيزات پيچيده نياز ندارد، بلكه در كوتاهترين زمان ايدههاى صاحب خود را در تمامى جهان منتشر مىكند؛ به گونهيى كه كوچكترين فرد گمنام يك جامعه مىتواند به بزرگترين رهبر فكرى يك جريان تبديل شود.
با توجه به همين چند نكته اخير در مىيابيم كه قدرت اين رسانهي نوظهور به اندازهيى است كه مىتواند ساختارهاى رسانهاى قدرتمند حاكم بر جامعه كه از سوى صاحبان ثروت و قدرت طراحى و اجرا مىشوند را بهآسانى بشكند و بر ناهمگونىهاى فرهنگى دامن زند و موجب بروز فرهنگ جديدى در جامعه شود كه اكنون به علت تازه بودن اين موج، هنوز نتوانسته تصوير واقعى خود را ارايه نمايد.
وبلاگ، رسانهيى تبليغى
شرع مقدس اسلام بهويژه آيين تشيع، بر موضوع تبليغ تاكيد خاص دارد و در انقلاب اسلامى نيز نهادهاى خاصى با قدرت اين امر را پشتيبانى مىنمايند. از اينرو، شناخت و استفاده از رسانههاى سنتى و مدرن در نظر مديران فرهنگى و تبليغ دينى جايگاه ويژهيى دارد و بايسته است كه مديران و مبلغان همواره به دنبال شناخت راههاى جديد اثرگذارى و توسعهي دامنه مخاطبان خود باشند. وبلاگ، رسانهيى مدرن است كه مىتواند همانند ساير رسانهها در اختيار انتشار فرهنگ مردمى باشد.
وبلاگ و مديران فرهنگ دينى
ظهور پديده وبلاگ در ايران به خصوص در ميان اقشار مذهبى جامعه، موجب شده است كه مديران فرهنگ و مبلغان دينى توجه بيشترى به آن داشته باشند. هرچند در ميان مديران فرهنگى و دولتى عنايت به اين پديده كمرنگ است و شايد بتوان گفت بىرنگ است؛ اما تعداد اندكى از مراكز فرهنگى-دينى مانند دفتر تبليغات حوزه علميه قم نسبت به اين مساله برخورد پررنگترى نشان دادهاند كه جا دارد معاونت تبليغ حوزه و نيز بخشهايى در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى هم به اين مقوله عنايت نمايند و از فوايد آن بىبهره نمانند.
ساختارشكنى وبلاگ در عرصهي تبليغات دينى
افرادى كه به صورت شخصى و با انگيزههاى فردى به ارايهي مطالب دينى و مذهبى در فضاى وبلاگ اقدام كردهاند، بيشترين آمار را به خود اختصاص مىدهند و از ميان آنان، كسانى كه به صورت حرفهيى و به عنوان مبلغ از اين ابزار بهره مىجويند، اندكى از جمعيت وبلاگنويسان دينى را شامل مىشوند كه اين خود از ويژگىهاى ساختارشكن وبلاگ است؛ زيرا افرادى كه به عنوان مخاطبان فرهنگ دينى به شمار مىآيند، اينك خود به مروجان و مبلغان اين حوزه تبديل شدهاند. اين مساله از نظر جامعهشناسى تبليغى پديدهيى تازه است كه بايد به آن توجه داشت.
وبلاگهاى فارسىزبان در نگاه اول
گذشته از اين نوع نگاه تشكيلاتى و طبقهبندى شده به وبلاگنويسان دينى، آنچه در نگاه اول به وبلاگهاى فارسى در ذهن خطور مىكند، تنوع و كثرت اين دست وبلاگهاست. نگاهى گذرا به اين وبلاگها نشان مىدهد كه در بيشتر آنها رنگ دين و مذهب، هرچند براى زمانى كوتاه، خودنمايى مىكند و اين اعم از هر گونه مذهبى است و شامل مذاهب و فرقههاي مختلفي ميشود. گرچه بيشترين حضور به شيعيان تعلق دارد، اما ديگر وبلاگهاى فارسىزبان نيز هر از گاهى رنگ مذهبى نويسندگان خود را به نمايش مىگذراند كه علت اين مساله را مىتوان در عجين بودن مذهب و دين با آحاد افراد فارسىزبان دانست. صاحبان وبلاگهاى فارسى حتى از نوع تخصصى كه به مباحثى غير دينى مانند فناورى و اقتصاد مىپردازند، دست كم در ايام و مناسبتهاى مذهبى نمىتوانند گرايشهاى دينى خود را مخفى نگهدارند و به اين مناسبتها بيانى دينى ارايه مىكنند و در آن مورد به ابراز ايده و تعريف و توضيح اقدام مىنمايند. ماه مبارك رمضان، سوگوارىهاى ماه محرم، اعياد قربان و فطر، ميلاد ائمه و مناسبتهاى ويژه در اديان و مذاهب، از اين جملهاند.
رويكرد مذهبى در وبلاگهاى فارسى
با اين نگاه مىتوانيم معمول وبلاگهاى فارسى را با رويكرد دينى ببينيم و از اين منظر، وبلاگنويسان فارسىزبان اكثر قريب به اتفاق جزء وبلاگنويسان دينى به حساب مىآيند و حتى آنان كه با مذهب بيگانهاند يا ساز مخالف مىنند نيز به مناسبتهايى، مطالبي از دين ارايه مىدهند.
به هرحال، مباحث دينى و مذهبى در ميان تمامى وبلاگنويسان فارسىزبان به صورت مثبت يا منفى با گرايش زياد يا كم موجود است و اين خود نكتهيى است قابل درنگ براى متفكران و فرهنگشناسان و جامعهشناسان كه فرهنگ حاكم بر وبلاگهاى فارسى صبغه دينى و مذهبى دارد.
توليد محتواى دينى وبلاگ
نظر به اهميت و جايگاه وبلاگنويسى در عرصه فناورى اطلاعات و ارتباطات، به جاست كه مراكز و سازمانهايى كه گرايش فرهنگى دارند، وارد عرصه وبلاگنويسى شوند و با تشكيل انجمنهاى تخصصى و نيز حمايت از وبلاگويسان نوپا، بر توليد محتواى مثبت و ارزشى در اينترنت كمك كنند.
بحث توليد محتواى مثبت به زبان فارسى در اينترنت، يكى از بزرگترين دغدغههاى مديران فرهنگى و مسوولان است كه پديدهي وبلاگ به بهترين وجه پاسخگوى آن است؛ چنان كه هماكنون در جستارهاى اينترنتى كمتر كلمه ارزشى را مىيابيد كه در موتورهاى جستجو بيشترين پاسخها را از وبلاگها ارايه نكند و اين مساله به قدرى واضح است كه نياز به تبيين ندارد. از اينرو، جا دارد كه مديران بخشهاى فرهنگى با حمايت از وبلاگنويسان دينى كمكى بسزا در توليد محتواى مثبت و ارزشمند در اين فضاى بىكران كنند.
وبلاگ و هزاران منبر ديجيتال
امروزه همگى خوب مىدانيم كه منبر يكى از رسانههاى بسيار قدرتمند در ترويج فرهنگ دينى مىباشد؛ روحانيون با استفاده از منبر و فنّ خطابه در هزاران مسجد و حسينيه به تبليغ شريعت مقدس مىپردازند و از طريق ارتباط رو در رو (Face to face) يا چهره به چهره، با تك تك افراد جامعه ارتباط برقرار و به آنها كمك مىكنند.
پس از ظهور رسانههايى مانند راديو و تلويزيون اين منبرها به صورتهاى گوناگون و رسانههاى صوتى تصويرى نيز جاى باز كردند. امّا آنچه اكنون مىتوان در مورد وبلاگ گفت اين است كه وبلاگ مىتواند منبر باشد؛ امّا از نوع ديجيتال. روحانيون مىتوانند با استفاده از اين امكانات مدرن و آسان، منبرى به بلنداى مرتفعترين قلّههاى جهان با گستره مخاطبانى به اندازه همه دنيا را در اختيار گيرند و با هزاران منبر ديجيتال به ارشادات خود ادامه دهند.
ايجاد سرگرمى سازنده در اينترنت
مسالهي اوقات فراغت و سرگرمىهاى سالم، هميشه از دغدغههاى مهم روزگار ما بوده و هست. امروزه مبلغان دينى يكى از راههاى تبليغ خود را در ترويج سرگرمىهاى سالم مىدانند تا از آلودگى نسل جوان به فرهنگ مبتذل بيگانه جلوگيرى كنند. بديهى است با ترويج هدفمند وبلاگنويسى نوجوانان و جوانان با موضوعات دينى مىتوان به گونهاى مؤثر و راهگشا به اين دغدغه اجتماعى پاسخ گفت. يكى از ويژگىهاى مهم وبلاگ، اشتغال و سرگرمسازى كودكان، نوجوانان و جوانان است و وبلاگنويسان مىتوانند با رويكردى هدفمند براى خود دفترچه يادداشت اينترنتى بسازند و با جمعآورى مطالب دلخواه در موضوعهاى علمى، فرهنگى، هنرى، سياسى و اجتماعى و يا يادداشت خاطرات روزانه، كارى سرگرمكننده، هدفمند و جذاب را براى مخاطبان خود در گستره جهان ارايه كنند.
اميد آنكه با شناخت صحيح اين رسانه قدرتمند و سهل الوصول، بتوانيم گامهاى بلندى در زمينه توليد محتواى مثبت در اينترنت و نيز فرهنگسازى دينى و ارزشى برداريم و فضايى شايسته براى حضور همه افراد در سنين مختلف، مهيا كنيم.»
انتهاي پيام