منوچهر جوكار: ارايه‌ي دكترين سياسي در قالب اثر ادبي به شكست محكوم است
يك سياست‌مدار براي ورود به عرصه ادبيات، بايد لوازم خاص اين حوزه از جمله شناخت ادبي، مطالعات پي‌گير و جنم يا ذوق ادبي را داشته باشد. منوچهر جوكار ـ مدرس زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شهيد چمران اهواز ـ در گفت و گويي با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با بيان مطلب بالا افزود: خيلي از سياست‌مداران ما بوده و هستند كه ذوق، علاقه و مطالعه ادبي دارند؛ مثلا دكتر قاسم غني از ادباي اول معاصر ماست كه مقام سفارت را (سفير ايران در مصر و جاهاي ديگر در دوره پهلوي) داشت. وي از حافظ شناسان بزرگ بود و يا محمدعلي فروغي كه نخست‌وزير رضاخان هم بود و يا علي‌اصغرخان حكمت كه از ادبا و مترجمان بزرگ بود و وزير فرهنگ هم شد. وي شروطي را براي ورود يك سياست‌مدار به حوزه ادبيات لازم دانست و گفت: سياست‌مداري كه به حوزه ادبيات پا مي‌گذارد، بايد پايه و مايه (جنم ادبي) را داشته باشد و ديگر اين‌كه ادبيات و سياست را با هم خلط نكند؛ مثلا وقتي كتاب‌هاي دكتر غني را مي‌خوانيم، اصلا فكر نمي‌كنيم كه او يك ديپلمات است. جوكار با اشاره به اين‌كه امروز سياست معناي ديگري پيدا كرده خاطرنشان كرد: اگر سياست‌مداران ما در همه دنيا مطالعه ادبي‌شان را بيش‌تر كنند ـ حتا اگر ذوقي نداشته باشند و حتا اگر هم فقط خاطرات‌شان را بنويسند ـ اين موضوع در تلطيف سياست‌ورزي آن‌ها و در نگاه‌شان به سياست و اجتماع مي‌تواند بسيار مهم باشد. وي تصريح كرد: اگر سياست‌مداري بخواهد دكترين سياسي خود را در قالب رمان، فيلم يا نمايش‌نامه ارايه دهد، رنگ و ارزش ادبي و هنري اثرش به مراتب بسيار پايين‌تر از وقتي است كه نويسنده‌اي نگاه سياسي داشته باشد ولي اين نگاه از اثرش بيرون بزند. به اعتقاد اين مدرس دانشگاه: اگر نويسنده‌اي نگاه سياسي وموضع‌گيري در مقابل سياست داشته باشد و بي‌طرف نباشد، اين ويژگي مي‌تواند ارزش‌مند باشد. كمااين‌كه بسياري از بزرگان ما از حافظ گرفته تا اخوان و آل‌احمد و ... جزو اين دسته بوده‌اند. جوكار كه باور دارد تشخيص اين‌كه يك اثر سياست‌زده است و نسبت به سياست نگاه شعاري دارد و يا انتقادش يك انتقاد عميق، پايه‌اي و انساني و سياست‌ورزي‌اش ريشه‌دار است تشخيص بسيار مهمي است، تاكيد كرد: اگر كسي غفلت كند، ممكن است به طرف اول بيفتد كه نمونه آن را مي‌توانيم در دوره مشروطه ببينيم كه مثلا نسيم شمال، سياست‌ورزي ريشه‌دار را با سياست‌زدگي آميخته و لذا تاريخ مصرف شعرش براي ما گذاشته است در حالي‌كه مي‌بينيم كه شعرهاي سياسي اخوان، نيما و ... مشمول مرور زمان نمي‌شوند. وي يادآور شد: اگر سياست‌مداران ما به اجبار شغل‌شان و يا براي ترويج ايده‌هاي‌شان به سمت توليد ادبي بيايند آثارشان به لحاظ ادبي فاقد ارزش است ولي اگر آن تعهد و التزامي كه يك هنرمند در بيان حقايق براي خودش قايل است آن‌ها را به اين كار وادار كند، امر مباركي است. او تاكيد كرد: به طور كل، هنرمند خودش را در قبال جامعه خود و اساسا انسان مسؤول مي‌داند. بنابراين، به مسايل انساني كه مي‌توانند سياسي هم باشند مي‌پردازند كه در اين صورت نيز اگر وارد مصاديق نشود و مصداق عيني فرضا آوردن نام افراد نداشته باشد، كار موفقي خواهد شد و اين رمز ماندگاري چنين آثار ادبي است. انتهاي پيام