سيستان و بلوچستان سرزمين طوفان‌هاي شني،‌ نمكزارها، رودها و درياچه‌هاي فصلي با دره‌هاي سرسبز و جريان‌هاي بهاري در دل كوير به همراه تاريخ بر جاي مانده در اين خطه شرقي، جاذبه‌اي بكر و بي بديل است كه هر نظاره گري را مدهوش مي‌كند. به گزارش ايسنا، ناحيه «خاش» خوش آب و هوا‌ترين منطقه استان به شمار مي‌رود، زيرا ارتفاع آن نسبت به ساير شهرستانهاي استان بيشتر است و مرتفعترين قله بلوچستان - تفتان - در نزديك و در سمت شمال آن قرار گرفته است. اين ناحيه از بارندگي نسبتا زيادي نيز برخوردار است. تغييرات و نوسانات دماي آن در فصل‌هاي مختلف چندان زياد نيست و پوشش گياهي آن نيز در اطراف كوه‌هاي تفتان نسبتا غني است. علاوه بر ناحيه خاش،‌بندر چابهار نيز به دليل نزديكي به مدار راس السرطان و منطقه استوايي، آب و هواي بهاري دارد. تغييرات دمايي در فصول مختلف آن كم است و فصل تابستان آن چندان محسوس نيست، بدين جهت برگ ريزان پاييزي كمتر به چشم مي‌خورد و درختان در تمام طول سال سبزينگي خود را از دست نمي‌دهند. سرسبزي درختان در فصول مختلف موجب شده است كه فصول چهارگانه را به فصل بهار تشبيه كنند و چون چهار فصل آن همواره حالت بهار دارد به «چهاربهار» معروف شده و به تدريج به چابهار تبديل شده است. اين دو منطقه در استان سيستان و بلوچستان (خاش و چابهار) از خوش آب و هواترين و زيباترين مناطق استان هستند و براي استفاده‌هاي جهانگردي به ويژه در فصول پاييز و زمستان حتي بهار بسيار مناسب‌اند. قسمت جنوب استان سيستان و بلوچستان با يكي از بزرگ ترين منابع آبي كشور (درياي عمان) همجوار است. اين همجواري موقعيت ويژه‌اي را براي بهره برداري‌هاي جهانگردي و تفرجگاهي و انواع ورزش‌هاي آبي از سواحل درياي عمان به ويژه در ايام زمستان فراهم آورده است. در كناره‌هاي اين دريا به خصوص در قسمت جنوبي شهرستان چابهار، صخره‌هاي بزرگي در اثر پيش روي آب درياي عمان و فرسايش سنگ‌هاي رسوبي به وجود آمده‌اند كه خلل و فرج ناشي از فرسايش آب در آنها، چشم‌اندازهاي بسيار زيبايي را ايجاد كرده است. از اين قسمت به خصوص در هنگام غروب آفتاب، مي‌توان به عنوان يكي از زيباترين سواحل ايران ياد كرد. قسمت‌هايي از سواحل درياي عمان ارزش‌هاي ممتاز تفرجگاهي و استراحت گاهي دارند. همچنين از برخي نواحي كه اقدامات حفاظتي نظير نصب تور در آنها انجام شده است به منظور شنا، قايقراني، كرجي راني و اسكي روي آب و ساير ورزش‌هاي آبي استفاده مي‌شود. علاقه مندان به ورزش‌هاي آبي و اسكي روي آب مي‌توانند از اين امكانات ساحلي استفاده كنند. «درياچه هامون» درياچه هامون يكي از پديده‌هاي طبيعي ارزشمند از نظر ملي و بين المللي و در خور توجه ويژه است. ارزش اقتصادي آن از ديرباز شناخته شده است و در طول صدها سال مردم حاشيه نشين تالاب از بركت و نعمات گياهان، پرندگان و آبزيان آن بهره مند شده‌اند. اين منطقه ويژه و منحصر به فرد، پناهنگاه بسياي از گونه‌هاي نادر و در خطر انقراض حيواني و گياهي و حمايت كننده زنجيره‌هاي غذايي در پهنه‌ دشت كوير است. علاوه بر ارزش اقتصادي، ارزش‌هاي اكولوژيكي هامون نيز در خور توجه فراوان است. اين درياچه مامن مناسبي براي استقرار آشيانه و توليد مثل انواع مختلف پرندگان و بعضي مهره داران ديگر است. گونه‌هايي از ماهي‌ها براي تخم ريزي، پوشش گياهي فشرده درون آب را ترجيح داده و هنگام توليد مثل در چنين مكان‌هايي تجمع مي‌كنند. همچنين پوشش گياهي هامون محل مناسبي براي مخفي شدن و در امان ماندن بعضي از پرندگان، پستانداران و ساير آبزيان از جمله شاهين‌ها، عقاب‌ها و باكلان‌ها است. پوشش زير آب درياچه نيز همراه با نيزارهاي آن در تامين نيازهاي حيات وحش نقش اساسي دارند. درياچه هامون براي بعضي از موجودات زيستگاه دائمي و براي تعدادي ديگر سكونت گاه موقتي و محل گذر و تغذيه محسوب مي شود. «هامون جازموريان» در اصطلاح محلي پوشش گياهي را «جاز» و انبوهي و كثرت آن را «موريان» مي‌نامند. به همين سبب، اين ناحيه به جازموريان معروف شده است. اين درياچه فصلي در غرب بلوچستان قرار دارد و نيمي از آن در استان كرمان واقع شده، مساحت حوضه آبريز آن 69 هزار كيلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دريا 300 متر است. محدوده آبگير كامل درياچه در مواقع پرآبي 3300 كيلومترمربع و در مواقع كم آبي بطور متوسط 2500 كيلومتر مربع است. هامون جازموريان مابين كوه‌هاي مكران و شاهسواران قرار دارد كه از شرق به غرب تقريبا به طول 300 كيلومتر و از شمال به جنوب به عرض 100 كيلومتر گسترده شده است. رودهاي هليل رود و بمپور به اين هامون مي‌ريزند. بر خلاف تمام هامون‌هاي بسته دروني ايران، خاك‌هاي هامون جازموريان چندان شور نيست و زمين آن از قلوه سنگ‌ها و لايه‌هاي شني و آهكي تشكيل شده است. «هامون ماشكل» اين درياچه در نزديكي مرز ايران و پاكستان واقع شده است. رودهايي كه به آن وارد مي‌شوند، ماشكل يا ماشكيد و شاخه‌هاي سيميش و رختك كه از دامنه‌هاي شرقي كوه‌هاي مرزي جاري مي‌شود. اين درياچه واجد ارزش‌هاي زيست محيطي است. «هامون چاه غيبي (گابي)» اين هامون درجنوب غربي خاش واقع شده و مركز تجمع سيلاب‌هاي فصلي است. مانند ساير هامون‌ها در بهار داراي آب و در ساير فصول به شكل مرداب درمي‌آيد. «درياچه سه دريا» اين درياچه از سه درياچه كوچك در قلل كوه تفتان تشكيل شده است كه عمق دو درياچه قسمت شمالي كم و اغلب داراي آب گوارا است و درياچه ديگري كه نسبتا بزرگتر است، آب دائمي و شور دارد. اين پديده از جاذبه‌هاي طبيعي ويژه ناحيه بلوچستان است. «جنگل‌ها و بيشه‌ها» جنگل‌هاي استان سيستان و بلوچستان مانند جنگل‌هاي ناحيه شمال غرب ايران به صورت انبوه و متراكم نيست و اغلب به طور پراكنده و باصطلاح لكه‌اي است در مناطقي از چابهار به طرف كنارك در مسير جاده و در مسير روستاي حوتك و كهيرك به طرف ناحيه زرآباد (غرب بلوچستان) نشانه‌هايي از جنگل‌هاي كهور و گز ديده مي‌شود كه به علت كمي بارندگي، فرسايش خاك، جريان سيلاب‌ها و قطع بي رويه درختان تا حدي تنك و پراكنده و رو به كاهش است. هم چنين در ناحيه معروف سرحد كه سلسله كوه‌هاي تفتان و پنج انگشت و مورييچ كشيده شده شرايط طبيعي براي نشو و نمودرختان جنگلي بسيار مساعد است و درختاني به وجود آمده كه اگرچه به انبوهي و شكوه جنگل‌هاي مازندران نيستند ولي در عوض داراي گونه‌هاي بسيار نادر و كمياب است. از گونه‌هاي مزبور مي‌توان از پسته و بادام كوهي نام برد كه به طور فراوان به چشم مي‌خورند. همچنين درختان كهور، كنارچش، گلير، پيش يا نخل خزنده، گز، تاگز، خرزهره، پير، چگرد. انواع ني، زهر عقرب كه اغلب جنگل‌هاي تنگ دامنه‌ها و دره‌ها و اراضي ساحلي را فرا گرفته‌اند. علاوه بر درختان مزبور، درخت انجير هندي تمبر (از نوع تمبر كجرات) نيز به شكل جنگل‌هاي كم پشت يافت مي‌شود. در دره‌ها و دامنه‌هاي رودسرباز درختاني موسوم به چش و نخل شيطان فراوان است. درخت ديگري در جنگل‌هاي بلوچستان وجود دارد كه شاخه‌هاي آن مانند درخت ياس و در حدود 5 الي 8 متر ارتفاع دارد. چوب آن از نوع خيلي سخت و همچنين شكننده است و ميوه‌اي به شكل گيلاس و آلبالو دارد كه اهالي بومي از ميوه آن در رنگرزي استفاده مي‌كنند. وسعت كل جنگل‌هاي اين استان حدود يك و نيم ميليون هكتار برآورد شده است. «دشت لوت» بزرگ ترين چاله فلات داخلي ايران دشت لوت است و بخشي از آن بين سيستان و بلوچستان قرار دارد. اين دست يكي از خشك ترين و گرم ترين دشت جهان است و كمتر اثري از آب در آن ديده مي‌شود. در قسمت غرب دشت لوت، بيابان گردي به نام نمكزار كه در فصل بارندگي صعب العبور مي‌شود، وجود دارد. نيمه شرقي دشت لوت را ريگ روان پوشانيده قسمتي از لوت جنوبي سرزمين هموار و قابل عبور است. در دشت لوت بر اثر تابش شديد آفتاب و بادهاي شمالي و غربي، توده‌هاي بزرگ ماسه، هميشه به طرف جنوب و جنوب شرقي در حركت‌اند و تپه‌هاي ماسه‌اي زنجيره‌اي را تشكيل مي‌دهند. «منطقه حفاظت شده باهوكلات» اين منطقه در منتهي اليه گوشه جنوب شرقي كشور در طول مرز ايران و پاكستان قرار دارد. اين منطقه از كوه‌هاي كم آب و بياباني تشكيل شده كه تا رودخانه سرباز در بلوچستان گسترده شده است. به گزارش ايسنا اين منطقه، مامن «تمساح تالابي» و منحصر به فرد ايراني است كه در آبگيرهاي كم عمق مسير رودخانه زندگي مي‌كند. اين حيوان در مواقع خشكي تا چند متر زير آبگيرها نقيب زده و در داخل آنها زندگي مي‌كند. همچنين شرايط خاص اكوسيستم رودخانه‌اي اين منطقه امكانات زندگي نوعي ماهي عجيب به نام ماهي گل خور با نام علمي Perio Phthalinuse فراهم آورده كه قادر به زيست در آب‌هاي كم عمق و بستر گلي رودخانه‌ها است. به منظور حفظ بخش نمونه‌اي از گياهان بلوچي و جانداراني كه با اقليم و گياهان مزبور ارتباط زيستي دارند، اقدامات حفاظتي ضروري است. خط ساحلي درياي عمان كه مرز جنوبي اين منطقه راتشكيل مي دهد، ناحيه قشلاقي پرندگان آبزي است و نيز محل مهمي براي تخمگذاري «لاك‌ پشت‌هاي سبز دريايي» به شمار مي‌آيد. «منطقه حفاظت شده بزمان» اين منطقه به وسعت 324 هزار و 688 هكتار، منطقه كوهستاني بزمان، تپه ماهورها و دشت‌هاي اطراف اين كوه را در بر مي‌گيرد. اين منطقه داراي كوهي نسبتا مرتفع با دره‌هاي آب شيرين و پوشش گياهي نسبتا مناسب است. جوامع گياهي مشرف بر دامنه‌ها، خرزهره، داز، قيچ، درمنه و انواع گون است. حيوانات وحشي كه در اين منطقه زندگي مي‌كنند، كبك. كبك چيل، تيهو، دراج، خرگوش، كل، بز، قوچ و ميش هستند. علاوه بر گونه‌هاي مختلف وحوش فوق الذكر، نوع «خرس سياه آسيايي» كه كوچكتر از خرس قهوه‌اي است در سيستان و بلوچستان زندگي مي‌كند. كوه‌هاي سياه بزمان بيرك، تفتان، سراوان، اطراف خاش، كارواندر، اسفندك و تپه ماهورهاي اطراف «رود ماشكل» از جمله زيستگاه‌هاي اصلي اين گونه خرس به شمار مي‌آيد. پوشش گياهي اين منطقه زيستگاه مناسبي را براي گونه در معرض انقراض و با ارزش خرس سياه در اين ارتفاعات فراهم كرده است. پرنده زيبايي به نام «مينا» با رنگ‌هاي سبز، آبي و سبزقبا نيز در بلوچستان به وفور يافت مي‌شود. اين پرنده به اندازه سار معمولي است و به سهولت اهلي مي‌شود. «فضاهاي روستايي» بعضي از روستاهاي استان به دليل موقعيت جغرافيايي، اقليمي و پيشينه تاريخي جلوه‌هاي ارزشمندي دارند و مي‌توانند با بهره برداري در زمينه جهانگردي روستايي، توسعه يابند. «چانف» اين روستا مركز دهستان چانف و از توابع شهرستان ايرانشهر در 50 كيلومتري شرق جاده نيك شهر - ايرانشهر قرار گرفته است. اين روستا در يك ناحيه دشتي واقع شده و داراي آب و هواي گرم و خشك است. دشت گسترده پوشش گياهي متنوع از انواع درختان گز، كهور، بنه و گلپوره و همچنين حيات وحش ناحيه گرمسيري از عناصر جالب توجه اين روستا است. دو مسجد و يك امام زاده به نام پيرمبارك نيز از جاذبه‌هاي مذهبي و زيارتي چانف محسوب مي شود. «تيس» روستاي تيس از توابع بخش دشتياري شهرستان چابهار است كه در منطقه كوهپايه‌اي در پنج كيلومتري شمال غرب چابهار واقع شده، رودخانه «لاوري» از ميان روستا مي‌گذرد و «خليج چابهار» در غرب آن قرار گرفته است. ارتفاعات متعددي نظير كوه‌هاي شهباز، پيلبند و لاوري، روستاي تيس را احاطه كرده است. اين روستا آب و هوايي از نوع گرم و خشك دارد. روستاي تيس از مراكز عمده سوزن دوزي است كه به طرز زيبا و تحسين برانگيزي توسط زنان روستا توليد مي‌گردد. اين روستا قلعه‌اي به نام «قلعه پرتقالي‌ها»‌دارد كه به لحاظ قدمت و نوع معماري جالب توجه است. «بمپور» اين ناحيه در 22 كيلومتري غرب ايرانشهر و در مسير جاده ايرانشهر-چابهار قرار گرفته است. رودخانه پر اهميت بمپور كه از كوه‌هاي شمال شرقي ايرانشهر سرچشمه مي‌گيرد از جنوب بمپور به طرف غرب جريان مي‌يابد و در انتها به هامون جازموريان مي‌ريزد. بمپور ناحيه جلگه‌اي و كوهستاني است كه 510 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و ارتفاعاتي در حدود يك هزار و 700 متر اكثر زمين‌هاي جنوبي آن را پوشانده است. به گزارش ايسنا آب و هواي بمپور به طور كلي گرم و نسبتا مرطوب است و از مراكز عمده‌ صادرات خرما، تره بار و مركبات محسوب مي‌شود. بمپور از چندين آبادي به هم پيوسته تشكيل شده كه از آن جمله مي توان به دو آبادي باغ و الله آباد كه در طرفين خيابان اصلي بمپور واقعنه اشاره كرد. از قدمت اين آبادي اطلاع دقيقي در دست نيست و شهرت اين محل به خاطر وجود قلعه بمپور است كه به عهد سامانيان تعلق دارد. انتهاي پيام