گردشگري معادل فارسي و كاملا دقيق واژه Tourism در زبان‌هاي انگليسي، فرانسه و آلماني است كه در زبان فارسي به جهانگردي ترجمه شده است. ريشه‌ي اين واژه از اصطلاح Tornus يوناني و لاتين گرفته شده كه يكي از معاني آن گردش كردن و يا گشتن است. به گزارش خبرنگار سرويس «نگاهي به وبلاگ‌ها»ي ايسنا وبلاگر http://www.urbanplaning.persianblog.com/ نوشته است: اصطلاح «توريست» (Tourist) از قرن نوزدهم معمول شده است. در آن زمان اشراف‌زادگان فرانسه مي‌بايست براي تكميل تحصيلات و كسب تجربه‌هاي لازم زندگي، اقدام به مسافرت مي‌نمودند. اين جوانان در آن زمان توريست ناميده مي‌شدند و بعدها در فرانسه اين اصطلاح در مورد كساني استفاده مي‌شد كه براي سرگرمي، وقت گذراني و گردش به فرانسه سفر مي‌كردند و بعدها با تعميم بيشتر به كساني اطلاق مي‌شد كه اصولا به اين منظور به سفر مي‌رفتند. كم كم كلمه توريست به بعضي زبان‌هاي ديگر نيز وارد شد و از آن واژه توريسم (Tourism) بوجود آمد. از همان زمان توريسم و توريست به بعضي از مسافرت‌ها و مسافريني گفته مي‌شد كه هدف آنها استراحت، گردش، سرگرمي و آشنايي با مردم بود و نه كسب درآمد و اشتغال به كار. در زبان فارسي كلمه «سياح» در گذشته به كساني گفته مي‌شد كه با هدف و منظور شخصي دست به سفر مي‌زدند؛ مانند ناصر خسرو و سعدي و اين واژه در زبان فارسي تا نيمه اول قرن بيستم در معني فوق به كار مي‌رفت تا آن كه دو واژه جهانگرد و جهانگردي جاي آن را گرفت. واژه جهانگردي به اين سبب كه در معني خود عبور از مرزهاي سياسي و سفر به ديگر كشورها را تداعي مي‌كند، نمي‌تواند معني كامل توريسم را ادا نمايد. زيرا توريست‌ها به دو گروه توريست‌هاي خارجي و توريست‌هاي داخلي تقسيم مي‌شوند كه واژه جهانگرد بيشتر در تعريف توريست‌هاي خارجي كاربرد دارد. در صورتي كه توريست‌هاي داخلي نيز بايد در واژه گزيني فارسي كلمه توريست گنجانده شود. از اين رو واژه « گردشگر» رساتر از واژه جهانگرد بوده و گوياي اصطلاح توريست مي‌باشد. تعريف توريست يا گردشگر واژه «توريسم» (Tourism) به مجموعه مسافرت‌هايي گفته مي‌شود كه بين مبدأ و مقصدي با انگيزه‌هاي استراحتي، تفريحي، تفرجي، ورزشي، ديداري، تجاري، فرهنگي و يا گذران اوقات فراغت انجام مي‌گيرد و در آن شخص توريست در مقصد اشتغال و اقامت دائم ندارد. در سال 1925 كميته مخصوص آمارگيري مجمع ملل افراد زير را به عنوان توريست معرفي كرد. 1- كساني كه براي تفريح و دلايل شخصي با مقاصد پزشكي و درماني سفر مي‌كنند. 2- كساني كه براي شركت در كنفرانس‌ها، نمايشگاه‌ها، مراسمات مذهبي، مسابقات ورزشي و از اين قبيل به كشورهاي ديگر سفر مي‌كنند. 3- كساني كه به منظور بازاريابي و امور بازرگاني مسافرت مي‌كنند. 4- افرادي كه با كشتي مسافرت مي‌كنند و در بندري در مسير راه تا 24 ساعت اقامت مي‌نمايند. در سال 1937 نيز كميته ويژه‌اي در رم جهت بررسي پاره‌اي از مسائل صنعت توريسم تشكيل گرديد و تعريفي به اين شرح از توريست ارائه داد: «افرادي كه در يك دوره 24 ساعته يا بيشتر به يك كشور خارجي سفر مي‌كنند توريست خوانده مي شوند» اين كميته مسافرت‌هاي زير را به عنوان حركت‌هاي توريستي به شمار آورد: 1- افرادي كه جهت خوش گذراني، دلايل شخصي و يا مسائل بهداشتي به مسافرت مي روند. 2- افرادي كه براي شركت در كنفرانس‌ها مسافرت مي‌كنند. 3- افرادي كه جهت انجام كارهاي بازرگاني مسافرت مي‌كنند. 4- افرادي كه به يك گردش دريايي مي‌روند. براساس تعريفي از سازمان ملل كه بنا به پيشنهاد كنفرانس بين‌المللي جهانگردي آن سازمان در رم ارائه گرديده؛ «توريست يا بازديد كننده موقت كسي است كه به منظور تفريح، استراحت، گذران تعطيلات، بازديد از نقاط ديدني، انجام امور پزشكي، درماني و معالجه، تجارت، ورزش، زيارت، ديدار از خانواده، مأموريت و شركت در كنفرانس‌ها به كشوري غير از كشور خود سفر مي‌كند؛ مشروط بر اينكه حداقل مدت اقامت او از 24 ساعت كمتر و از 3 ما بيشتر نبوده و كسب شغل و پيشه هم مد نظر نباشد» براساس تعريف فوق گردشگري داخلي در قالب صنعت توريسم قرار نگرفته و صرفا به گردشگراني كه از ديگر كشورها وارد يك كشور مي‌گردند اصطلاح توريست اطلاق مي‌شود. دكتر پ.برنكر عضو انستيتوي بررسي جهانگردي وين، در تعريفي از توريسم عنوان مي‌كند: «هنگامي كه تعدادي از افراد يك كشور به طور موقت محل اقامت خويش را ترك نموده و به منظور گذران ايام تعطيل، بازديد از آثار تاريخي، شركت در مسابقات و كنفرانس‌ها، ديدن اقوام و خويشان، از نقطه‌اي به نقطه‌ي ديگر بروند، جهانگردي آغاز مي گردد» در تعريفي ديگر، عامل توريستي يا جهانگردي كسي است كه عمل جهانگردي را انجام مي‌دهد و به سه دسته تقسيم مي شود: 1. توريست‌هايي كه از خارج وارد كشور مي شوند. 2. توريست‌هايي كه از كشور خود به كشور ديگر مسافرت مي‌كنند. 3. توريست‌هايي كه مقيم كشور خود هستند و در داخل كشورشان مسافرت مي‌كنند. مركز آمار ايران به منظور تفكيك توريسم از غير توريسم، تعريف زير را از توريسم ارايه داده است: توريست شخصي است كه به كشور يا شهري غير از محيط زيست عادي خود براي مدتي كه كمتر از 24 ساعت و بيشتر از يك سال نباشد سفر كند و قصد او از سفر، تفريح، استراحت، ورزش، ديدار اقوام و دوستان، مأموريت، شركت در سمينار، كنفرانس يا اجلاس، معالجه، مطالعه و تحقيق و يا فعاليت مذهبي باشد. دكتر محمد تقي رهنمايي از اساتيد گروه جغرافياي دانشگاه تهران نيز، در طرح جامع گردشگري استان اردبيل تعريف ذيل را از توريست يا گردشگر ارائه داده است: توريست يا گردشگر به مسافري گفته مي‌شود كه با انگيزه‌هاي گردشگري به مقصدي مسافرت نموده و بيش از يك شب و كمتر از 6 ماه در مقصد اقامت نمايد، بدون اينكه اشتغال و اقامت دايم در مقصد داشته باشد. طبقه بندي انواع توريسم توريسم داراي انواع مختلفي بوده كه براساس عوامل متعدد مي توان تقسيم بنديهايي را براي آن قائل شد. مهم‌ترين عواملي كه مي‌توان براساس آن انواع مختلفي از توريسم را تعريف و طبقه‌بندي نمود عبارتند از: از نظر زماني فعاليت‌هاي گردشگري را به‌شكل كوتاه مدت (كمتر از يك روز) ميان مدت (يك تا سه روز) و دراز مدت (بيش از سه روز) از يكديگر تفكيك مي‌كند. از نظر مكاني گردشگري را به‌صورت فعاليت‌هاي گردشگري در حوزه‌ي نزديك، حوزه‌ي مياني و حوزه‌ي خارج يا دور تقسيم‌بندي مي‌كند. از نظر تابعيت گردشگران به دو گروه گردشگران خارجي و بين‌المللي و گردشگران داخلي تقسيم مي‌گردد. از لحاظ انگيزه سفر براساس آن گردشگري با انگيزهاي استراحتي، تفريحي، درماني، زيارتي، فرهنگي، اقتصادي، ورزشي و … از يكديگر تفكيك مي‌شوند. از لحاظ نوع و محل اقامت گردشگران را براساس نوع و محل اقامت، از نظر كيفي و كميتي طبقه‌بندي مي‌كند. مانند گردشگران مقيم در هتلها، مهمانپذيرها، خانه‌هاي ويلايي و يا پانسونيهاي خانگي، گمپينگ و … تأسيسات اقامتي مجموعه واحدهايي كه براي اقامت گردشگران، خدمات اقامتي و يا وابسته به آن را ارايه مي‌دهند تاسيسات اقامتي ناميده مي‌شوند. انواع تاسيسات اقامتي توريستي عبارتند از: هتل، متل، مهمانسرا، مسافرخانه يا مهمانپذير، پانسيون، هتل آپارتمان، اردوگاه جهانگردي، كمپينگ، مجتمع توريستي و ويلا. مجتمع توريستي به مجموعه‌اي از تاسيسات اقامتي، پذيرايي، تفريحي، تفرجگاهي، ورزشي گفته مي‌شود كه داراي تاسيسات متنوع بوده و مهمانان ضمن اقامت در آنها مي‌توانند از خدمات جانبي ديگري كه در آنها وجود دارد، استفاده نمايند. تأسيسات اقامتي در مجتمع‌هاي توريستي متنوع است و مي‌تواند به‌صورت اتاق، ويلا، آپارتمان، كمپينگ، محل پارك كاروان يا اتاقهاي سيار كه با اتومبيل يدك كشيده مي‌شوند، باشد. اردوگاه جهانگردي به مجموعه‌اي از تأسيسات اقامتي منفرد گفته مي‌شود كه به‌صورت واحدهاي مجزا از هم در محوطه‌اي باز، ساخته مي‌شوند. عمدتا اين اردوگاهها داراي اتاقك‌هاي كوچك و ساده‌اي هستند كه براي مشتريان كم درآمد در نظر گرفته مي‌شوند. بنگالو به مجموعه‌اي از اقامتگاه‌هاي منفرد گفته مي‌شود كه داراي يك اتاق بزرگ با امكانات آشپزخانه، سرويس بهداشتي بوده و اغلب به‌صورت يك سوئيت يك اتاقه ساخته مي‌شود. شاله (Challet) به خانه‌هاي ييلاقي گفته مي‌شود كه در نواحي كوهستاني با مصالحي مانند چوب ساخته مي‌شوند. شاله‌ها مي‌توانند ابعاد متفاوت داشته باشند. پانسيون به نوعي واحد اقامتي گفته مي‌شود كه ظاهري ساده داشته و ضمن اقامت از خدمات پذيرايي نيز برخوردار است. پانسيون‌هاي خانگي به واحدهاي اقامتي گفته مي‌شود كه در تعداد از اتاقهاي ساختمان مسكوني صاحبان آن خدمات اقامتي ارايه مي‌دهند. در اين گونه پانسيون‌ها، خانواده صاحب پانسيون تعدادي از اتاقهاي مازاد خود را به اقامت مسافران اختصاص داده و از آنان پذيرايي مي‌كنند. ويلاهاي خصوصي به اين نوع اقامتگاه‌ها در ادبيات گردشگري خانه دوّم يا Secound home نيز مي‌گويند. خانه‌هاي دوم كه در مناطق توريستي احداث مي‌شوند، به‌صورت اختصاصي توسط صاحبان و مهمانان آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرند. مسافران اين گونه خانه‌ها هر چند كه عملكرد توريستي دارند، اما از نظر اقامت به تأسيسات اقامتي موجود در محل وابسته نيستند. اقامتگاه‌هاي آزاد اين نوع اقامتگاه‌ها فضاهاي باز و آزادي هستند كه هيچ‌گونه تأسيساتي ندارند و صرفا بخاطر زيبايي محل براي برافراشتن چادر يا اقامت در فضاي باز مورد استفاده مسافران قرار مي‌گيرند. نمونه اين نوع اقامت را مي‌توان تقريبا در تماي شهرهاي توريستي مشاهده كرد كه مسافران در كنار پياده‌روها يا چمن‌هاي پاركهاي شهري چادر برافراشته و بيتوته مي‌كنند. انتهاي پيام