وضعيت فعلي تپه هگمتانه وضعيت ايده‌آلي براي ما نيست، بحث كاوشهاي كاملتر و ساخت موزه دايمي و بازسازي برج و باروها، طرح‌ها و برنامه‌هايي است كه در صورت وجود اعتبار، انجام مي‌شود و تنها در اين صورت است كه اين تپه باستاني مي‌تواند به يكي از جاذبه‌هاي بي‌بديل كشور تبديل شود. محمدرحيم رنجبران ـ معاون پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان همدان ـ با اشاره به اين مطلب گفت: مشكل روزمره ما و مردم منطقه، همواره بحث آزادسازي باقيمانده‌هاي تپه از واحدهاي مسكوني و تجاري است. وسعت اين منطقه در حال حاضر حدود 15 تا 16 هكتار است كه در صورت خريد، هم مشكل مردم و هم مشكل سازمان ميراث فرهنگي حل خواهد شد؛ تا زمينه براي ادامه كاوش‌ها فراهم شود. در اين راستا طي بازديد مقام معظم رهبري از محوطه تپه همدان و عنايت ايشان، مبالغ قابل توجهي (حدود 27 ميليارد تومان) براي رفع اين مشكل، درباره خريد اراضي و ايجاد موزه و بهسازي وضعيت باستاني، اختصاص داده شد. البته اين مبلغ تا اين لحظه از طريق منابع دولتي در اختيار ما قرار نگرفته است؛ اما اميدواريم امسال با حداقل تخصيص بخشي از اين اعتبار، قسمت عمده‌اي از مشكلات باستاني را رفع كنيم. وي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)،‌ اضافه كرد: انجام عمليات كاوش، در دستور كار سازمان قرار دارد؛ اما مشكل عمده ما هزينه‌بر بودن آن است و اينكه كار كاوش همواره به‌صورت مستمر بايد انجام گيرد، حركتهايي در اين خصوص انجام گرفته است. سال گذشته بحث لايه‌نگاري بخشي از اين تپه را توسط كارشناسان سازمان و با همكاري يكي از كارشناسان زبده كشور ايتاليا داشتيم. بخشهايي از كار لايه‌نگاري به منظور شناسايي بناهاي مستقر در تپه انجام شد كه هدف از آن علاوه بر شناسايي محوطه، ‌به‌دست آوردن برنامه‌اي در ادامه كار پژوهش و كاوش بود كه بتوان سياستهاي آتي را در اين خصوص، تعيين و اجرا كرد. رنجبران درباره‌ي بازسازي‌ها عنوان كرد: بازسازي‌ها، هم در قسمتهاي برج و بارو و هم فضاهاي داخلي است كه كشف و از خاك خارج شده‌اند. بخشهاي زيرين و فونداسيون بناها باقي است كه با توجه به شواهد مي‌توان بخشهايي را بازسازي كرد و حتا موزه و بخش‌هاي ديگر را درون بافت و برج و بارو ديد كه به‌عبارتي، فضاهاي باستاني محوطه را براي ايجاد موزه بازسازي كرد؛ تا آثار باستاني به‌صورت مجسم و عيني در اختيار مردم قرار گيرد. معاون پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان همدان گفت: فضاي موزه فعلي هگمتانه به‌صورت موقت است. محيط يك مدرسه راهنمايي كه از پيش از انقلاب باقي و داراي ساختماني دست نخورده بود، اين ساختمان با اندكي تغييرات داخلي اكنون به‌صورت موزه داير است كه البته اين موزه داخل محوطه تپه قرار دارد و حالا قرار است بخش عمده بودجه به بازسازي و ايجاد موزه جامع براي هگمتانه داخل بافت به‌كار گرفته شود. در اين خصوص نيز آسيب‌هايي به اين بناها وارد نخواهد آمد. چراكه آنچه باقي است، قسمتهاي تحتاني و فونداسيون بناهاست و با توجه به شواهد و قراين، مي‌توان بخشهايي را به عنوان نمونه بازسازي كرد. در اين صورت، هم نمود عيني خوبي داشته و هم تاسيسات را در برمي‌گيرد. وي در زمينه آسيب‌هاي وارد به بناهاي بيروني تپه هگمتانه نيز توضيح داد: مستمرا و به‌طور سالانه كار حفاظت اين محوطه را انجام مي‌دهيم. بخشهايي كه آسيب‌پذير بوده، به صورت سوله پوشش داده شده و بخشهايي كه امكان ايجاد سوله بر آنها نبوده، با پوشش‌هايي مثل كاهگل حفاظت مي‌شود و در كل، تمام سعي و تلاش ما مبني بر جلوگيري از تخريب بوده است. در برخي محل‌ها البته تخريب‌ها اجتناب‌ناپذير بوده؛ اما قابل توجه نيست. مسلما محل‌هايي كه شسته شده، يا باد و باران روي آنها تاثير مي‌گذارد، به سرعت، هرساله مرمت شده و پوشش داده مي‌شود. رنجبران با اشاره به فعاليت‌هاي سازمان در خصوص تبليغات و شناساندن محوطه هگمتانه در داخل و خارج از كشور اظهار داشت: اخيرا مكاتباتي در خصوص ثبت جهاني تپه با سازمان يونسكو داشته‌ايم؛ مكاتبات اوليه انجام شده و پرونده ثبت آن تهيه و تكميل و البته به سازمان يونسكو ارسال شده است و حالا منتظر نتيجه و پاسخ سازمان يونسكو هستيم. اما مسؤولان يونسكو در اين رابطه دچار تراكم آثار هستند و ارجاعات زيادي دارند و احتمال دارد اين امر چند سالي طول بكشد و حدود دو سال است كه قضيه را پيگيري مي‌كنيم. وي درباره همكاري با نهادهاي ديگر دولتي در خصوص آزادسازي‌ها گفت:‌ در رابطه با آزادسازي‌ها، كاري از دست نهادهاي ديگر مثل شهرداري برنمي‌آيد و در واقع اين امر جزو وظايف خود سازمان است كه بايد انجام دهد. فعلا تا به حال هيچ همكاري مشتركي صورت نگرفته و امر خاصي نبوده است كه ما از آنها كمك بخواهيم يا بالعكس. رنجبران درباره‌ي اين تپه همچنين توضيح داد: تپه هگمتانه با وسعتي حدود 40 هكتار در دل بافت مسكوني همدان قرار دارد. اين تپه شواهدي از دوران باستان را به صورت معماري خشتي در برخي قسمتها داشت كه باعث جلب توجه باستان‌شناسان شد و بنا بر رواياتي كه از دوره ماد درباره‌ي قلعه دوره دياكو وجود داشت، احتمال داده شده بود كه اين تپه مربوط به دوره ماد باشد. به همين جهت از همان سالها تدابيري انديشيده شد كه تپه آزادسازي و كاوش شود و درنهايت به صورت جاذبه‌اي تاريخي مطرح باشد. از سال 1353 و 1354 كار تخريب و خريد منازل مسكوني روي اين تپه آغاز شد و طي اين دو سال تقريبا حدود 30 هكتار از اراضي عرصه تپه آزاد و سپس توسط سازمان محصور شد. محدوده تپه يكي از محله‌هاي فقيرنشين و يكي از مراكز فساد زمان پهلوي و يكي از محلات بدنام همدان بود. به همين لحاظ، داراي موقعيت نامناسبي از نظر بهداشتي و اجتماعي بود. طي چندين سال كارهاي تخريب منازل مردم، خريداري، آزادسازي و پاكسازي موفق شديم نهايتا تا سال 62،‌63 تپه را به وضعيتي برسانيم كه بتوانيم كار كاوش در آن را به انجام برسانيم. در سال 1362 هيات باستان‌شناس ايراني به سرپرستي دكتر محمدرحيم صراف كار كاوشا را در قسمتهاي آزاد شده شروع كرد و متناوبا تا سال 1379 يازده فصل كار كاوش در بخشهاي مختلف انجام شد. ماحصل نتايج كاوشها اين بود كه بقاياي تاسيسات شهري قديمي را بيابند كه متشكل از يك معماري خشتي عظيم است. اين بافت شهري به صورت معابر موازي و در فواصل مشخص قرار گرفته است كه واحدهاي معماري متحدالشكلي ما بين معابر وجود دارد. اين بافت طراحي شده در بخشهاي مختلف شناسايي و در برخي قسمتها از زير خاك بيرون آمده است. علاوه بر اين برج و باروي عظيم و قطوري اين تاسيسات را در بر مي گرفته است كه بقاياي آن در حواشي تپه رديابي شد. انتهاي پيام