/زمان رسيدگي به وضعيت اسفناك آثار باستاني فيروزآباد كي ميرسد؟/ قلعه دختر؛ آنچه فروريخت و خواهد ريخت ـ روايت عكسها (8)
قلعه دختر فيروزآباد، بهعنوان كهنترين گنبد بهجاي مانده از شيوهي گنبدسازي ايراني، در حالت فعلي و به دليل وجود رينگهاي حفاظتي بهكار رفته در سالهاي قبل، تحت نيروي شديد رانش، فرو خواهد پاشيد. به گزارش بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مشكل بزرگ بر سر راه حفاظت از اين اثر، از ميان رفتن بخشهايي از جرزهاي ضخيم پيرامون گنبدخانه و در نتجيه تشديد رانش گنبد در جهت بردار افقي است. درواقع پيش از انقلاب يك گروه سوييسي به منظور مهار رانش گنبد، اقدام به طراحي و نصب كمربندي از قاب فضايي به صورت يك رينگ در اطراف گنبد كرد. اين سازه به گونهاي است كه نيروي رانش را به صورت كششي در حلقه بيروني رينگ مهار ميكند. اما نيروي بسيار شديد رانش بهواسطه دهانه بزرگ و سنگيني آن همچنان ادامه يافته، در حال حاضر عناصر فشاري رينگ را دچار خمش كرده است. به عبارتي، هر لحظه بر فشار گنبد و انرژي متراكم شده در سازه افزوده ميشود و با در نظر گرفتن وضعيت زلزله خيز انتظار ميرود كه دير يا زود، سازه به حد جاري شدن نزديك شود و انرژي متراكم در گنبد موجب انهدام ناگهاني آن خواهد شد. اين امر باعث تغيير شكل شديد گنبد در نقاطي كه با رينگ درگير نيست. در اين خصوص اقدامات هرچه سريعتر مربوط به محاسبه از طريق مدل سازي كامپيوتري و تكميل جرزهاي از ميان رفته پيرامون گنبد به منظور ايجاد پشت بند مهار كننده نيروهاي جانبي بسيار ضروري است و پيش از اين نيز وضعيت اثر بايد به دقت مستند سازي شود؛ به گونهاي كه تمام تغيير شكلها مشخص شود. تصويرهاي پيوست شده به خبر، وضعيت اسفناك قلعهدختر و محل ريزش اخير اين بنا را نشان ميدهد.