*تا روزجهاني صنايع دستي* دست بافته‌هاي كوچ نشينان، نگاهي به صنايع دستي کهگيلويه و بوير احمد

وضعيت جغرافيايي و اقليمي استان كهگيلويه و بويراحمد زيبايي‌هاي طبيعي خاصي به اين استان بخشيده است، به گونه‌اي كه درياچه مور زرد زيلايي، درياچه كوه گل، تالاب‌ها، رودخانه‌هاي متعدد، چشمه‌ها، سرآب‌هاي زياد و حضور عشاير زمينه‌هاي بسيار مساعدي را جهت بهره برداري‌هاي توريستي و تفرجي فراهم آورده‌اند. به گزارش خبرنگار ايسنا حواشي رودخانه‌ها در پيوند با چشم انداز زيباي قلل و ارتفاعات از يك طرف و زيبايي آبشارهاي بلند و پرآب مارگون، بهرام بيگي، كنج بنار، ياسوج و دهها چشمه و سرآب از طرف ديگر، اين استان را به يكي از زيباترين مناطق تفرجي و ايرانگردي مبدل كرده است. طوري كه اكوتوريست ها از كهگيلويه‌و بويراحمد به نام شهر آبشارها و غارها نام مي‌برند. اما اين همه كار نيست و صنايع دستي اين استان نيز با توجه به موقعيت جغرافيايي و پراكنش فرهنگي از ديگر جاذبه‌هاي توريستي اين استان تاريخي به شمار مي‌آيد. توليد دست بافت‌هاي مختلف در بين عشاير كهگيلويه و بويراحمد از ديرباز رواج داشته و همين امر باعث شده تا بافت صنايع دستي در اين استان متنوع باشد. صنايع دستي کهگيلويه و بوير احمد را مي‌توان به بافته‌هاي داري نظير قالي، جانمازي، پشتي، خورجين، بافت‌هاي بدون گره، نظير گليم و بافت‌هاي ميلي نظير جوراب و دستكش و سوزن دوزي تقسيم كرد. صنايع دستي عشاير استان کهگيلويه و بويراحمد همانند ديگر عشاير ايران از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. از جمله اين صنايع دستي مي‌توان به قالي و قاليچه، گليم، گبه، خورجين، جاجيم و … اشاره كرد. قالي و قاليچه بافت قالي و قاليچه طي سال‌هاي متمادي در ميان عشاير کهگيلويه و بويراحمد تکامل يافته است. بويژه بافت قاليچه در ميان ايل نشينان و روستاييان بيشتر توليد مي‌شود و به دليل سهولت حمل و نقل طرفداران بيشتري دارد. قالي و قاليچه جزو وسايل ضروري زندگي ايل نشينان و جزء اصلي جهيزيه دختران به شمار مي‌آيد. دستگاه‌هاي بافندگي قالي و قاليچه در غالب نقاط اين استان ساده بوده و توسط خود بافندگان ساخته مي‌شود و مثل ساير عشاير و ايالات ايران از نوع دار افقي است . گبه گبه عشاير کهگيلويه و بوير احمد، نوعي فرش با پرزهاي بلند و چند پوده است که ابعاد آن حدود 220 × 150 سانتي متر مي‌باشد. جنس پرزگبه هاي قديمي از پشم خود رنگ و جنس تار آن مخلوط پشم و مو و پود آن از پشم بود. گبه‌هاي رنگي که اخيراً در اين استان بافته مي شوند تار آنها گاهي از پنبه تهيه مي‌شود. عشاير کهگيلويه و بوير احمد از گبه جهت فرش کردن چادرهايشان استفاده مي‌کنند. در گذشته اين محصول کمتر جهت فروش به بازار عرضه مي شد و چون محصولي خود مصرفي بود و در بافت آن قيد و بندهاي رايج بازار را نداشتند، نقوش و رنگهاي دلخواه و متناسب سليقه خود را در بافت گبه بکار مي‌بردند . امروزه بعضي گبه‌بافان اين استان مواد اوليه مصرفي را از سفارش دهندگان تحويل گرفته و در ازاي بافت دستمزد دريافت مي‌کنند. گبه، نوعي فرش از جنس قالي است كه معمولا در قطع قاليچه توسط عشاير و ايلات لر و قشقايي در اندازه‌هاي قاليچه، قالي و پتو بافته مي‌شود و داراي پرزهاي بلند است. در بافت گبه از تعداد پود بيشتري استفاده مي‌شود كه اين كار در نرمي گبه تاثير فراوان دارد. تعداد پود برخي از گبه‌ها گاهي از سه تا هشت پود در هر رج و بلندي پرزها گاهي تا يك سانتي متر هم مي‌رسد. در ميان قبايل ايراني ايل قشقايي از دست بافته‌هاي بسيار مشهوري برخوردار است كه مورد تحسين جهاني واقع شده‌اند. قاليچه‌هاي ايل قشقايي تركي بافت بوده و نقش آن‌ها تكرار اشكال شكسته و ساده هندسي مي‌باشد. دست بافته‌هاي كوچ نشينان قشقايي باغ‌هاي بافته‌اي را مي‌ماند كه در نهايت ظرافت و دقت زبان باز مي‌كنند و از طريق نمايش نقش‌ها تاريخ قومي و قدمت فرهنگي و قلمرو ذوق اين كوچندگان را بازگو مي‌كنند. هر يك از بافته‌هاي عشايري داراي نشانه قومي و تاريخي است. به همين دليل بافته‌هاي بلوچ و تركمن افشار و قشقايي به آساني از هم ساخته مي‌شوند. طرح هاي گل و گياه و نقش مايه‌هاي حيواني و نقش‌هاي مربوط به ستارگان در دست بافته‌هاي عشايري لر و بختياري مكرر به چشم مي‌خورد. در گذشته بافت گبه عمدتا به قصد مصرف خانواده و فرش كردن خيمه و خانه بوده است نه به عنوان ارمغان و فروختن به ديگران و به هيچ وجه جنبه تجاري و فروش نداشته به همين سبب خيلي كم بافته مي‌شد و چون بافت به منظور استفاده شخصي بوده است پس از محدوديتي برخوردار نبود و بافندگان در بافتن نقش‌هاي مختلف دستشان باز بوده است. سياه چادر: سياه چادر نوعي مسکن متحرک و سنتي است که مختص عشاير کوچ رو مي باشد. عشاير کهگيلويه و بوير احمد به اين مسکن بهون مي گويند. سياه چادر از موي بز و بوسيله زنان بافته مي شود و به دو نوع تابستاني و زمستاني تقسيم مي‌گردد. از ديگر صنايع دستي رايج در استان کهگيلويه و بوير احمد مي‌توان سفره، چنته، پشتي، جانماز (سجاده) ،شله يا آلاتي و ... را نام برد . انتهاي پيام
  • دوشنبه/ ۹ خرداد ۱۳۸۴ / ۰۹:۲۸
  • دسته‌بندی: گردشگری و میراث
  • کد خبر: 8403-00271.31054
  • خبرنگار :