دكتر ناصر تكميل همايون، دكتر الكساندر پوليشچوك و دكتر رحيم رييس‌نيا، در آخرين نشست نخستين روز همايش بين‌المللي بزرگداشت يكصدمين سالگرد مشروطيت، در حوزه‌ي «نهادهاي سياسي و مدني» به سخنراني پرداختند. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دكتر ناصر تكميل همايون در توضيحاتي، به بيان چگونگي رابطه‌ي مجلس شوراي ملي با قرارداد 1907 پرداخت. وي گفت: در آغاز قرن بيستم، جنگ روس و ژاپن رخ داد كه در اثر آن دولت تزاري شكست خورد؛ اين شكست چند پيامد داشت؛ اين اتفاق به هيبت روسيه نسبت به تصرف ايران ضربه وارد كرد و ايرانيان خود را در موقعيت بهتري يافتند. او با بيان اينكه در سال 1907 ميلادي مسائلي چون تقابل مشروطه‌خواهي با مشروعه‌خواهي در ايران مطرح بود و به‌نظر مي‌رسيد دولت انگليس طرفدار مشروطه‌خواهي است و روسيه از شاه دفاع مي‌كند؛ ولي در واقع، هر دو دولت در پنهان عليه ايران متحد بودند. تكميل همايون در ادامه به اسنادي اشاره كرد كه نشان مي داد اين دو دولت هيچ‌يك از مشروطيت در ايران حمايت نمي‌كردند و اين سرزمين را ميان خود تقسيم كرده بودند؛ به اين سان، برخلاف نظر برخي باورمندان انگليس نه‌تنها از مشروطه حمايت نمي‌كرد، بلكه از پديد آمدن آن نيز جلوگيري مي‌كرد. وي همچنين به مخالفت نمايندگان مجلس شوراي ملي اول در برابر قرارداد 1907 اشاره‌اي داشت و گفت: دولت و مردم ايران همواره در برابر انگليس و روسيه به شيوه‌هاي گوناگون از خود واكنش نشان مي‌دادند و در اين راستا جنبش‌هايي در گوشه و كنار ايران شكل مي‌گرفت و سركوب مي‌شد. در ادامه همايش دكتر الكساندر پوليشچوك به تشريح نقش انجمن‌هاي سياسي در انقلاب مشروطيت پرداخت. وي اظهار داشت: در ابتداي قرن بيستم شرايط براي ايجاد يك انفجار اجتماعي در ايران فراهم بود و در سراسر كشورانجمن‌هاي متعددي تشكيل شده بود. انقلاب مشروطه در ايران بخشي از فرآيند نهضت متحده در شرق بود كه ويژگي‌هايي دموكراتيك، ضدفئودالي و ضدامپرياليستي داشت. اين انقلاب نشانگر نفوذ عميق روحانيت شيعه در زندگي اجتماعي و سياسي جامعه ايران بود. وي با اشاره به اينكه در كنار انجمن‌هاي حكومتي در ايران انجمن‌هايي چون انجمن‌هاي ملي، سياسي و هنري ايجاد شده بود افزود: در سال 1907 در تهران در حدود 90 انجمن فعال بود و در مجموع، انجمن‌ها در سراسر كشور نقش مهمي در نشان دادن چهره‌ي شاه داشتند. البته در دوره‌ي مجلس دوم اختلاف ميان انجمن‌ها بارز شد و تعدادي از آن‌ها از صحنه‌ي سياسي كشور كنار زده شدند؛ چراكه دو حكومت در يك كشور نمي‌توانند در كنار يكديگر باشند. وي در پايان اضافه كرد: نقش انجمن‌ها به‌عنوان مجموعه‌هاي حكومت كننده به‌طور جدي كاهش يافت و اين انجمن‌ها به‌شكل انجمن‌هاي انقلابي باقي ماندند كه به توسعه‌ي صنايع دستي، تجارت، صنعت و اتحاديه‌هاي كارگري كمك مي‌كردند. به گزارش ايسنا، دكتر رحيم رييس‌نيا، نيز در سخنراني خود توضيحاتي درباره‌ي عملكر منتخبان مردم آذربايجان در مجلس شوراي ملي در زمان نهضت مشروطيت ارايه كرد. وي بيان داشت: يك و نيم ماه پس از صدور فرمان مشروطه، مشروطه‌خواهان تبريزي در اعتراض به كندي پيشرفت كار مشروطه شورش كردند و بازارها را بستند و به پيروي از عدالت‌خواهان تهران در كنسولگري انگليس و مسجد صمصام‌خان بست نشستند. اين گروه، محمدعلي ميرزا ولي محمد را در تبريز و دربار را در تهران براي اجراي هرچه سريع‌تر خواست اصلي خود كه برقراري مشروطه بود، تحت فشار قرار دادند. سرانجام مظفرالدين شاه در سال 1324 توسط ولي محمد دستور تشكيل مجلس شوراي ملي و نظام‌نامه‌ي آن را صادر كرد. وي با اشاره جريان عزيمت نمايندگان از تبريز به تهران، ادامه داد: استقبال بي‌مانندي از نمايندگان آذربايجان در تهران به‌عمل آمد كه از ارجمند شمردن نقش از ايالت در جنبش مشروطه حكايت مي‌كرد. انتهاي پيام