استان گلستان يكي از مناطق ديدني و به ياد ماندني سرزمين پهناور ايران است كه آكنده از جاذبه‌هاي طبيعي اعم از پارك‌ها، تالاب‌ها، آبشارها، جنگل‌ها، سدها و روستاهاي جذاب و ديدني است. استان گلستان يكي از استان‌هايي است كه از بيشترين جاذبه‌هاي توريستي در بخش‌هاي طبيعي، جنگلي و اكوتوريستي برخوردار بوده و از اين لحاظ مي‌تواند قطب اكوتوريسم شمال باشد، اين در حاليست كه عده‌اي بر اين باورند كه گلستان تنها نام گلستان را بر خود دارد.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، استان گلستان با مساحتي بالغ بر 22 هزار كيلومتر مربع در قسمت شمال شرقي كشور واقع شده است. اين استان از شمال با درياي خزر، از شرق با استان خراسان، از غرب با استان مازندران و از جنوب با استان سمنان همسايه است.

بندر تركمن، علي‌آباد، كردكوي، گرگان، گنبد كاووس و مينودشت از شهرستانهاي استان گلستان محسوب مي‌شوند.

*جغرافياي طبيعي و اقليم استان*

شكل ناهمواري‌هاي استان گلستان به گونه‌اي است كه به روشني مي‌توان آنها را به دو قسمت جلگه‌اي و كوهستاني تقسيم كرد. امتداد و جهت رشته‌ كوههاي البرز، به صورت ديواري مرتفع در مسافتي طولاني، خط ساحلي و جلگه‌هاي كناره‌اي درياي خزر را محصور كرده است. بدين علت، تقريبا در سراسر استان شيب زمين از ارتفاعات به سوي جلگه و درياي خزر و از شرق به غرب به سوي سواحل شرقي دريا كاهش مي‌يابد.

در محل تلاقي جلگه و كوهپايه‌هاي شمالي البرز، به علت شدت فرسايش و تراكم آبرفت، قسمتي از ناهمواري‌هاي قديمي به وسيله رسوبات جديدتر پوشيده شده و تنها در بعضي نقاط به صورت تپه ظاهر شده‌اند. در قسمت‌هاي پايين دست جلگه‌اي سواحل جنوبي و شرقي درياي خزر، تپه‌هاي ماسه‌اي ساحلي تحت تأثير نسيم دريا و بادهاي محلي تشكيل شده و سدي طبيعي و كم‌ارتفاع بين دريا و جلگه پديد آورده‌اند.

‌پديده‌ي تشكيل تپه‌هاي ماسه‌اي در حال حاضر فقط در سواحل جنوبي خزر انجام مي‌شود، در حالي‌كه در سواحل شرقي (از بندر تركمن تا ارتفاعات غربي خراسان) در سطح جلگه، تپه‌هاي ماسه‌اي سخت و تثبيت‌شده‌اي وجود دارند كه در گذشته‌هاي دور تشكيل شده‌اند. همچنين در قسمت جلگه‌هاي استان گلستان رسوبات ضخيم لسي به صورت تپه ماهور نسبتا مرتفع درآمده‌اند. حداكثر گسترش غربي اين رسوبات به شهرستان‌هاي بهشهر و نكا در استان مازندران محدود است.

رشته كوههاي البرز كه بر اثر كوهزايي آلپي دوره‌ي ترشياري تشكيل شده است در طول بيش از 750 كيلومتر، جلگه‌هاي ساحلي استان مازندران و استان گلستان را از قسمت داخلي ايران جدا نموده است.

نيمه‌ي شرقي البرز، بين دره‌ي رود بابل تا دره‌ي خوش ييلاق (مسير رود نوده كه شاخه‌اي از رود گرگان است) قرار دارد. و به تدريج در جهت شمال شرق از ارتفاع آنها كاسته مي‌شود. رشته‌ي جنوبي شامل كوههاي "ابركوه" است كه بلندترين نقطه‌ي آن در "قله‌ي شاورا" به 3 هزار و 945 متر مي‌رسد. رشته‌ي شمالي "شاهكوه" نام دارد كه به صورت ديواري در مقابل جلگه‌ي گرگان قرار دارد و ارتفاع آن در قله‌ي پيرگرد كوه حدود 3 هزار و 204 متر است.

دنباله‌ي البرز شرقي به تدريج در شرق و شمال شرقي استان به كوههاي آلاداغ و به قسمت‌هاي غربي كپه داغ متصل است. در حوالي جنگل گلستان كوههاي نسبتا مرتفعي از جمله كوه نارچي به ارتفاع 2 هزار و 400 متر و در شمال و شمال شرقي رشته كوههاي كم‌ارتفاعي مانند گلي داغ و نارلي داغ تا نوار مرزي تركمنستان پراكنده‌اند كه به وسيله شاخه‌هاي رود گرگان و اترك به شدت بريده شده‌اند.

در پيدايش و گسترش جلگه‌هاي ساحلي استان گلستان عواملي از قبيل ميزان آب و وسعت حوضه رودها، شيب بستر رودها، مقاومت سنگها و عمق دريا مؤثر بوده‌اند. اين عوامل در هر نقطه با توجه به شرايط محلي به نسبت‌هاي مختلفي با هم تركيب شده و توجيه‌كننده‌ي ويژگي‌ها و تفاوت‌هاي محلي و ناحيه‌اي جلگه ساحلي هستند.

استان گلستان با توجه به موقعيت جغرافيايي خود تحت تأثير عرض جغرافيايي، ارتفاع و امتداد رشته كوههاي البرز، ارتفاع سطح زمين، دوري و نزديكي به دريا، بيابان‌هاي جنوبي تركمنستان، وزش بادهاي محلي و ناحيه‌اي و پوشش متراكم جنگلي قرار مي‌گيرد. بدين جهت با اين كه وسعت كمي دارد و بر خلاف عموم كه آب و هواي آن را در كل معتدل مي‌دانند، آب و هواي گوناگوني دارد.

شمال شرق استان به ويژه در شرق درياي خزر و حدفاصل گرگان رود تا مركز تركمنستان به علت دوري از اثرات درياي خزر، كاهش ارتفاعات البرز شرقي، وسيع بودن جلگه‌ي ساحلي و نزديكي به بيابان‌هاي قره قوم و قزل قوم در جمهوري‌هاي آسياي ميانه، تغييرات محسوسي در آب و هواي معتدل مرطوب خزري پديد مي‌آيد و شرايط خشكي و گرماي هوا تشديد مي‌شود و رفته رفته به اقليم نيمه خشك (نيمه بياباني) تبديل مي‌شود و ميزان بارندگي سالانه كاهش مي‌يابد همچنين به علت كاهش رطوبت هوا، دامنه‌ي گرما افزايش مي‌يابد و اختلاف شديدي بين دماي شب و روز و دماي سردترين و گر‌مترين ماههاي سال بوجود مي‌آيد كه مشخصه‌ي اصلي آن، تابستانهاي گرم و خشك طولاني در حدود 6 ماه و زمستانهاي نسبتا سرد و باراني است. به علت نزديكي به ارتفاات شرقي از جمله شهرهاي كلاله و مينودشت، تغييرات ديگري در آب و هواي استان ايجاد مي‌شود و با افزايش باران و اعتدال دما شرايطي مشابه آب و هواي معتدل مربوط خزري پديد مي‌آيد.

*جغرافيايي تاريخي*

استان گلستان محل سكونت اقوام ايراني از جمله تركمن‌هاي ايران است كه بخش ديگري از اين ايل بزرگ نيز در جمهوري تركمنستان زندگي مي‌كنند.

*جاذبه‌هاي طبيعي *

پاركهاي نهارخوران و سنگ دره در گرگان، تالاب آلاگل در آق قلا، پارك جنگلي قرق در گرگان، كبود وال علي‌آباد، آبشار و غار شيرآبادخان ببين، گل راميان، آبشار لوه‌گاليكش و جنگل گلستان، اسلكه بندر گز و بندر تركمن، سد كوثر گرگان، سد وشمگير و تالاب‌هاي آجي گل و آلماگل، پاركشهر گرگان، جنگل‌هاي رنگو گرماب داشت و شصت كلا گرگان، جزيره آشوراده و روستاي زيارت از جاذبه‌هاي ديدني استان گلستان هستند.

* درياي خزر*

مهمترين منابع آبي جذب جهانگرد در استان گلستان، درياي خزر و سواحل زيباي آن با چشم‌اندازها و مناظر بسيار بديع، دلنشين و ديدني است و همواره مسافران بسياري را از دور و نزديك به سوي خود جلب مي‌كند. درياي مازندران از ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي بس بالايي در زمينه‌ي بهره‌برداري‌هاي جهانگردي برخوردار است كه در نوع خود شايد كم‌نظير باشد. سواحل و كرانه‌هاي درياي خزر در پيوند با جلگه سرسبز و كوههاي بلند سر به فك كشيده‌ي البرز، از ديدني‌ترين و جالب‌ترين نقاط استان است.

درياچه خزر 438 هزار كيلومتر مربع وسعت دارد و بزرگترين درياچه‌ي جهان به شمار مي‌رود. سواحل جنوبي آن از خليج حسينقلي تا آستارا به خط ساحل ايران مربوط است. سواحل گوشه‌ي جنوب شرقي، قسمتي از ضلع جنوبي و شرقي درياي خزر به استان گلستان (به خصوص شهرستان‌هاي بندر تركمن و كردكوي) محدود است.

كناره‌هاي دريا عموما پست و ماسه‌زار و در بعضي نقاط به صورت تپه‌هاي ماسه‌اي ساحلي درآمده است.

درياي خزر نقش تعيين‌كننده‌اي در آب و هواي سواحل شمال ايران دارد. مي‌توان گفت كه زيبايي‌هاي كم‌نظير گرگان به موجوديت و حفظ شرايط زيستي اين دريا بستگي دارد.

در محدوده‌ي استان گلستان دو اسكله بندر گز و تركمن با كاركرد تفريحي و تفرجي از تفرجگاههاي مهم استان و از اماكن مطلوب جهت گذران اوقات فراغت شهروندان و مسافران محسوب مي‌شود.

*خليج گرگان*

خليج گرگان بزرگترين خليج درياي خزر است كه بر اثر پيشروي و گسترش شرقي رشته ساحلي شبه جزيره‌ي ميانكلاله در جنوب شرقي درياي خزر تشكيل شده است. وسعت خليج گرگان حدود 400 كيلومتر مربع است. طول خليج در جهت غربي - شرقي حدود 70 كيلومتر و عرض آن نيز بين 13 تا 14 كيلومتر است ولي كاملا بر خلاف شبه جزيره‌ي ميانكاله از غرب به شرق به عرض خليج افزوده مي‌شود. خليج گرگان كم عمق است به طوري كه با در نظر گرفتن بالاآمادگي آب، حداكثر عمق آن به 4 متر مي‌رسد و از غرب به شرق تا حوالي ضلع جنوبي آشوراده به عمق آب افزوده مي‌شود.

درجه شوري آب خليج در قسمتهاي غربي به علت كمي عمق و افزايش تبخير، قدري بيش‌تر از شوري آب درياي خزر است. در دهانه رودهاي پرآبي مانند قره‌سو و گهرباران به علت ورود آب شيرين از درجه‌ي شوري آب آن كاسته و برعكس به درجه‌ي گل‌آلودگي آن افزوده مي‌شود. حدود 25 رود و نهر كوچك از دامنه‌ي شمالي البرز وارد خليج گرگان مي‌شوند در كل مقدار آب ورودي خليج (به استثناي ماههاي آبان تا اسفند) كمتر از آب خروجي است و كمبود آب آن از طريق درياي خزر تأمين مي‌شود. اين وضع سبب شده است كه يك جريان شديد طولاني از دريا به خليج و يك جريان ضعيف و كوتاه‌مدت از خليج به دريا از طريق تنگه‌ي بندر تركمن - آشوراده برقرار گردد.

اكولوژي خليج گرگان تحت تأثير درياي خزر، رودهاي مجاور و شبه جزيره ميانكاله قرار گرفته است كه رشد و تكثير آبزيان، ماهيان استخواندار و ماهيان غضروفي و جذب پرندگان مهاجر زمستاني نقش مهمي دارد.

بدين جهت مي‌توان گفت كه شبه‌جزيره‌ي ميانكاله و خليج گرگان دو محيط زيستي و جغرافيايي جدايي‌ناپذيرند.

اگرچه خليج گرگان و شبه جزيره ميانكاله به صورت محدوده‌ي زيستي حفاظت شده درآمده ولي وجود صيد بي‌رويه و بي‌موقع، افزايش واردات فضولات صنعتي، دامداري و كشاورزي از يك سو و اهميت زيست محيطي خليج و لزوم بهره‌برداري بيشتر از منابع غذايي براي جمعيت فراينده‌ي كشور از سوي ديگر از جمله مسائلي است كه مي‌تواند لزوم توجه بيش‌تر و انجام پژوهش‌هاي فراوان‌تري در خصوصيات خليج گرگان و شبه‌جزيره ميانكاله را توجيه كند.

*ساحل بندر گز*

ساحل زيبا و آرام بندرگز در حاشيه‌ي درياي خزر و در فاصله 3 كيلومتري شمال جاده‌ي آسيايي تهران - مشهد واقع شده و امكانات تفريحي و اقامتي و رفاهي مناسبي براي استراحت و استفاده بازديدكنندگان دارد.

*تالاب‌ها و مرداب‌ها*

تالاب‌ها و مرداب‌هاي استان گلستان به دليل قرار داشتن در دامنه‌ها و نقاط جنگلي، كوهستاني و جلگه‌هاي سرسبز و جلب پرندگان مهاجر از جاذبه‌هاي توريستي بالايي برخوردار هستند. برخي از اين تالاب‌ها در زمره‌ي ديدني‌ترين تالاب‌هاي ملي و حتي جهان به شمار مي‌روند و ويژگي‌هاي استنثايي و منحصر به فردي دارند.

در اطراف اين تالاب‌ها فضاهاي مناسبي براي اطراق وجود دارد كه در صورت برنامه‌ريزي مي‌توانند به صورت تفرجگاه‌هاي طبيعي درآيند و با برپايي چادر و نظاير آن و با ايجاد ايستگاه ورزش‌هاي آبي و غيره به يك قطر سرگرمي و تفرج تبديل شوند. اطراف اين منابع آبي را مناظر زيبا و چشم‌اندازهاي طبيعي قابل توجه بسياري فراگرفته است.

* مجموعه‌ي تالاب‌هاي آق قلا *

اين مجموعه در قسمت جنوبي رودخانه اترك واقع شده و مشتمل بر تالاب‌ها و مردا‌ب‌هاي اينچه، آلماگل، اينچه برون بي بي شيروان، آبي گل، نمك و دانشمند است كه مجموع مساحت آن‌ها يك هزار و 250 هكتار تخمين زده مي‌شود. برخي از اين تالاب‌ها آلاگل در فهرست كنوانسيون تحقيقات بين‌المللي پرندگان آبزي و مهاجر در سال 1350 به ثبت رسيده است.

فاصله‌ي تالاب‌ها از يكديگر بسيار نزديك است و آب و هواي محدوده‌ي آن‌ها مديترانه‌اي گرم با تابستان‌هاي خشك و گرم و زمستان‌هاي ملايم است. سطح آب تالاب‌ها در زمان پرآبي به بيش از دو هزار و 500 هكتار نيز مي‌رسد. اين مساحت به عواملي نظير ميزان آب ورودي و خروجي به اقليم و ديگر عوامل محيطي بستگي دارد. آب اين تالاب‌ها از رودخانه اترك تامين مي‌شود.

تالاب‌هاي ياد شده محل زيست پرندگان مهاجر متنوعي است كه از جمله آن‌ها مي‌توان به فلامينگوها، قوها،‌ غازها، حواصيل و ديگر پرندگان اشاره كرد. فصل شكار طبق تقويم اداره‌ي محيط زيست از اول پاييز تا آخر زمستان هر سال و هر هفته دو روز است.

از ماهيان اين تالاب‌ها نيز مي‌توان به كولي، اورنج، سيم پرك و شيشه ماهي اشاره كرد كه فصل صيد آن طبق مجوز اداره‌ي محيط زيست گنبد از 15 ارديبهشت تا 15 اسفندماه هر سال است.

از آن جا كه اين مجموع تالاب‌ها و مرداب‌ها داراي راه‌هاي دسترسي محوطه‌هاي اطراق، چشم‌اندازهاي دشتي، مرغزارهاي وسيع و پرندگان بومي و مهاجر، هم‌چنين استفاده‌هاي طبي است، قابليت‌هاي فوق‌العاده‌اي را براي ايجاد يك كانون توريستي فراهم مي‌كنند. شكار و صيد بي‌رويه، چراي دام، وارد كردن گونه‌هاي غير بومي و قطع اشجار از جمله عوامل تهديد كننده‌ي اين تالاب‌ها به شمار مي‌آيند.

* تالاب گميشان *

مجموعه تالاب گميشان به دليل تنوع زيستي، وجود گياهان آبزي و كنار آبزي به عنوان يك ذخيره گاه ژنتيكي با ارزش از گونه‌هاي پرندگان، آبزيان و گياهان آبي، اهميت يافته است.

اين تالاب در 60 كيلومتري شمال غرب گرگان پس از گذر از گرگان، بندر تركمن، گميشان و خواجه نفس واقع شده است. مشاهده‌ي بيش از 20 گونه ماهي و 100 نوع پرنده كه تعدادي از آن‌ها نيز نادر هستند از جمله جلوه‌هاي تماشايي تالاب گميشان مي‌باشد.

علاوه بر آن، اين تالاب به عنوان يك منطقه تفريحي، آموزش در سطح كشور مطرح است و همه ساله در فصول مختلف سال علاقه‌مندان بي‌شماري را به سوي خود جذب مي‌كند.

* رودخانه‌ها *

در محدوده استان گلستان به لحاظ ويژگي‌هاي خاص اقليمي و آب و هواي و موقعيت توپوگرافيكي، ده‌ها رودخانه، رود، روان آب و جويبار جاري هستند كه حواشي اكثر آن‌ها در پيوند با ارتفاعات، پوشش گياهي دل‌انگيز، جنگل، چشم‌اندازهاي دلفريب كوهستاني و ساير زيبايي‌هاي طبيعي، زمينه‌هاي بسيار مساعدي را جهت تفرج و گذران اوقات فراغت فراهم آورده‌اند. برخي از اين رودخانه‌ها خروشان و برخي ديگر آرام و كم‌آب هستند. اكثر اين رودخانه‌ها از زيستگاه‌هاي انواع ماهي و آبزيان ديگر محسوب مي‌شوند.

برخي از روزنامه‌ها قابليت و جاذبه‌هاي توريستي شگفت‌انگيزي دارند و چشم‌اندازهاي بديعي را به نمايش مي‌گذراند. تعدادي ديگر نيز محل صيد و شكار ماهي، پرندگان بومي و مهاجر نيز هستند. رودخانه‌هاي اترك، گرگان رود، آق بند، آلستان، آناسخيوگ، اسماعيلك، انجيلاب، تركولو، چاه علي، خوانين دره، دره بزپل، دهانه، راميان، بارچلي، قرناوه، قره‌سو، كرنكي، مادرسو، نايلوان، نوده، وجادره، كوركلي، گرجوان، گرماب دشت از اين جمله هستند.

* ارتفاعات و قله‌ها * 

رشته كوه‌هاي البرز از شرق دره سفيد رود به موازات ساحل جنوبي درياي خزر تا دره‌ي گرگان كشيده شده و چون قوسي بلند و عظيم بين جلگه مازندران و فلات مركزي ايران قرار گرفته است، ارتفاع اين رشته كوه از ساحل درياي خزر به طرف جنوب با شيب‌هاي تند افزايش مي‌يابد. تمامي ارتفاعات استان گلستان جزء كوهستان البرز شرقي به شمار مي‌روند. اهم كوه‌هاي استان كه بيش از دو هزار و 700 متر ارتفاع دارند، پيرگرده، تاور لزآب، تكيانو، تل انبار، چلبه، زرشك كوه، زيلان، سرچال، سرليسه، قرقلند (قره قلند)، گاوكشان، گل، ميلانه نيله ته، جهان نما و هلالان، هستند.

* آبشارها * 

استان گلستان با توجه به موقعيت اقليمي، توپوگرافي و طبيعي آبشارهاي كوچك و بزرگي دارد كه عمدتا در نواحي مياني شرق سلسله جبال البرز قرار گرفته‌اند. برخي از اين آبشارها بلند و پرآب و برخي ديگر كوتاه و كم‌آب هستند. آبشارهاي استان به دليل محل استقرار به دو گروه كوهستاني و جنگلي تقسيم مي‌شوند و هر كدام چشم‌اندازهاي طبيعي و جذابي دارند. اين چشم‌اندازها يا مشتمل بر كوه‌ها و دره‌هاي پوشيده از جنگل‌اند يا مناظر كوهستاني و ييلاقي را در برگرفته‌اند و در برخي نواحي تركيبي از مجموعه چشم‌اندازهاي كوهستاني و جنگلي را تواما دارند. تقريبا پيرامون اكثر آبشارهاي استان اقليمي مساعد و مطلوب و هوايي دلپذير، جلوه‌هاي زيبا و محوطه‌هايي براي اطراق و چادر زدن دارند. آبشار لوه گاليكش، شيرآباد، كبودوال، باران كوه و زيارت از جمله آبشارهاي اين مناطق هستند كه در فصول مساعد سال پذيراي علاقه‌مندان به تفريح و تفرج در طبيعت هستند.

* آبشار لوه گاليكش*

آبشار لوه يكي از زيباترين آبشارهاي ايران است كه در 20 كيلومتري گاليكش و در5 كيلومتري جاده‌ي اصلي مشهد ـ گلستان در كنار روستايي به همين نام واقع شده است. همجواري اين آبشار با پارك جنگلي گلستان ارزش توريستي ويژه‌اي به آن بخشيده است. آبشار لوه در محدوده‌ي شهر مينودشت قرار دارد.

* آبشار شيرآباد*

اين آبشار در هفت كيلومتري جنوب شهر خان ببين شهرستان گنبد و در دامنه‌ي كوه‌هاي البرز و جنگل‌هاي پوشيده از درختان كهن و سر به فلك كشيده واقع شده است. در مسير آن رودخانه و چشمه‌سارهاي زيبا و كشيده واقع شده است. در مسير آن رودخانه و چشمه‌سارهاي زيبا و خنك قرار دارد. آبشار شيرآباد به صورت پله‌اي و مشتمل بر 12 آبشار كوچك و بزرگ است. بزرگ‌ترين آبشار آن 30 متر ارتفاع دارد و دو حوضچه با عمق 40 تا 80 متر در پاي ديواره‌ي آن به وجود آمده است.

* آبشار كبود وال *

اين مجموعه آبشار در دره‌اي نسبتا عميق و بسيار زيبا و در جنگل انبوه و ديدني كبود وال واقع شده است. كبودوال در پنج كيلومتري جنوب علي‌آباد كتول قرار دارد.

*آبشار باران كوه *

آبشار باران كوه يكي ديگر از آبشارهاي زيباي استان گلستان است كه در 18 كيلومتري جنوب غرب گرگان و در مسير رودخانه شصت كلا و پارك جنگلي باران كوه واقع شده است.

* آبشار زيارت *

آبشار زيارت از آبشارهاي زيباي استان است كه در روستايي به همين نام از توابع شهرستان گرگان واقع شده و در فصول مساعد سال پذيراي علاقه‌مندان طبيعت است.

|* چشمه سارها *

در محدوده‌ي استان گلستان ده‌ها چشمه‌سار زلال و جوشان به ويژه در دامنه‌ي كوه‌ها، تپه‌ها، جنگل‌ها و دره‌ها جاري است كه هر يك به نوبه‌ي خود زيبايي و جذابيت خاصي دارند. هر يك از اين چشمه‌ساران در صورت توجه و ساماندهي مي‌توانند به تفرجگاهي مفرح و زيبا تبديل شوند و مورد استفاده علاقه‌مندان قرار گيرند. برخي از اين چشمه‌ها چنان پرآب هستند كه نام رود به خود گرفته‌اند. برخي ديگر از چشمه‌ها به لحاظ حجم آب و مختصات فيزيكي مظهر، واقعا حيرت‌آور و درخور توجه ويژه هستند. به عنوان نمونه مي‌توان، چشمه گل راميان (استخر) را نام برد كه در 9 كيلومتري جنوب غرب راميان و در حاشيه‌ي جنگل بسيار زيبا و رودخانه‌ي دره‌ي ملا واقع شده است و بيش از 80 متر عمق و قطري حدود 70 متر دارد. بر اساس مطالعات صورت گرفته در محدوده‌ي استان گلستان حدود 140 چشمه سار وجود دارد كه بيشتر آن‌ها در حدود شهرستان‌هاي گنبد و گرگان واقع شده‌اند.

* جنگل‌ها و پارك‌هاي جنگلي * 

جنگل‌هاي گرگان با مناظر و چشم‌اندازهاي بسيار زيباي دره‌ها و كوه‌هاي جنگلي، رودخانه‌ها، چشمه‌سارها،‌ فضاهاي روستايي ويژه منحصر به فرد، قابليت‌هاي مهم توريستي ـ جنگلي را به نمايش گذاشته و در حال حاضر از طريق مجتمع نهارخوران و جاده‌ي خوش ييلاق مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرند.

همجواري اين مجموعه جنگلي با دشت‌ها و كوهستان‌هاي شرقي مازندران، ويژگي‌هاي جهانگردي كم‌نظيري به آن بخشيده كه در صورت دسترسي و ايجاد امكانات صحرايي، بخش عظيمي از نيازهاي تفريحي و گذران اوقات فراغت استان سمنان و خراسان و مسافران گذري را پاسخ خواهد گفت.

جنگل‌هاي استان گلستان در هر فصلي از سال چهره مي‌آرايند و رنگي دگر مي‌يابند بهار سرسبز و باطراوت است و عطر گل‌هاي وحشي آن سراسر مناطق جنگلي را فرا گرفته مي‌گيرد. تابستان خنك و آرام با سايه‌هاي درختان بلند به تمدد اعصاب و آرامش دروني ياري مي‌رساند پاييز الوان و رنگارنگ كه در هر منظري تابلوي بديعي را به نمايش مي‌گذارد و زمستان پوشيده از برق زيبايي‌هاي جذاب دارد.

* پارك ملي گلستان *

پارك ملي گلستان نخستين پاركي است كه عنوان پارك ملي در ايران را به خود اختصاص داده است. اين پارك جنگلي كوهستاني در حوزه‌ي استان‌هاي گلستان، سمنان و خراسان واقع شده است.

اين پارك به دليل ارزش‌هاي بي‌شمار طبيعي، جنگل‌هاي سرسبز و گونه‌هاي متنوع گياهي و جانوري، از جمله مناطق معدودي است كه با معروف‌ترين پارك‌هاي ملي مشابه خود در دنيا، برابري مي‌كند. اين پارك يك محيط طبيعي با آب و هواي روح افزا و دلنشين است. روستاهاي زيادي در اطراف پارك ملي گلستان ديده مي‌شود كه فعاليت‌هاي ساكنان آن‌ها، بر پايه‌ي دامداري و كشاورزي است. در مجاورت پارك ملي گلستان، دو شهر گنبد كاووس در 55 كيلومتري غرب پارك و شهر بجنورد در 115 كيلومتري شرق پارك وجود دارد.

فاصله زماني اين پارك با شهر گرگان دو ساعت است. يكي از مناظر ديدني پارك ملي گلستان، چشمه سارهاي متعددي است كه در سراسر آن از دل زمين و در ميان درختان جنگلي مي‌جوشند و سرازير مي‌شوند. به نحوي كه بيش از 20 چشمه در شمال، جنوب، شرق و غرب پارك جريان مي‌يابد. پارك ملي گلستان از نظر گوناگوني ارزش‌ها و كيفيت حفاظت در ميان مناطق حفاظت شده‌ي كشور از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. حيات وحش، دشت زيبا، گياهان و گل‌هاي نادر در بخش‌هاي مختلف پارك، آبشارهاي گوناگون و ارتفاعات سرسبز از جمله جلوه‌هاي پارك ملي گلستان است.

مناطق جنگلي نهارخوران، قرق، دلند، كبود وال، انقلاب اسلامي، زرين گل، النگ دره، گرماب دشت، قرن آباد، رنگو و شصت كلا از جمله مناطق سرسبز و جاذبه‌هاي تفرجگاهي استان گلستان هستند.

«مناطق حفاظت شده، حيات وحش و شكارگاه‌ها» مناطق حفاظت شده و پارك‌هاي ملي به دليل ويژگي‌هاي استثنايي و متنوع، نمونه‌هاي بكري جهت مقايسه‌ي تطبيقي با طبيعت دست خورده هستند و از جمله كانون‌هايي است كه به دليل ويژگي‌هاي خاص، از ميدان عمل وسيعي در ارايه شرايط طبيعي تحقيقاتي، آموزشي و تفرجگاهي برخوردارند و به طور يك جا موارد فوق را با كيفيتي مطلوب در اختيار مي‌گذارند. پارك‌هاي ملي با چشم‌اندازهاي زيبا و چشم‌گير از نمودهاي طبيعي نظير كوهسارها، دره‌ها، رودخانه‌ها، آبشارها، چشمه‌سارها و به عنوان آخرين مامن مطمئن گونه‌هاي گياهي و جانوري نادر و كمياب مجموعه زيبا و استثنايي از آثار طبيعي را تشكيل مي‌دهند. سازمان حفاظت محيط زيست ضمن حفظ اين كانون‌هاي زيستي به عنوان ميراث‌هاي طبيعي براي نسل حاضر و نسل‌هاي آتي شرايط مطالعات زيست محيطي را نيز براي استفاده محققان و مردم فراهم مي‌آورد. مردم عادي ضمن استفاده‌هاي تفرجگاهي، با ارزش‌هاي معنوي طبيعت نيز آشنا مي‌شوند تا به عنوان حاميان و حافظان واقعي محيط زيست در حفظ آب و خاك خود كوشا باشند.

* منطقه‌ي حفاظت شده‌ي پارك ملي *

اين منطقه به مساحت 91 هزار و 890 هكتار، از نظر توپوگرافي به لحاظ اين كه از صخره‌هاي مرتفع آهكي تا تپه ماهورهايي با شيب و فراز كم تشكيل گرديده و از نظر اقليمي بين درياي خزر و مناطق خشك شرقي قرار گرفته است و به همين دليل، اقليم‌هاي متفاوت از نواحي بسيار مرطوب تا قسمت‌هاي نيمه خشك را در بر مي‌گيرد. نزولات آسماني در اين پارك بر حسب منطقه متفاوت و ميزان آن ميان هزار ميلي متر تا كم‌تر از 200 ميلي‌متر در سال متغير و درجه حرارت آن از 25- درجه تا 35+ درجه سانتي‌گراد بر حسب ماه‌هاي مختلف متفاوت است.

شرايط طبيعي پارك موجب به وجود آمدن زيستگاه‌هاي مناسبي براي زندگي پستانداران وحشي شده و گوناگوني اين جانوران را نيز تشديد كرده است.

مناطق جنگلي اين پارك را گونه‌هايي مانند مرال و شوكا جلوه‌اي خاص بخشيده‌اند. در نواحي استپي نيز حيوانات مختلفي مانند آهو، قوچ و ميش، كل، بز و يوزپلنگ زندگي مي‌كنند. پلنگ، گراز، خرس قهوه‌اي، گرگ، شغال، گربه پالاس و گربه‌ي جنگلي نيز از جانوراني هستند كه در اكثر نواحي اين پارك يافت مي‌شوند.

گفته مي‌شود كه ببر نيز در اين پارك وجود دارد. از ميان جمعيت پستانداران بزرگ وحشي اين پارك، قوچ و ميش بيشترين تعداد را دارند. تنوع گونه‌هاي پرندگان اينپارك نيز به بيش از 150 گونه پرنده وحشي مي‌رسد. حدود 48 نوع پرنده در فصل بهار و تابستان در منطقه يافت شده و 62 گونه نيز بومي اين پارك هستند. به اين ترتيب حدود 110 نوع پرنده در اين پارك زاد و ولد مي‌كنند. علاوه بر اين، 21 نوع پرنده ديگر نيز در زمستان‌ها مشاهده شده و 19 گونه‌ي ديگر نيز در مسير مهاجرت خود در اين پارك توقفي كوتاه مي‌كنند سار صورتي، شاهين بحري و بال لاكي از اين دسته‌اند. از انواع پرندگان قابل شكار اين پارك به قرقاول، كبك، تيهو، زنگوله بال، كوكر سينه سياه، ابيا و بلدرچين مي‌توان اشاره كرد كه ابيا و بلدرچين مهاجر و بقيه بومي منطقه هستند. از پرندگان شكاري و لاشخورهايي كه از ساير جانوران تغذيه نموده و در سرتاسر سال در پارك مشاهده مي‌شوند، مي‌توان به قرقي، دليجه، سار، كپه، دال سياه، عقاب دريايي دم سفيد، طرلان و بالابان اشاره كرد. اين پرندگان در كنترل جمعيت انواع جانوري، بهداشت محيط و حفظ سلامت انواع جانوران ديگر نقش حياتي دارند. پارك ملي گلستان زيستگاه بسياري از پرندگان و گنجشكان زيبا و آوازه‌خوان مانند داركوب سياه، بلبل، توكاي باغي، انواه سهره‌ها، سسك‌ها، زرده پره‌ها، مگس‌گيرها، زنبور خورك‌ها و دم سرخم‌ها است. اين گروه از پرندگان نقش بسيار مهمي در كنترل آفات نباتي ايفا مي‌كنند.

تنوع گياهي در اين پارك چنان مناظر زيبايي را به وجود آورده است كه نظير آن را در كمتر جايي از اين سرزمين مي‌توان ديد.

مناطق حفاظت شده‌ي «جهان نما» با وسعتي معادل 30 هزار و 650 هكتار و ميانكاله به مساحت هفت هزار هكتار از ديگر ذخاير زيست محيطي محسوب مي‌شوند كه انبوه گونه‌هاي گياهي و جانوري در آن زيست مي‌كنند و مي‌توان ضمن استفاده‌هاي علمي ـ آموزشي، بهره‌برداري‌هاي سياحتي وسيعي به عمل آورد كه در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مي‌گيرد.

* فضاهاي روستايي * 

يكي از جلوه‌هاي تماشايي استان گلستان همچون ساير نواحي شمالي ايران، وجود روستاهاي زيبا به ويژه در دل جنگل‌هاي آن است. گذر از اين روستاها و بازديد از آداب و رسوم آنان وتوقف در كنار مردم باصفا و مهربان آن‌ها.

خاطره‌اي فراموش ناشدني براي همه‌ي علاقه‌مندان به سفر و تفرج فراهم مي‌آورد. از جمله اين روستاها مي‌توان به ناحيه‌ي روستايي آشوراده و روستاي زيارت گرگان اشاره كرد.

* آشورا‌ده * 

آشوراده از جمله نقاط ديدني و تماشايي استان گلستان و از توابع شهرستان بندر تركمن است كه در 25 كيلومتري مركز استان يعني شهر گرگان واقع شده است.

آشوراده به شكل جزيره است و آب و هواي معتدل مرطوب دارد. زبان مردم اين جزيره فارسي و تركي است.

اين جزيره زيستگاه مناسبي براي انواع جانوران است و همواره يكي از جزيره‌هاي ديدني و توريست پذير استان گلستان محسوب مي‌شود. تماشاي صيد ماهيان خاوري، اسكله، تاسيسات بندر تركمن و سواحل جزيره آشوراده از جاذبه‌هاي اين ناحيه به شمار مي‌آيد.

* خوش ييلاق*

اين روستا در جنوب شرقي شهرستان علي آباد و استان گلستان واقع شده است. خوش ييلاق كه بخشي از البرز شرقي است در دامنه‌ي كوهستان جنگلي خوش ييلاق استقرار يافته و آب و هوايي بسيار دلپذير و روح‌افزا دارد. پيرامون اين روستا را جنگل‌ها و مراتع سرسبز وخوش ييلاق فرا گرفته و چشمه‌ها و ديزابه‌هاي فراواني در اطراف آن جاري است.

گردنه‌ي معروف خوش ييلاق كه يكي از زيباترين گردنه‌هاي البرز شرقي در ايران است از كنار اين روستا عبور مي‌كند و شهر شاهرود و استان سمنان را به شهر علي‌آباد و استان گلستان متصل مي‌كند.

سراسر مسير گردنه‌ي خوش ييلاق ديدني و زيباست. تجربه‌ي سفر از اين گردنه و ديدار از اين روستا و ديگر روستاهاي اين مسير فراموش نشدني است.

مجموعه‌ي فضاي طبيعي و اجتماعي روستاي خوش ييلاق و مسير گردند آن را به يك تفرجگاه زيبا و به يادماندني تبديل كرده است.

* زيارت * 

روستاي زيارت در 12 كيلومتري جنوب گرگان واقع شده است و آب و هواي معتدل و مرطوب دارد.

رودخانه‌ي زيارت از شرق آبادي مي‌گذرد. كوه پشته كمر و كوه سفيد آب در شمار غربي و خالودره در شرق آبادي واقع شده ات.

سواحل رودخانه، كوه‌ها، دره، پوشش گياهي و حيات وحش از جمله جاذبه‌هاي طبيعي پيرامون روستا و مسجد قديمي و بناي امامزاده عبدالله از جمله جاذبه‌هاي مذهبي و زيارتي آن به شمار مي‌روند.

معماري خانه‌هاي روستايي، بسيار جالب توجه و زيبا است. پوشش سفالين بام خانه‌ها، معماري داخلي و نماي بيروني آن‌ها ديدني و قابل توجه است.

* جاذبه‌هاي تاريخي و باستاني *

استان گلستان به دليل موقعيت و شرايط خاص تاريخي، يامان‌هاي تاريخي متعددي را در ميان خود جاي داده است. در سراسر اين استان، به ويژه مركز آن، گرگان، كه يكي از مراكز مهم تمدن ايران زمين، با قدمت و سابقه‌اي شش هزار ساله است، آثار فراواني به چشم مي‌خورد.

معماري اسلامي كه با ابداع هنرمندان چيره‌دست اين ديار به وجود آمده به صورت ميل‌هاي راهنما، برج‌ها، بقاع متبركه و عمارات و خانه‌ها جلوه‌گير شده است.

همه‌ي اين آثار نشانگر ذوق و سليقه‌ي استادان فرهيخته و پوياي مردم اين ديار است.

كاخ اختصاصي، شاسمن، آغا محمدخان، ميل گنبد كاووس برج رادكان غربي، تورنگ تپه، پل آق قلا، قلعه ماران سد اسكندري، بازار قديمي گرگان، بازارهاي روز و هفته بناها و اماكن مذهبي از جمله آثار ارزشمند و باستاني اين استان هستند كه مورد توجه بوميان و مسافران قرار مي‌گيرند.

* صنايع دستي و سوغاتي‌ها *

ابريشم بافي، سوزن دوزي، قاليبافي، نمدمالي و صنايع دستي گلستان و مهم‌ترين سوغات اين خطر سرسبز، قالي و قاليچه، پشتي‌هاي تركمن، جاجيم‌هاي كوهستان‌هاي گرگان و ماهي و خاويار است.

انتهاي پيام